1, 2. (a) Ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe abamwe bagasiirwe bata ahabw’okuta omutima ahaby’omwoyo? (b) Nituza kugarukamu bibuuzo ki ebikuru omu kicweka eki?

MUNYAANYAZI-ITWE ow’omuri Canada naagira ngu okuta omutima aha by’omwoyo nikimureetera kushemererwa kandi kimuhwera kusingura oburemeezi bwe. Ow’eishe-emwe ow’omuri Brazil owaahitsya emyaka 23 omu bushwere naagira ngu okuta omutima aha by’omwoyo kimuhwereire we n’omukazi we kugira obushwere burungi. Ow’eishe-emwe ondiijo ow’omuri Philippines naagira ngu okuta omutima aha by’omwoyo kimuhwereire kugira obugwagye n’okukwatanisa n’ab’eishe-emwe b’enganda zitarikushushana.

² Nikyeyoreka gye ngu nitugasirwa omu miringo mingi twata omutima aha by’omwoyo. Nitubaasa kukora ki kwongyera kuta omutima aha by’omwoyo reero tukabona kugasirwa? Eky’okubanza, twine kureeba oku Baibuli erikugamba aha bantu ab’eby’omwoyo, abarikwebemberwa omwoyo gwa Ruhanga, n’abaine emiteekateekyere nk’eya Ruhanga. Omu kicweka eki nituza kugarukamu  ebibuuzo bishatu bikuru. (1) Nikimanyisa ki okuba omuntu ow’eby’omwoyo, nari okuta omutima aha by’omwoyo? (2) Ni by’okureeberaho ki ebirikubaasa kutuhwera kukura omu by’omwoyo? (3) Okuteeraho kugira ‘emiteekateekyere nk’eya Kristo’ nikiija kutuhwera kita kuba abantu ab’eby’omwoyo?

3. Baibuli neeshoboorora eta entaaniso y’omuntu orikuta omutima aha by’omubiri n’orikuta omutima aha by’omwoyo?

³ Entumwa Paulo naatuhwera kwetegyereza entaaniso eri ahagati y’omuntu ‘ow’eby’omwoyo’ hamwe ‘n’omuntu ow’obuzaarwa bw’obuntu’ nari orikuta omutima aha by’omubiri. (Shoma 1 Abakorinso 2:14-16.) Omuntu w’omubiri “taikiriza by’omwoyo” gwa Ruhanga, “ahabw’okuba bimubeera eby’obushema, kandi tabaasa kubyetegyereza.” Okutaana n’ekyo, omuntu orikuta omutima aha by’omwoyo naashwijuma ebintu “byona” kandi naaba aine “okuteekateeka kwa Kristo,” ekirikumanyisa ngu naateeraho kuteekateeka nk’oku Kristo arikuteekateeka. Paulo naatuhiga kuba abantu ab’eby’omwoyo. Ni miringo ki endiijo ei abantu ab’eby’omubiri barikutaanamu n’ab’eby’omwoyo?

4, 5. Nitubaasa kumanya tuta omuntu orikuta omutima aha by’omubiri?

⁴ Omuntu orikuta omutima aha by’omubiri naaba aine miteekateekyere ki? Omuntu orikuta omutima aha by’omubiri naakuratira emiteekateekyere y’ensi, erikwebembeza okweyendeza. Paulo naashoboorora emiteekateekyere egi ‘nk’omwoyo ogurikukorera hati omu batarikuhurira.’ (Abaefeso 2:2) Emiteekateekyere egi neereetera abantu baingi kutwaza nk’abanywani baabo. Nibakora ekyo ekirikureebeka nk’ehikire aharibo, batarikufayo aha mitindo ya Ruhanga. Omuntu orikuta omutima aha by’omubiri, okukira munonga naateekateeka aha bintu by’omubiri, kandi naaba naamanya ngu omwanya gwe, esente ze, nari obugabe bwe nibyo bikuru kukira ekindi kintu kyona.

⁵ Omuntu orikuta omutima aha by’omubiri naakira kukora ebikorwa ebi Baibuli erikweta “emirimo y’obuzaarwa bw’omubiri.” (Abagalatia 5:19-21) Omu baruha ei Paulo yaahandiikire Abakristaayo ba Korinso, akagamba aha bintu ebindi ebi abantu b’eby’omubiri barikukora. Haabaho obutaikirizana nibagira orubaju oru baashagika, nibateeraho kutaanisa abantu, nibahiga abandi kuba abagomi, nibatwarana omu macwero g’emanja, tibarikuha ab’obushoboorozi ekitiinisa, kandi nibatwara eby’okurya n’eby’okunywa nka bikuru. Omuntu orikuta omutima aha by’omubiri tarikubaasa kwezibira yaayohibwa kukora ekibi. (Enfumu 7:21, 22) Yuda akagira ngu abantu abarikuta omutima aha by’omubiri nibabaasa kurugwaho omwoyo gwa Yehova ogurikwera.​—Yuda 18, 19.

6. Nitubaasa kumanya tuta omuntu orikuta omutima aha by’omwoyo?

⁶ Okutaana n’omuntu orikuta omutima aha by’omubiri, omuntu orikuta omutima aha by’omwoyo naafayo munonga aha mukago gwe na Ruhanga. Naikiriza kwebemberwa omwoyo gwa Yehova ogurikwera, kandi naateeraho kumutooreza. (Abaefeso 5:1) Naateeraho kumanya oku Yehova arikuteekateeka kandi naareeba ebintu nk’oku Yehova arikubireeba. Ruhanga naaba ari owaabuzima ahariwe. Okutashushana n’omuntu orikuta omutima aha by’omubiri, omuntu orikuta omutima aha by’omwoyo naaha emitindo ya Yehova ekitiinisa omu buri kimwe eki arikukora. (Zaaburi 119:33; 143:10) Tarikukora “emirimo y’obuzaarwa bw’omubiri” kureka naateeraho kugira  emitwarize y’omwoyo gurikwera. (Abagalatia 5:22, 23) Okwongyera kushoboorora eki kirikumanyisa okuta omutima aha by’omwoyo, teekateeka aha kugyeragyeranisa oku: Omuntu orikuta omutima aha by’obushuubuzi nibamweta omushuubuzi, n’ahabw’ekyo orikufayo munonga kuramya Ruhanga, naayetwa ow’eby’omwoyo.

7. Baibuli neegamba ki aha bantu abarikuta omutima aha by’omwoyo?

⁷ Yesu akagira ngu abantu abarikuta omutima aha by’omwoyo nibaba baine okushemererwa. Omuri Matayo 5:3 nitushomamu ngu baine okushemererwa abarikufayo aha kyetengo kyabo eky’omwoyo, ahabw’okuba obukama bw’omu iguru n’obwabo. Abarooma 8:6 nihashoboorora ngu amagara gaitu nigeegamira aha kuteekateeka nk’oku Yehova arikuteekateeka. Nihagira hati: “Okuta omutima aha by’omubiri n’okufa; kwonka okuta omutima aha by’omwoyo n’amagara n’obusingye.” N’ahabw’ekyo, twaba nituta omutima aha by’omwoyo, hati nituba twine obusingye, tubwine na Ruhanga, kandi nitubaasa kugira amatsiko g’amagara agatahwaho.

8. Ahabw’enki nikibaasa kuguma kuba ow’eby’omwoyo n’okugumizamu ori ow’eby’omwoyo?

⁸ Kwonka, hati nitutuura omu nsi y’akabi munonga. Ahabw’okugira ngu twetooroirwe abantu abataine miteekateekyere nk’eya Ruhanga, nikyetengyesa amaani maingi kubaasa kurinda ebiteekateeko byaitu. Twaba tutataire emiteekateekyere ya Yehova omu biteekateeko byaitu, ensi neija kwijuza emiteekateekyere yaayo omu biteekateeko byaitu. Nitubaasa kukora ki kwetantara ekyo? Nitubaasa kutunguuka tuta omu by’omwoyo?

9. (a) Niki ekirikubaasa kutuhwera kwega kuta omutima aha by’omwoyo? (b) Nituza kugamba ahari baahi abakozire ebirungi?

⁹ Nk’oku omwana aine kwegyera aha bazaire be, kandi akatooreza eky’okureeberaho  kyabo ekirungi, naitwe twine kwegyera ahari abo abaine omukago murungi na Yehova kandi abarikumutooreza. Eki nikiija kutwegyesa kuta omutima aha by’omwoyo. Kandi nitwega ebi twine kwetantara turikwetegyereza gye abantu abarikuta omutima aha by’omubiri. (1 Abakorinso 3:1-4) Baibuli erimu eby’okureeberaho ebirungi n’ebibi. Ka tushwijume bamwe abu turikubaasa kwegyeraho, nka Yakobo, Mariamu, na Yesu.

10. Yakobo akooreka ata ngu akaba naata omutima aha by’omwoyo?

¹⁰ Embeera za Yakobo zikaba zitoorobi nk’oku eza bamwe omuriitwe zitoorobi. Mukuru we Esau akaba naayenda kumwita. Ishezaara akaguma naateeraho kumuryangatanisa. Kwonka Yakobo akaguma aine okwikiriza kuhami omu kiraganiso eki Yehova yaabaire araganiise Abrahamu. Yakobo akaba naamanya ngu eka ye neija kwejumba omu kuhikiiriza ekiraganiso ekyo, n’ahabw’ekyo akagireeberera gye. (Okutandika 28:10-15) Yakobo taraikiriize emiteekateekyere y’abantu abaabaire bamwetooroire kumureetera kwebwa ebiraganiso bya Yehova. Nk’eky’okureeberaho, Yakobo akeeshengyereza Yehova kumujuna obu yaateekateeka ngu mukuru we naayenda kumukora kubi. Akashaba ati: “Okandaganisa oti: Buzimazima ndyakukorera gye mpindure oruzaaro rwawe rube nk’omusheenyi gw’aha nyanja.” (Okutandika 32:6-12) Yakobo akaba aine okwikiriza kuhami omu biraganiso bya Yehova, kandi eki akakyoreka omu mitwarize ye.

11. Nitumanya tuta ngu Mariamu akaba naata omutima aha by’omwoyo?

¹¹ Kandi teekateeka ahari Mariamu. Yehova akamutoorana kuba nyina wa Yesu ahabw’okugira ngu akaba naata omutima aha by’omwoyo. Shoma oreebe ebi Mariamu yaagambire obu yaataayaayira abanyabuzaare be Zekaria na Elizaabeesi. (Shoma Luka 1:46-55.) Mariamu akaba naakunda Ekigambo kya Ruhanga, kandi akaba naamanya gye Ebyahandiikirwe eby’Oruheburaayo. (Okutandika 30:13;  1 Samueli 2:1-10; Malaki 3:12) Nangwa na bwanyima ya Mariamu na Yosefu kutaaha hamwe omu bushwere, bakategyereza Yesu yaabanza yaazaarwa baabona kuteerana. Obujunaanizibwa bwabo kuruga ahari Ruhanga bakabutwara nka bukuru okukira ebyetengo byabo. (Matayo 1:25) Kandi obu Yesu yaabaire naakura Mariamu akaguma naayetegyereza buri kimwe ekyabaire nikibaho, kandi yaahurikiza n’ebi yaabaire naayegyesa. Akagumya “ebigambo ebyo byona aha mutima gwe.” (Luka 2:51) Nikireebwa butunu ngu akaba naakunda ebiraganiso bya Ruhanga ebirikukwata ahari Mesia. Mbwenu shi nitubaasa kutooreza Mariamu, butoosha tukore eki Ruhanga arikwenda ngu tukore?

12. (a) Yesu akatooreza ata ishe? (b) Nitubaasa kutooreza tuta Yesu? (Reeba ekishushani aha kutandika.)

¹² Omu bantu boona abarabaireho, Yesu niwe arikukirayo kuba eky’okureeberaho kirungi eky’okuta omutima aha by’omwoyo. Obu yaabaire naaheereza omu nsi, akooreka ngu naayenda kutooreza Ishe. Akaba ateekateeka, ayehurira, kandi atwaza nka Yehova. Akaba naakora ebi Ruhanga arikukunda, kandi arikuha ekitiinisa emitindo ye. (Yohaana 8:29; 14:9; 15:10) Nk’eky’okureeberaho, yetegyereze oku Isaaya yaagambire aha mbabazi za Yehova n’oku Mako yaagambire aha nyehurira za Yesu. (Shoma Isaaya 63:9; Mako 6:34.) Mbwenu shi nitutooreza Yesu butoosha turikuba tweteekateekire kugirira embabazi abaine eki bakyenire? Nka Yesu, nituta omutima aha kubuurira n’okwegyesa abandi amakuru marungi? (Luka 4:43) Abantu abarikuta omutima aha by’omwoyo baine embabazi, kandi nibateeraho kuhwera abandi.

13, 14. (a) Nitubaasa kwegyera ki aha bantu abarikuta omutima aha by’omwoyo obunaku obu? (b) Ha eky’okureeberaho.

¹³ Obunaku obu, hariho ab’eishe-emwe baingi abarikuta omutima aha by’omwoyo bakateeraho kutooreza Kristo. Noobaasa kuba nooreeba ngu n’abeeziriki omu kubuurira, n’efura, kandi baine embabazi. N’obu baraabe batahikiriire, nibateeraho munonga kugira emitwarize mirungi n’okukora ebi Yehova arikwenda ngu bakore. Rachel, munyaanyazi-itwe ow’omuri Brazil, naagira ati: “Nkaba ninkunda kutooreza emishono y’ensi. N’ekyarugiremu, nkaba ntarikujwara gye. Kwonka okwega amazima kikampiga kukora munonga kuba omuntu w’eby’omwoyo. Okukora empindahinduka kikaba kitoorobi, kwonka ku naazikozire nkashemererwa naagira n’ekigyendererwa.”

¹⁴ Reylene, munyaanyazi-itwe ow’omuri Philippines, akaba aine oburemeezi bw’omutaano. N’obu araabe yaabaire ari omu mazima, akata omutima aha kutunga obwegyese bw’ahaiguru n’omurimo murungi. Bwanyima, ebigyendererwa bye eby’omwoyo bikaba bitakiri bikuru. Naagira ati: “Nkatandika kureeba ngu haine ekirikumburaho, ekyabaire kiri kikuru munonga kukira omurimo gwangye.” Reylene akahindura aha miteekateekyere ye yaatwara okuheereza Yehova nka kikuru munonga. Hati naayesiga ekiraganiso kya Yehova ekiri omuri Matayo 6:33, 34, kandi naagira ati: “Nimpamiza kimwe ngu Yehova naija kundeeberera!” Noobaasa kuba noomanya ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe omu kibiina kyanyu abaine emiteekateekyere nk’egi. Ku turikureeba oku barikutooreza Kristo, naitwe nituba nitwenda kubatooreza.​—1 Abakorinso 11:1; 2 Abatesalonika 3:7.

15, 16. (a) Twine kukora ki kubaasa kuba nka Kristo? (b) Nitubaasa kwikiriza tuta kugira ‘omutima nk’ogwa Kristo’?

¹⁵ Nitubaasa kutooreza Kristo tuta? Ebiri  omu 1 Abakorinso 2:16 nibyoreka ngu twine gira ‘emiteekateekyere nk’eya Kristo.’ Abarooma 15:5 nihatwijutsya ngu twine kuteeraho kugira emiteekateekyere nk’ei Kristo Yesu yaabaire aine. Kubaasa kuba nka Kristo, twine kumanya oku yaabaire naateekateeka, oku yaabaire naayehurira, n’oku yaabaire naatwaza. Yesu akaba naafayo munonga aha mukago gwe na Ruhanga okukira ekindi kintu kyona. N’ahabw’ekyo twatooreza Yesu nituba turi nk’abarikutooreza Yehova. Niyo nshonga ahabw’enki ni kikuru ngu twegye kuteekateeka nka Yesu.

¹⁶ Nitubaasa kwega tuta kuteekateeka nka Yesu? Abeegi be bakamureeba naakora eby’okutangaaza, bakamuhurikiza naayegyesa abantu baingi, bakareeba oku yaabaire naatwariza abantu b’emiringo etari emwe n’emwe, n’oku yaabaire naayebemberwa emiteekateekyere ya Yehova. Bakagira bati: “Turi baakareebi b’ebyo byona ebi yaakozire.” (Ebyakozirwe 10:39) Ebiro ebi titurikubaasa kureeba Yesu. Kwonka twine ebitabo by’Engiri, ebirikutuhwera kumumanya gye. Twashoma kandi tukateekateeka aha kitabo kya Matayo, Mako, Luka, na Yohaana, nitumanya oku Yesu yaabaire naateekateeka. Eki nikituhwera kumukuratira n’okugira ‘omutima nk’ogwe.’​—1 Petero 2:21; 4:1.

17. Okugira emiteekateekyere nk’eya Kristo nikiija kutuhwera kita?

¹⁷ Nitubaasa kugasirwa tuta twagira emiteekateekyere nk’eya Kristo? Nk’oku okurya eby’okurya birungi kirikuha omubiri amaani, twata emiteekateekyere ya Kristo omu biteekateeko byaitu, nituhama omu by’omwoyo. Mporampora, nitumanya eki yaakozire omu mbeera ezimwe. Obwo nitwija kucwamu ebirikushemeza Ruhanga, reero tugire omutima ogutarikutushinja. Mbwenu shi nooreeba ngu ezi n’enshonga zihikire ezishemereire kutureetera kujwara “mukama waitu Yesu Kristo”?​—Abarooma 13:14.

18. Twayega ki aha kuba omuntu orikuta omutima aha by’omwoyo?

¹⁸ Ekicweka eki kyatuhwera kumanya eki kirikumanyisa kuba omuntu ow’eby’omwoyo. Twaheza kwegyera aha bantu barungi abaabaire nibeebemberwa omwoyo gurikwera. Kandi twayega ngu okugira ‘emiteekateekyere nk’eya Kristo’ nikituhwera kuteekateeka nk’oku Yehova arikuteekateeka n’okugira omukago murungi nawe. Kwonka hariho ebindi ebi turikubaasa kwega. Nk’eky’okureeberaho: Nitubaasa kumanya tuta yaaba tuhami omu by’omwoyo? Nitubaasa kukora ki kwongyera kuhama omu by’omwoyo? Kandi okuba ab’eby’omwoyo nikitukwataho kita? Ka twije tureebe enshonga ezi omu kicweka ekirikukurataho.