Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

Maan klun ufue yolɛ’n yo e nzuɛn

Maan klun ufue yolɛ’n yo e nzuɛn

KƐ E wiengu’m be yo e ye’n, annzɛ be kle kɛ e ndɛ lo be’n, ɔ yo e fɛ dan. Yɛ e wla gua ase. ?I sɔ’n ti, wafa sɛ yɛ e kwla yo sran’m be ye wie-ɔ?

Sran nga i klun ti ufue’n, i ijɔlɛ nun o, annzɛ i ayeliɛ’n nun o, ɔ yi i nglo kɛ i wiengu’m be ndɛ lo i. I ɲin yi sran. Sanngɛ, klolɛ m’ɔ klo sran ti’n, ɔ kɛmɛn i sɔ’n su. Ɔ ti i wiengu’m be wun ɲanman nun, yɛ wafa nga be wun fa yo be’n, ɔ wun i wlɛ. Biblu’n kle kɛ nzuɛn nga Ɲanmiɛn wawɛ’n yo maan klɔ sran yi i nglo’n, i kun yɛle klun ufue yolɛ. (Galasifuɛ Mun 5:22, 23) Zoova klo kɛ e yo klun ufuefuɛ. ?Wafa sɛ yɛ i bɔbɔ nin i Wa’n, be kleli kɛ be klun ti ufue-ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ e kwla nian be ayeliɛ’n su-ɔ?

ZOOVA YO SRAN’M BE KWLAA BE YE

Zoova yo sran’m be kwlaa be ye. Ɔ yo “be nga be siman ye’n, ɔ nin klunwifuɛ’m be ye” wie. (Liki 6:35) I wie yɛle kɛ, Zoova “bo i wia’n man klunwifuɛ’n nin sran kpa’n, yɛ ɔ tɔ nzue man ndɛnmanfuɛ’n nin sran ng’ɔ timan ndɛnmanfuɛ’n.” (Matie 5:45) Be nga be lafiman su kɛ i yɛ ɔ yili like kwlakwla’n, ɔ yo be ye wie. Ɔ maan, ɔ ju wie’n be klun jɔ.

Like kun ekun m’ɔ kle kpa kɛ Zoova i klun ti ufue’n, yɛle like ng’ɔ yo mannin Adan nin Ɛvu’n. Kɛ be yoli sa tɛ’n, be ‘kpɛli figie nɲa be fa yoli be bo tannin.’ Sanngɛ, Zoova si kɛ, kɛ bé wá jáso Edɛnin fie’n nun’n, ɔ fata kɛ be ɲan like kpa be fa kata be wun. Afin, kɛ Ɲanmiɛn boli asiɛ’n i sannzan’n, “owie-owie mun nin flɔn mun” yɛ be fuli asiɛ’n su-ɔ. I sɔ’n ti, Zoova yoli “kplo tralɛ fa wlali yasua’n nin bla’n be wun.” I lɛ nun’n, ɔ yoli be ye dan.—Bo Bolɛ 3:7, 17, 18, 21.

Sɛ Zoova yo sran ng’ɔ ti “ndɛnmanfuɛ’n nin sran ng’ɔ timan ndɛnmanfuɛ’n,” be ye’n, nɛ́n i sufuɛ mun yɛ ɔ́ yáci be lɛ-ɔ. Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Zakari blɛ su’n, Izraɛlifuɛ’m be jrannin Zoova i sua m’ɔ o Zerizalɛmun lɔ’n, i kplanlɛ. I sɔ’n ti, anzi kun kokoli. Zoova sieli i su anzi sɔ’n i nuan bo. Kpɛkun, ɔ tɛli anzi sɔ’n i “su klanman, ɔ maan i wla guali ase.” (Zakari 1:12, 13) Zoova yoli i nuan ijɔfuɛ Eli i ye sɔ wie. Kɛ Eli i wla boli i wun, m’ɔ́ sún flɛ́ wie’n, Zoova yili i nglo kɛ i ndɛ lo i dan. Yɛle kɛ, ɔ sunmannin anzi kun naan ɔ wa wlɛ i fanngan. Asa ekun’n, ɔ seli i kɛ nɛ́n i ngunmin yɛ ɔ te su i-ɔ. Ndɛ sɔ’n guali Eli i awlɛn su nzue dan. Zoova wlali Eli i fanngan kɛ nán ɔ yaci i junman’n i dilɛ. (1 Famiɛn Mun 19:1-18) ?Sanngɛ, Zoova i sufuɛ benin yɛ ɔ yili i nglo kɛ i klun ti ufue dan kɛ Zoova sa-ɔ?

ZEZI I KLUN TI UFUE DAN

I nun mɔ Zezi o asiɛ’n su’n, sran’m be wunnin kɛ i klun ti ufue dan. W’a yoman be kpokokpoko, yɛ w’a mianman be kɛ be yo like ng’ɔ klo’n. Sran’m be ndɛ lo i dan. I sɔ’n ti, ɔ seli be kɛ: “Amun kwlaa mɔ amun su fɛ’n, yɛ amun kwlaa mɔ trɔ w’a ti amun’n, amun bla min sin, yɛ ń yó maan amun wla gúa ase. Afin min kɔmin su waka’n i sualɛ yo fɛ.” (Matie 11:28-30) Zezi i klun ufue ti’n, lika kwlaa ng’ɔ́ kɔ́’n, sran’m be su i su. Yɛ ɔ yoli maan be ɲannin aliɛ be dili, ɔ yoli tukpacifuɛ’m be juejue, kpɛkun ɔ kɛnnin i Si Ɲanmiɛn i su ndɛ “kpanngban” kleli be. Afin be yoli i annvɔ.—Marki 6:34; Matie 14:14; 15:32-38.

Kɛ sa o sran’m be su’n, wafa nga be wun fa yo be’n, Zezi wunnin i wlɛ. I sɔ’n ti’n, ɔ yoli be ye kɛ ɔ nin i fata’n sa. Zezi tili be kwlaa nga be bɛli i sin’n, be wun ɲanman nun. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, ɔ bumɛn i bɔbɔ i wun akunndan. (Liki 9:10, 11) Maan e kan bla kun mɔ mmoja tu i’n, i ndɛ. Bla sɔ’n kunndɛ kpa kɛ i wun tukpacɛ’n wie. I sɔ’n ti’n, ɔ kannin Zezi i tralɛ’n. Kusu nn ɔ fataman kɛ ɔ yo sɔ. Afin, Moizi Mmla’n se kɛ bla nga i sɔ tukpacɛ’n o i wun’n, ɔ o fiɛn nun. (Saun Yolɛ 15:25-28) ?Sanngɛ, ngue yɛ Zezi yoli-ɔ? Zezi w’a ijɔman bla’n. Ɔ wunnin kɛ srɛ kun i. Ɔ maan ɔ sili i aunnvuɛ. Afin, tukpacɛ sɔ’n o i wun w’a di afuɛ 12. Ɔ seli bla’n kɛ: “Min wa, Ɲanmiɛn su mɔ a lafi’n ti’n, w’a yo juejue. Maan ɔ wla gua ase, kɔ, maan ɔ tukpacɛ kekle sɔ’n wie.” (Marki 5:25-34) Nanwlɛ, Zezi i klun ti ufue dan.

SRAN NGA I KLUN TI UFUE’N, Ɔ YO I WIENGU’M BE YE

Sa nga e kannin be ndɛ lɛ’n, be kle kɛ sɛ e klun ti ufue’n, é yó e wiengu’m be ye. Cɛn kun’n, Zezi buli ɲanndra kun naan e wun i wlɛ kɛ sran’m be ye yolɛ’n, ɔ ti cinnjin kpa. Ɲanndra sɔ’n nun’n, ɔ kannin Zuifu bian kun i ndɛ. I waan kɛ bian sɔ’n kɔ́ lika’n, awiefuɛ’m be deli i bo ninnge’n kwlaa. Be boli i lele. Kpɛkun, kɛ be wunnin kɛ ɔ su wa wu’n, be yacili i akpɔ nuan lɛ. Kɛ Samarifuɛ kun sín m’ɔ wunnin Zuifu bian’n, ɔ yoli i annvɔ. Kusu nn Samarifuɛ mun nin Zuifu’m be kloman be wiengu sa. Sanngɛ, Samari bian’n i klun ufue ti’n, ɔ cicili Zuifu bian’n i kannin’n su, kpɛkun ɔ fɛ i ɔli aofuɛ sua kun nun. Asa ekun’n, ɔ mannin aofuɛ sua’n i sunianfuɛ’n i sika naan ɔ nian Zuifu bian’n i lika. I kpa bɔbɔ’n, ɔ seli i kɛ sɛ ɔ bo kalɛ uflɛ uka su’n, kɛ ɔ́ sɛ́ i sin’n, ɔ́ wá yí mɛ́n i.—Liki 10:29-37.

Sɛ e klun ti ufue’n, nán e ayeliɛ’n nun ngunmin yɛ é yí i nglo-ɔ. Sanngɛ, bé wún i sɔ liɛ’n, ndɛ nga e kan’n nun. Biblu’n se kɛ: “Ngokoɛ’n ɔ yi sran ase. Ndɛ fɛ’n ɔ wla sran fanngan.” (Nyanndra Mun 12:25) Sɛ e kan ndɛ wie e fa wla e wiengu’m be fanngan’n, be klun jɔ́. I sɔ’n ti be ye yolɛ wie. * (An nian nzɔliɛ’n i su ndɛ’n.) Sɛ sa o sran kun su naan e kan ndɛ fɛ wie kle i’n, ɔ́ wún kɛ i ndɛ lo e. Ɔ maan, ɔ́ kwlá trɛ́ i awlɛn.—Nyanndra Mun 16:24.

LIKE NGA É YÓ NAAN Y’A YO KLUN UFUEFUƐ’N

E ngba e kwla yo klun ufuefuɛ. Afin, Ɲanmiɛn yili e kɛ i bɔbɔ sa. (Bo Bolɛ 1:27) Be flɛ laa Rɔmunfuɛ’m be sonja’m be su kpɛn kun kɛ Zilisi. Kɛ be seli i kɛ ɔ fa akoto Pɔlu wɔ Rɔmun’n, “ɔ sili Pɔlu i aunnvuɛ dan’n ti’n, ɔ mɛnnin i atin kɛ ɔ wɔ i janvuɛ’m be wun lɔ naan be niɛn i lika.” (Sa Nga Be Yoli’n 27:3) I nun mɔ Pɔlu nin sran wie’m bé kɔ́ lika mɔ be mmeli’n bubuli’n, Maltifuɛ’m ‘be yoli be ye dan kpa.’ Be trɔli sin mannin be naan be fa yo be wun yrɛyrɛ. (Sa Nga Be Yoli’n 28:1, 2) Sran sɔ’m be yoli sa ng’ɔ ti kpa’n. Sanngɛ, kɛ ɔ ko yo naan Zoova i klun w’a jɔ sran kun wun’n, ɔ fata kɛ sran sɔ’n yo klun ufuefuɛ cɛn kwlakwla.

Zoova klo kɛ klun ufue yolɛ’n kaci e nzuɛn. I sɔ’n ti’n, ɔ seli kɛ: “Amun yo sran ye.” ( Kolɔsufuɛ Mun 3:12) Sanngɛ ɔ ju wie’n, klun ufue yolɛ’n timan pɔpɔ. ?Ngue ti-ɔ? Afin, wie liɛ’n e sa ɲan, annzɛ e wunman e wun fɛ, annzɛ e bu e bɔbɔ e wun akunndan. Wie liɛ kusu’n, kɛ ɔ yo naan e yo be nga be yo e tɛtɛ’n be ye’n, ɔ timan pɔpɔ. Sanngɛ, i kwlaa yoli o, sɛ e srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ fɛ i wawɛ’n man e’n, naan e nian Zoova i ayeliɛ’n su’n, e kwla yo klun ufuefuɛ.—1 Korɛntifuɛ Mun 2:12.

?Ngue yɛ e kwla yo naan y’a yo klun ufuefuɛ kpa-ɔ? Maan e tinuntinun e usa e wun kɛ: ‘?N sie min su min wiengu’m be nuan bo kpa? ?Yɛ kɛ sa o sran kun su’n, n wun wafa nga i wun fa yo i’n i wlɛ? ?Kɛ min wiengu’m be mian like wie wun’n, n sie i nzɔliɛ? ?Kɛ n yoli sran kun m’ɔ timan min osufuɛ annzɛ min janvuɛ’n i ye’n, i osu w’a la nun?’ I sin’n, maan e fa ninnge wie mun e sie e ɲrun naan e yo be. I wie yɛle kɛ, e kwla kunndɛ kɛ é sí e niaan nga e nin be o asɔnun kunngba’n nun’n, nin e mantanfuɛ’m be kpa. Sɛ e yo sɔ’n, e kwla si sa ng’ɔ o be su’n, ɔ nin wafa nga e kwla ti be wun ɲanman nun’n. Kpɛkun, maan e nin sran mun e tran klanman kɛ wafa nga e kunndɛ kɛ be nin e tran’n sa. (Matie 7:12) Asa ekun’n, maan e srɛ Zoova kɛ ɔ uka e. Sɛ e yo sɔ’n, ɔ́ yrá e su. Ɔ maan, é yó klun ufuefuɛ.—Liki 11:13.

?KƐ E YO SRAN’M BE YE’N, WAFA SƐ YƐ Ɔ YO BE-Ɔ?

Kɛ akoto Pɔlu kán ninnge nga be ukɛli i naan w’a kwla di i junman i kpa jasin fɛ bolɛ nun’n, ɔ boli klun ufue yolɛ’n su. (2 Korɛntifuɛ Mun 6:3-6) Sran’m be kloli Pɔlu sa. Afin, ɔ kan ndɛ kpa kleli be. Yɛ ɔ yoli be ye. Ɔ maan, be wunnin kɛ be ndɛ lo i sakpa. (Sa Nga Be Yoli’n 28:30, 31) Sɛ e yo sran’m be ye sɔ wie’n, be kwla kunndɛ kɛ bé sí ndɛ nanwlɛ’n. Kɛ e yo be nga be yo e tɛtɛ’n nin sran’m be kwlaa be ye’n, be kwla bu e wun akunndan kpa. Yɛ be kwla kaci be nzuɛn’n. (Rɔmunfuɛ Mun 12:20) Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun bɔbɔ’n, be kwla se kɛ bé súan Biblu’n nun like.

Mɛn klanman’n nun lɔ’n, e ngba é yó klun ufuefuɛ. É yó be nga bé wá cɛ́n nguan’n, be ye. Be nun wie mun bɔbɔ’n, bé wún kɛ i kpɛ klikli nga bé yó be ye’n, yɛ ɔ o lɛ-ɔ. Ɔ maan, be kusu bé wún i wlɛ kɛ ɔ fata kɛ be yo be wiengu’m be ye wie. Sran nga i klun timan ufue’n, ɔ su kwlá tranman Ɲanmiɛn i famiɛn diwlɛ’n nun lɔ wie. Be nga be klo sran mɔ be yo be wiengu’m be ye’n, be ngunmin yɛ bé ɲán anannganman nguan mɛn klanman’n nun lɔ-ɔ. (Jue Mun 37:9-11) Sran’m bé dí alaje sakpa, yɛ be wun jɔ́ be kpa fɔuun. Sanngɛ dɔ nga su bɔbɔ’n, sɛ e yo e wiengu’m be ye’n, é ɲán su mmlusuɛ kpanngban. ?Wafa sɛ?

KLUN UFUE YOLƐ’N I SU MMLUSUƐ’N

Biblu’n se kɛ: “Sran nga i klun ti ufue’n, i bɔbɔ wun kpa yɛ ɔ́ yó i lɛ-ɔ.” (Nyanndra Mun 11:17) Kɛ sran kun i klun ti ufue’n, sran’m be fa be wun mɛntɛn i. Yɛ blɛ sunman’n, be yo i ye wie. Zezi seli kɛ: “Suliɛ nga amun fa su like man sran’n, i kunngba’n yɛ bé fá sú like bé mán amun-ɔn.” (Liki 6:38) I sɔ’n kle kɛ, sran nga i klun ti ufue’n, i janvuɛ ɲanlɛ timan kekle. Yɛ i janvuɛ’m be kpɔcimɛn i.

Akoto Pɔlu seli Klisifuɛ nga be o Efɛzi lɔ’n, be kɛ: “An yo amun wiengu ye, an si aunnvuɛ, yɛ an yaci amun wiengu i wun sa cɛ i klun ufue su, kɛ nga Ɲanmiɛn yacili amun wun sa’n cɛli amun Klisi i dunman nun’n sa.” (Efɛzifuɛ Mun 4:32) Kɛ asɔnun nun’n, e kwlakwla e klun ti ufue mɔ e si e wiengu’m be aunnvuɛ’n, e bo yo kun, yɛ e di junman e kɔ e ɲrun. Asa ekun’n, e su kanman e wiengu’m be wun ndɛ sinman, e su ijɔman be. Yɛ e su kanman ndɛ tɛtɛ e kleman be. Aɔwi dilɛ nun bɔbɔ’n, e su yoman sɔ. Sanngɛ, ndɛ kwlaa nga é kán’n, ɔ́ wlá be fanngan. (Nyanndra Mun 12:18) Ɔ maan, asɔnun nunfuɛ’m be wunmuan’n, bé sú Zoova aklunjuɛ su.

Kɛ nga y’a wun i lɛ sa’n, sran nga i klun ti ufue’n, i ijɔlɛ nun o, annzɛ i ayeliɛ nun o’n, ɔ yi i sɔ liɛ’n i nglo. Kɛ e klun ti ufue’n, e kle kɛ Ɲanmiɛn Zoova m’ɔ ti klolɛ’n, i ayeliɛ’n su yɛ e nian-ɔn. (Efɛzifuɛ Mun 5:1) Asa ekun’n, sɛ e ti klun ufue’n, aniaan nga be o asɔnun’n nun’n, bé sú Ɲanmiɛn kpa bé kɔ́ be ɲrun. Yɛ sran’m be kwla kunndɛ kɛ bé sú Zoova wie. I sɔ’n ti’n, maan e tu e klun e yo e wiengu’m be ye naan be wun kɛ Zoova i Lalofuɛ’m be ti klun ufuefuɛ.

^ ndɛ kpɔlɛ 13 É wá kán sran ye yolɛ’n m’ɔ ti nzuɛn nga Ɲanmiɛn wawɛ’n yo maan klɔ sran yi i nglo’n be nun kun’n, i ndɛ Sasafuɛ tranwlɛ’n uflɛ nun.