Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

Alli shungu cashcataca ruraicunahuan, rimaicunahuan ricuchishunchij

Alli shungu cashcataca ruraicunahuan, rimaicunahuan ricuchishunchij

SHUJTAJCUNA ñucanchijmanta preocuparishpa considerajpica achcatami pagui ninchij ¿nachu? Ñucanchijpish shujtajcunata chashnallataj tratangapajca ¿imatataj rurana canchij?

Bibliapica alli shungu canamantami parlan. Alli shungu cashcataca mana sumaj shimicunata nishpallachu ricuchinchij. Ashtahuanpish ruraicunahuanmi shujtajcunamanta preocuparishcata, considerashcatapish ricuchinchij. Shinallataj shujtajcunata cꞌuyashcamanta, llaquishcamantami ayudanata munanchij. Alli shungu canaca espiritupaj shuj granomi can. Diosta sirvijcunaca alli shungumi cana canchij (Gálatas 5:22, 23). Cunanca, Jehová Diospish Jesuspish alli shungu cashcata ima shina ricuchishcatami yachashun. Paicuna shina cangapaj imata rurana cashcatapishmi yachashun.

DIOSCA TUCUICUNAPAJMI ALLITA RURAN

Diosca ‘mana pagui nijcunahuanpish, mana allicunahuanpish’ alli shungumi can (Lucas 6:35). Por ejemplo, “paimi allicunaman, mana allicunamanpish intita cachan. Shinallataj cashcata rurajcunaman, mana cashcata rurajcunamanpish tamyata cachan” (Mateo 5:45). Diospi mana crijcunapishmi pai tucuita cushcamanta beneficiarincuna. Chaicunata chasquishpami maipicarin cushilla causancuna.

Jehová Dios, Adán Evata ima shina tratashcata ricushunchij. Adán Evaca juchata rurashca huashaca ‘higo yura pꞌangacunata japishpami sirashpa’ taparircacuna. Edén huerta canllapica casha yuracuna, casha qꞌuihuacunami huiñana carca. Chaipi Adán Eva causana cashcamanta alli ropata churarina cashcataca Diosca allimi yacharca. Chaimantami ‘animalpaj carata churanata rurashpa’ paicunaman churachirca (Génesis 3:7, 17, 18, 21).

Diosca paita sirvijcunatami ashtahuantajca alli tratan. Por ejemplo, profeta Zacariaspaj punllacunapica israelitacuna Jerusalenpi Diospaj huasita shayachinata saquishcata ricushpami shuj angelca preocupado carca. Chaimi Diosca paita uyashpa “sumaj shimicunahuan, cushichij shimicunahuan cutichirca” (Zacarías 1:12, 13). Diosca profeta Eliastapish chashnallatajmi tratarca. Shuj punllaca Eliasca yallitaj desanimado cashpami Diostaca ñucaca huañusha ninimi nirca. Chaimi Diosca ima shina sintirishcata ricushpa paita sinchiyachichun shuj angelta cacharca. Shinallataj mana canllachu cangui nircami. Chashna ayudajpimi Eliasca paiman mingashcata cutin pajtachishpa catirca (1 Reyes 19:1-18). Pero ¿Diosta sirvijcunapuramantaca maijan runataj tucuimanta yalli shujtajcunata alli trataj carca?

JESUSCA ALLI EJEMPLOTAMI CURCA

Gentecunaca Jesustaca shujtajcunamanta preocuparij, consideraj runami can nijcunami carca. Paica pitapish mana sinchita rimajchu carca. Pai munashcata rurachunpish mana obligajchu carca. Ashtahuanpish llaquishcamantami ‘shaicushcacuna, aparishcacuna tucuicuna ñucapajman shamuichij. Ñucami cancunataca samachisha. Ñuca yugoca pꞌanguillami, ñuca apachinapish mana llashajchu’ nirca (Mateo 11:28-30). Chaimantami gentecunaca Jesustaca tucui ladoman catijcuna carca. Jesusca llaquishcamantami paicunaman caraj carca. ungushcacunatapish jambij carca. Paipaj yayamantapishmi yachachi callarirca (Marcos 6:34; Mateo 14:14; 15:32-38).

Jesusca ocupado cashpapish gentecuna paita mashcajpica allimi tratarca. Paicuna ima shina sintirishcatapish allimi intindij carca (Lucas 9:10, 11). Shuj cutinca shuj huarmica 12 huatacunatami yahuar cacharirishca carca. Paica jambirisha nishpami Jesuspajman cꞌuchuyashpa paipaj ropata tuparca. ¿Chaita ruranaca allichu carca? Mana. Leypi nishca shinaca cai huarmica mana limpiochu carca (Levítico 15:25-28). Pero Jesusca rimanapaj randica llaquishpami huarmitaca: “Huahua, canca crishcamantami alliyachishca cangui. Sumajta causagrilla, cunanca alliyashcami saquiringui” nirca (Marcos 5:25-34). Jesusca cai huarmitaca achcatami considerashcata ricuchirca ¿nachu?

RURAICUNAHUAN RICUCHISHUNCHIJ

Caicunamantaca ¿imatataj yachanchij? Alli shungu cashpaca ruraicunahuanmi ricuchina canchij. Chashna cana importante cashcata ricuchingapajca Jesusca alli samaritano runamantami shuj parlota parlarca. Shuj judío runatami shuhuacunaca imalla charishcacunata quichushpa, chugrichishpa, chꞌahuata huañuchishpa saquishcacuna carca. Chai ñantaca shuj samaritano runami pasacurca. Samaritanocunahuan judiocunahuanca mana apanacujcunachu carca. Pero cai samaritanoca macashca runata ricushpaca llaquishpami chugricunata jambirca, shuj huasimanpish aparca. Cayandij punllatapish ña rigrishpaca, pozadayujman cullquita cushpami: “Alli cuidapangui, cai cullqui mana pajtajpipish, tigramushpa cushallami” nishpa saquirca (Lucas 10:29-37).

Alli shungu cashcataca sinchiyachij, animachij shimicunahuanpishmi ricuchinchij. Bibliapica: “Ima llaquimanta shungu pꞌaquirijpica, ima yuyaipish chingarinmi. Shina cajpipish cꞌuyaihuan rimashca shimicunaca cushichinmari” ninmi (Proverbios 12:25). Alli shungu, alli cashpaca shujtajcunamanta preocuparishpami cushichij shimicunahuan animashun * (urapi tiyaj notata ricui). Chaimi paicunaca llaquicunata chꞌimbapurashpa catingacuna (Proverbios 16:24).

ALLI SHUNGU CASHUNCHIJ

Taita Diosca ñucanchijtaca paiman rijchajtami rurarca. Chaimi alli shungu tucui pudinchij (Génesis 1:27). Por ejemplo, apóstol Pablotaca paita cuidaj Julio runami Roma llajtaman aparca. Chaipimi Julioca achcata llaquishpa Pablotaca Sidón llajtapi paipaj amigocuna imallatapish cuchun nishpa ricugrichun saquirca (Hechos 27:3). Asha huatacuna qꞌuipaca Pabloca shujtaj gentecunandijmi barcopi ricurcacuna. Cai barcoca yacupimi pambarirca. Chaimi Malta nishca islapi causajcunaca paicunata llaquishcamanta ayudarcacuna (Hechos 28:1, 2). Cai gentecunaca allitami rurarcacuna ¿nachu? Pero Diosta cushichingapajca siempremi alli shungu cashcata ricuchina canchij.

Yayitu Diosca tucui ñucanchij causaipi alli shungu cachunmi munan. Shinapish maipica shujtajcunapaj allita ruranaca mana facilchu can ¿Imamanta? Gentecuna huillanata jarcajpi, shujtajcunahuan parlanata manchashpa o asha mitsa cashcamantachari alli shungu canaca sinchi canga. Pero Diosta paipaj espirituta cuchun mañashpa, paipaj ejemplota catishpaca alli shungumi tucushun (1 Corintios 2:12).

Shujtajcunahuan alli shungu cashcata yachangapajca, ¿paicuna parlajpica ima shina sintirishcata intindinichu? ¿Imata minishtishcata yachanichu? ¿Ima horataj mana ñuca familia cajpipish mana ñuca amigo cajpipish ayudarcani? nishpa yuyarishunchij. Huauqui panicunatapish alli rijsingapajmi esforzarina canchij. Shinami paicuna ima shina causacushcata, imata minishtishcatapish yachashun. Shujtajcuna ñucanchijpaj allita rurachun nishpaca paicunapajpish allita rurashunchij (Mateo 7:12). Chashnallataj Jehová Dios ñucanchijta ayudachun mañashunchij. Chaimi paica ñucanchij esfuerzocunataca bendicianga (Lucas 11:13).

ALLITA RURAJPICA SHUJTAJCUNAPISH ALLITAMI RURASHA NINGACUNA

Apóstol Pabloca shujtajcunapaj allicunatami rurarca. Bibliapica paipajman tucui chayajcunataca allimi chasquij carca ninmi (Hechos 28:30, 31). Paica gentecunamanta preocuparishcataca ruraicunahuan, rimaicunahuanmi ricuchirca. Chaimantami gentecunaca paihuan pasanata munarcacuna. Cunanpish ñucanchij shujtajcunaman alli ejemplota ricuchijpica paicunaca Diospaj Shimita yachanatami munangacuna. Tucui laya gentecunatami alli tratana canchij. Enemigocunamanpish cꞌuyaita ricuchijpica paicunaca ñucanchijhuan ña manachari pꞌiñaringacuna (Romanos 12:20). Tiempohuancarin Diospaj Shimita quizás uyasha ningacuna.

Paraíso Allpapica tucuicunami shujtajcunapaj allita rurangacuna. Causarijcunatapish cꞌuyaihuan tratajpica cushillami sintiringacuna. Chaimi paicunapish tigra shujtajcunataca alli tratangacuna. Jehová Diosca ñucanchij shujtajcunata cꞌuyajpi, considerajpica huiñai causaitami cunga. Pero chaita mana rurasha nijcunaca huiñai causaita mana charingacunachu (Salmo 37:9-11). Chai punllacunaca tranquilomi sumajta causashun. Pero manaraj chai punlla chayamujpi, ¿imamantataj cunan alli shungu canaca ñucanchijpajllataj alli can?

¿IMAMANTATAJ ALLI SHUNGU CANA CANCHIJ?

Bibliapica: “Pitapish llaquij runaca quiquin causaipajmari allita ruran” ninmi (Proverbios 11:17). Gentecunaca allita rurajcunahuanmi yalli pasanata munancuna. Paicuna shinami imatapish rurancuna. Jesusca: “Cancuna ima shinami shujtajcunaman jatun jatunpi cunguichij, chashnallatajmi cancunamanpish cunga” nircami (Lucas 6:38). Chashna shina gentecunaca pihuanpish ratomi amigarincuna.

Apóstol Pabloca Efesopi caj crijcunataca: ‘Caishujhuan chaishujhuan alli caichij. Shinallataj, caishuj chaishuj llaquijcuna, perdonajcuna caichij’ nircami (Efesios 4:32). Huauqui panicunaca shujtajcunataca mana chugrichij shimita ninachu can. Caishujcunamantapish mana huashalla rimanachu can. Chaipaj randica llaquinacushpami caishuj chaishuj ayudanacuna can. Animachij yuyaicunatapishmi parlana can (Proverbios 12:18). Chashnami tucuicuna shujlla shina sirvishpa catishun.

Alli shungu cashcataca rimaicunahuan, ruraicunahuanmi ricuchina canchij. Shinallataj shujtajcunapaj allita rurashpaca Jehová Dios shinami cꞌuyaj, mana mitsa cashcata ricuchishun (Efesios 5:1). Huauqui panicunatapishmi sinchiyachishun. Shujtajcunatapish Yaya Diosta sirvichunmi ayudashun. Chaimantami alli shungu cangapaj esforzarishpa catina canchij. Shinami testigo de Jehovacunaca alli shungu cashcata ricuchishun.

^ par. 13 Alli canaca espiritupaj granomi can. Chaitaca catij temapimi yachashun.