Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

Ndi N’khaliro Unapangizwa m’Mafala na m’Macitiro

Ndi N’khaliro Unapangizwa m’Mafala na m’Macitiro

MWAKUKHONDA penula, ife tisakomerwa kakamwe tingatsalakanwa mwadidi na anango. Kudziwa kuti iwo asatitsalakana mwadidi kusatiwangisa. Nakuti ife tisakomerwa anango angatitsalakana mwadidi, mphapo tinacitanji toera titsalakanembo anango munjira ibodzi ene?

Munthu wakukoma ntima asatsalakana anango, pontho asapangiza n’khaliro unoyu pakulonga na pakucita pinthu. Iye nkhabe tsalakana anango mwakukakamizika, m’mbuto mwace, asaatsalakana munjira yadidi thangwi iye asaafuna, pontho asabvesesa mabvero awo. Kukoma ntima ndi kwakufunika kakamwe thangwi ndi ubodzi mwa misapo ya nzimu wacena wa Mulungu. (Agalata 5:22, 23) Yahova asafuna kuti ife tikhale akukoma ntima, natenepa tendeni tione kuti iye na Mwanace asapangiza tani kukoma ntima, pontho tinatowezera tani citsandzo cawo.

YAHOVA NDI WAKUKOMA NTIMA KUNA ANTHU ONSENE

Yahova ndi wakukoma ntima kuna anthu onsene, ngakhale kuna anthu “anakhonda pereka takhuta na kuna anthu akuipa.” (Luka 6:35) Mwacitsandzo, Yahova “asabulusa dzuwa yace toera kugasira anthu adidi na akuipa, pontho asabvumbisira anthu adidi na akuipa ene.” (Mateu 5:45) Ngakhale kuna anthu akuti nee asakhulupira kuti Yahova ndi Nciti, pontho ndiye anapasa umaso toera onsene aphedzeke kubulukira mu kukoma kwace ntima na kukhala akutsandzaya mu umaso.

Citsandzo cinango ca kukoma ntima kwa Yahova ndi pidacitira iye Adhamu na Eva. Mukupita kwa ndzidzi ungasi mbadamala kale kudawa, ‘iwo asona masamba a nsambvu toera abvale.’ Mbwenye Yahova akhadziwa kuti kunja kwa munda wa Edheni, iwo akhafunika kubvala nguwo zakuti mbizidaatsidzikiza, thangwi mataka akhadapaswa dzedze, ‘mbamera minga na pswepswe.’ Natenepa Yahova mwakukoma ntima aasonera ‘nguwo za nthembe zakulapha.’—Genesi 3:7, 17, 18, 21.

Maseze Yahova ndi wakukoma ntima kuna “anthu adidi na akuipa,” mbwenye iye ndi wakukoma ntima makamaka kuna atumiki ace akukhulupirika. Mwacitsandzo mu ndzidzi ukhatumikira Zakariya ninga mprofeta, anju akhadzudzumika thangwi Aizraeli akhadasiya kumanga templo ya Yahova mu Yerusalemu. Yahova abvesesa pidalonga anju unoyu, pontho antawira ‘na mafala adidi na akuwangisa.’ (Zakariya 1:12, 13) Yahova atsalakana mprofeta Eliya munjira ibodzi ene. Unoyu ukhali ndzidzi wakuti mprofeta akhali wakutsukwala, pontho akhapibva kuti ali ekhene, natenepa aphemba Yahova toera afe pyace. Yahova apangiza kuti akhatsalakana mabvero a Eliya, mbatuma anju toera kum’phedza. Pontho iye apasa cinyindiro Eliya cakuti nee akhali ekhene. Kukoma ntima kwa Yahova kwawangisa kakamwe Eliya toera apitirize m’basa yace. (1 Amambo 19:1-18) Mphapo mwa atumiki onsene a Yahova, mbani anaona imwe kuti akhatowezera kukoma ntima kwace munjira yadidi?

YEZU AKHALI WAKUKOMA NTIMA KAKAMWE

Pikhali iye pa dziko yapantsi, anthu akhamuona kuti iye akhali wakukoma ntima. Iye nee akhali wakunentsa, pontho cipo akhakakamiza anthu toera acite pikhafuna iye. Mbwenye iye akhatsalakana anthu mbalonga: “Bwerani kuna ine imwe monsene adaneta na adalemerwa, ine ndinadzakupumisani. . . . Goli yanga ndi yakukhonda nentsa.” (Mateu 11:28-30) Nakuti iye akhali wakukoma ntima, anthu akhantowera konsene kwene kukhaenda iye. Thangwi yakukoma ntima kwace, Yezu aadyesa, aawangisa, pontho aapfundzisa ‘pinthu pizinji’ thangwi ya Babace.—Marko 6:34; Mateu 14:14; 15:32-38.

Yezu akhadziwa mabvero a anthu mbaatsalakana mwakukoma ntima, pontho aapfundzisa munjira zizinji kakamwe. Ngakhale m’midzidzi yakuti iye akhadaphatika kakamwe peno akhafuna kupuma, mwakukoma ntima iye akhaphedza anthu onsene akhabwera kuna iye. (Luka 9:10, 11) Nyerezerani pidacitikira nkazi wakuti akhabuluka ciropa. Iye akhafuna kuwanga, natenepa akhuya nguwo ya Yezu. Mbwenye mwakubverana na Mwambo wa Mose, iye nee akhafunika kucita pyenepi thangwi akhali wakukhonda cena. (Levitiko 15:25-28) Kodi Yezu acitanji? Iye nee alonga naye mwakuipirwa. M’mbuto mwace Yezu aona kuti nkazi unoyu akhagopa, natenepa iye ambvera ntsisi thangwi akhabva kupha mu pyaka 12. Iye ampanga: “Mwananga, cikhulupiro cako cakuwangisa. Ndoko muntendere, mbuwangiswa mu utenda wako wakutsukwalisa.” (Marko 5:25-34) Yezu akhali na ntsisi zandimomwene!

MUNTHU WAKUKOMA NTIMA ASAPHEDZA ANANGO

Pitsandzo pidapfundza ife, pyapangiza kuti khala ndife akukoma ntima, tinacita pinthu toera kuphedza anango. Yezu agomezera kufunika kwa kukoma ntima mudalonga iye nsangani unalonga pya Nsamariya wadidi. Muyuda m’bodzi akwatirwa pinthu pyace pyonsene, mbamenyiwa mbasiyiwa panjira cifupi na kufa. Nsamariya adapita na penepale ambvera ntsisi ngakhale Asamariya na Ayuda nee akhabverana. Kukoma ntima kwace kwancitisa kuphedza mamuna adaphekeswa. Iye atsuka pironda pya mamuna unoyu buluka penepo ankwata mbaenda naye kunyumba yakufikira alendo. Nsamariya alipa kobiri kuna nyakuonera nyumba ineyi toera atsalakane Muyuda adaphekeswa, mbalonga kuti ingafunika pontho kobiri inango anadzalipa.—Luka 10:29-37.

Kukoma ntima kunatiphedza toera kunyerezera na kuwangisa anango tayu basi na macitiro mbwenye na mafala. Bhibhlya isalonga: ‘Nyatwa zisatsukwalisa munthu, mbwenye mafala adidi asam’balangaza.’ (Misangani 12:25) Tingakulumizwa na kukoma ntima na udidi toera kulonga mafala akuwangisa kuna anango, tinaaphedza toera kukhala akutsandzaya. * (Onani cidzindikiro capantsi.) Mafala athu adidi anapangiza kuti tisatsalakana anango, pontho pyenepi pinaaphedza toera apirire nyatwa zinathimbana na iwo.—Misangani 16:24.

TINAKHALA TANI AKUKOMA NTIMA

Tonsene tiri na luso yakupangiza kukoma ntima thangwi Mulungu aticita mwakulandana na iye. (Genesi 1:27) Mwacitsandzo, Julyo, ntsogoleri wa anyankhondo Aciroma adakwata mpostolo Paulu mbaenda naye ku Roma, ‘apangiza kukoma ntima kwace kuna Paulu, mbantawirisa kuti aende kuna axamwali ace toera iwo antsalakane’ mu nzinda wa Sidhoni. (Mabasa 27:3) Mudalobzweka Paulu na anango mu ndzidzi ukhacita iwo ulendo, anthu a ku Malta ‘aatambira mwadidi’ mpaka kuagasira moto toera aothe. (Mabasa 28:1, 2) Anthu anewa acita pinthu pyadidi. Munthu anafuna kukomeresa Yahova asafunika kukhala wakukoma ntima ndzidzi onsene.

Yahova asafuna kuti tikhale akukoma ntima. Ndi thangwi yace iye asatipanga kuti “khalani” akukoma ntima. (Akolose 3:12) Mbwenye m’midzidzi inango pisanentsa toera kukhala wakukoma ntima. Thangwi yanji? Panango tinacimwana kupangiza n’khaliro unoyu thangwi ya manyadzo, kugopa peno thangwi yakufuna pinthu pyathu basi. Panango tinaona kuti ndi pyakunentsa kupangiza kukoma ntima kuna ale anakhonda kutitsalakana mwadidi. Mbwenye tingaphemba nzimu wakucena mbatiyesera kutowezera Yahova, iye anatiphedza toera tikhale akukoma ntima.—1 Akorinto 2:12.

Tinadziwa tani makhundu anafunika ife kusasanyira toera tikhale akukoma ntima? Bvundzikani: ‘Kodi ine ndisabvesera anango mbandiyesera kubvesesa mabvero awo? Ndisadzindikira anango angafuna ciphedzo? Ndi ulendo upi wakumalisa udapangiza ine kukoma ntima kuna munthu wakuti nee ndi m’bale wanga peno xamwali wanga?’ Buluka penepo, wangisirani toera kudziwa mwadidi anyakuendekana anu, makamaka abale na alongo mu mpingo. Natenepa munakwanisa kudziwa nyatwa zawo na pinafuna iwo. Buluka penepo yeserani kutsalakana anthu mwakukoma ntima ninga munafunira imwe kutsalakanwa. (Mateu 7:12) Pakumalisa, phembani Yahova toera akuphedzeni, iye anapasa nkhombo kuwangisira kwanu toera mukhale akukoma ntima.—Luka 11:13.

KUKOMA NTIMA KUSAKHUYA TANI ANTHU

Cibodzi mwa pinthu pidacitisa mpostolo Paulu kukhala ntumiki wadidi, cikhali kukoma ntima. (2 Akorinto 6:3-6) Anthu akhakomerwa na Paulu thangwi iye akhalonga na kucita pinthu mwakukoma ntima, pontho iwo akhapibva kuti iye akuatsalakana. (Mabasa 28:30, 31) Munjira ibodzi ene, tingakhala akukoma ntima panango anango anafuna kupfundza pizinji thangwi ya undimomwene. Tingakhala akukoma ntima kuna anthu onsene kuphatanizambo ale akuti nkhabe kutitsalakana mwadidi, panango pinaakhuya mbacinja makhaliro awo. (Aroma 12:20) Panango mukupita kwa ndzidzi anadzafunambo kupfundza Bhibhlya.

Mparaizu anthu onsene anadzakhala akukoma ntima. Anthu anafuna kulamuswa muli akufa anadzatsalakanwa mwakukoma ntima, mbwenye kwa anango unakhala ulendo wakutoma. Pyenepi pinaakulumiza toera akhalembo akukoma ntima kuna anango. Natenepa, anthu onsene akuti nee ndi akukoma ntima, pontho nkhabe funa kuphedza anango nee anadzatawiriswa kukhala mu Umambo wa Mulungu. Basi ene anthu aufuni na akukoma ntima ndiwo anafuna kukhala Mparaizu kwenda na kwenda. (Masalmo 37:9-11) Inadzakhala dziko yakutsidzikizika na yantendere! Ngakhale ndzidzi unoyu udzati fika, ife tinakhala na nkhombo zizinji thangwi yakukhala akukoma ntima. Munjira ipi?

NKHOMBO ZAKUKHALA WAKUKOMA NTIMA

Bhibhlya isalonga: “Munthu wa ntsisi asaphedzeka ekhene.” (Misangani 11:17) Anthu asakomerwa angakhala na munthu wakukoma ntima, pontho kazinji kene iwo asantsalakanambo mwakukoma ntima. Yezu alonga: “Na n’dida unapimira imwe andzanu, iwo anadzakupimiranimbo na n’dida ubodzi ene.” (Luka 6:38) Natenepa munthu wakukoma ntima nkhabe nentsa kugumana axamwali adidi.

Mpostolo Paulu apanga anthu a ku mpingo wa ku Aefesi toera ‘akhale akukoma ntima kuna unango na ndzace, abverane ntsisi kakamwe, alekererane na ntima onsene unango na ndzace.’ (Aefesi 4:32) Anthu onsene a mu mpingo angakhala akukoma ntima na a ntsisi, mpingo usakhala wakuwanga na wakuphatana. Ife nkhabe funika kunentsa abale athu, kualonga mapsweda, kulonga nawo mwaukali peno kulonga mafala a kudzidzida, ngakhale pakucita dzenda. M’mbuto mwace ndzidzi onsene pinalonga ife pisafunika kukhala pyakuphedza na pyakuwangisa kuna anango. (Misangani 12:18) Tingacita pyenepi, mpingo unatumikira Yahova mwakutsandzaya kakamwe.

Ife tapfundza kuti kukoma ntima ndi n’khaliro wakuti tisafunika kuupangiza mu pinthu pyonsene pinalonga ife na pinacita ife. Tingakhala akukoma ntima, tisatowezera Mulungu wathu Yahova wakuti ndi waufuni na wakupasa mwakudzala manja. (Aefesi 5:1) Pyenepi pisacitisa mpingo wathu kukhala wakuwanga, pontho pisakulumiza anango toera kutumikira Yahova. Natenepa tendeni tiwangisire toera anango aone kuti Mboni za Yahova ndi anthu akukoma ntima!

^ ndima 13 Mu Ncenjezi unango, tinadzapfundza n’khaliro wa udidi mu ndandanda ya misapo ya nzimu wakucena wa Mulungu.