Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Mbalemekezani ‘Comwe Mulungu Wacimanga Pabodzi’

Mbalemekezani ‘Comwe Mulungu Wacimanga Pabodzi’

‘Comwe Mulungu wacimanga pabodzi, munthu aleke kucilekanisa.’—MARKO 10:9.

NYIMBO: 131, 132

1, 2. Kodi cinembo ca Wahebereu 13:4 cimbatilimbisa kucita ciyani?

TENSENEFE timbafuna kulemekeza Yahova, thangwe ngwakuthemera kulemekezedwa, ndipo iye ambapicira kuti an’dzatilemekezambo. (1 Samuweri 2:30; Mimwani 3:9; Cibvumbulutso 4:11) Iye ambafuna kuti timbalemekeze wanthu winango, ninga akulu-akulu wa maboma. (Waroma 12:10; 13:7) Koma pana mbali inango yomwe tin’funika kumbailemekeza kwene-kwene. Mbaliyo ni malowozi.

2 Mpostolo Paulo adanemba kuti: ‘Malowozi yakhale yakulemekezeka kwa wense, ndipo pomwe pan’gona wanthu wakulowolana paleke kupswipizidwa.’ (Wahebereu 13:4) Na mafalaya, Paulo akhandofotokoza lini bza malowozi ninga nkhani, koma akhauza Akristau kuti ambalemekeze malowozi, ayai kuyawona kukhala yakufunika. Tenepo penu imwepo muli pa banja, kodi mumbayawona tani malowozi yanu?

3. Kodi ni malango yaponi yomwe Jezu adapereka pakulewa bza malowozi? (Onani cithunzi-thunzi pa tsamba lino.)

3 Penu imwepo mumbawona malowozi yanu kukhala yakufunika, mukutewezera ciratizo cabwino ca Jezu omwe adalemekeza malowozi. Pomwe Afarizi adamubvunza bza nkhani ya kulambana, iye adafotokoza bzomwe Mulungu adalewa pa malowozi yakuyambirira. Iye adati: ‘Thangwe ra bzimwebzi mwamuna an’dzasiya baba wace na mai wace, acidzaphatana na mkazace, ndipo awiriwo an’dzakhala thupi libodzi.’ Jezu adathumizira kuti: ‘Comwe Mulungu wacimanga pabodzi, munthu aleke kucilekanisa.’—Werengani Marko 10:2-5, 9-12; * Ciyambo 2:24.

4. Kodi cakulinga ca Yahova pa nkhani ya malowozi cikhali ciponi?

4 Jezu adatawiriza kuti Mulungu ndiye omwe adalinganiza malowozi yakuyambirira, ndipo akhafuna kuti malowoziyo yakhale mpaka kale-kale. Tenepo, pomwe Mulungu adakhazikisa malowozi yakuyambirirayo, iye alibe kuuza Adamu na Eva kuti adzalambane. Koma cakulinga cace cikhali cakuti ‘awiriwo’ akhale na banja la muyaya.

BZINTHU BZOMWE BZIDAYAMBISA MABVUTO M’BANJA

5. Kodi infa imbatokonya tani malowozi?

5 Ninga momwe timbadziwira, pomwe Adamu adacita pikado, bzinthu bzizinji bzidacinja. Ndipo cibodzi mwa bzinthubzo ni kufa kwa wanthu, komwe kudatokonya kwene-kwene malowozi. Mpostolo Paulo adafotokoza kuti Mkristau akafa, malowozi yambamala ndipo mansiwa ambakhala wakutsudzuka kulowola ayai kulowodwa pomwe.—Waroma 7:1-3.

6. Kodi Cakutonga ca Mozeji cimbatipfunzisa ciyani pakulewa bza momwe Mulungu ambawonera nkhani ya malowozi?

6 Cakutonga comwe Mulungu adapereka kwa Ajirayeri cikhana nfundo zakulewa bza malowozi. Mwa ciratizo, Ajirayeri akhabvumizidwa kulowola akazi azinji. Bzimwebzi bzikhacitika kale napo Mulungu akhanati apereka Cakutonga. Ndipo Cakutongaco cikhakhotcerera akazi na wana kuti aleke kuzunzidwa. Mwa ciratizo, penu m’Jirayeri alowola kapolo ndipo na kupita kwa nthawe alowola pomwe mkazi waciwiri, iye akhafunika kupitiriza kusamalira mkazace wakuyamba ninga momwe akhacitira pakuyamba. Cakulinga ca Mulungu cikhali cakuti mwamunayo apitirize kukhotcerera na kusamalira mkaziyo. (Kufuluka 21:9, 10) Nsiku zino tinkuphatisa lini basa Cakutonga ca Mozeji, koma cimbatipfunzisa kuti Mulungu ambawona malowozi kukhala yakufunika kwene-kwene. Tenepo kudziwa bzimwebzi kumbatithandiza kulemekeza malowozi.

7, 8. (a) Mwakubverana na bukhu la Bzakutonga 24:1, kodi Cakutonga cikhalewa ciyani pa nkhani ya kulambana? (b) Kodi Yahova ambaiwona tani nkhani ya kulambana?

7 Kodi Cakutonga cikhalewa ciyani pa nkhani ya kulambana? Napo Yahova akhafuna lini kuti mwamuna na mkazi ambalambane, Cakutonga cikhabvumiza kuti mwamuna omwe ni m’Jirayeri alambe mkazace ‘akasaya kumudekera thangwe ra bvuto liri-lense.’ (Werengani Bzakutonga 24:1. *) Cakutongaco cikhalewa lini bzinthu bzomwe bzikhali m’gulu la ‘bvutolo.’ Tsono bzinkuwoneka kuti bzikhali bzinthu bzakupasa manyazi ayai bzinthu bzakuipisisa sikuti tubzinthu tung’ono-tung’ono. (Bzakutonga 23:14) Koma mpsakupasa nsisi kuti mu nsiku za Jezu, Ajuda azinji akhambalamba akazawo ‘pa thangwe liri-lense.’ (Mateu 19:3) Tenepo, ifepano tin’funika lini kutewezera khalidwe limweri.

8 Mu nsiku za mpolofeta Malakiya, amuna akhana msambo wa kumbasiya akazawo wakuyamba, kuti alowole atsikana omwe akhatumikira lini Yahova. Tsono Mulungu alibe kuwabisira momwe iye akhawonera nkhani ya kulambana. Iye adati: ‘Ndimbawenga kulambana.’ (Malakiya 2:14-16) Kuyambira paciyambi, Mulungu alibe kucinja momwe ambawonera nkhani ya malowozi, iye adalewa kuti mwamuna ‘an’dzaphatana na mkazace, ndipo awiriwo an’dzakhala thupi libodzi.’ (Ciyambo 2:24) Ndipo Jezu adathandizira momwe Baba wace ambawonera nkhani ya malowozi pomwe adalewa kuti: ‘Comwe Mulungu wacimanga pabodzi, munthu aleke kucilekanisa.’—Mateu 19:6.

BZOMWE BIBLIYA LIMBALEWA PANKHANI YA KULAMBANA

9. Kodi mafala ya Jezu yakugumanika pa Marko 10:11, 12 yambathandauza ciyani?

9 Wanthu winango angabzibvunze kuti, ‘Kodi ni thangwe liponi lakubveka lomwe lingacitise Mkristau kulambana na mwamuna ayai mkazi wace acikhala na ufulu bwa kulowola ayai kulowodwa pomwe?’ Kumbukirani bzomwe Jezu adalewa. Iye adati: ‘Ule omwe anilamba mkazace acilowola mkazi munango wacita upombo mwakuphonyera mkazaceyo, ndipo penu mkazi pambuyo pa kulamba mwamuna wace walowodwa na mwamuna munango, iye wacita upombo.’ (Marko 10:11, 12; Luka 16:18) Mafalaya yankulatiza kuti Jezu akhalemekeza malowozi, ndipo iye akhafuna kuti winango acitembo bzibodzi-bodzibzo. Tenepo, penu mwamuna adalamba mkazace wakukhulupirika acilowola mkazi munango, ankucita upombo. Mpsibodzi-bodzimbo na mkazi omwe adalamba bayace wakukhulupirika. Bzimwebzi mpsakubveka thangwe kulambana pakokha kumbamalisa lini malowozi. Ndipo Mulungu ambapitiriza kuwona banjalo kukhala ‘thupi libodzi.’ Jezu adalewambo kuti penu mwamuna walamba mkazace napo alibe kuphonya, mkaziyo angakhale pa ngozi yakucita upombo. Kodi bzimwebzi bzingadacitika tani? Mu nthawe imweyire, mkazi wakulambidwa akhalowodwa pomwe thangwe ra bzakusaya bzakuthupi. Tsono malowozi yamweya yakhawonedwa ninga upombo.

10. Kodi ni thangwe liponi lomwe lingacitise Mkristau kulambana na mwamuna ayai mkazi wace acikhala na ufulu bwa kulowola ayai kulowodwa pomwe?

10 Jezu adapfunzisa kuti pana thangwe libodzi lokha lomwe lingacitise munthu kulambana na mwamuna ayai na mkazace. Iye adati: ‘Ndikukuuzani kuti, ali-wense omwe anilamba mkazi wace, pa mulandu wakusaya kukhala upombo, acilowola munango, wacita upombo.’ (Mateu 19:9) Ndipo pa Nkhani ya pa Phiri adalewa pomwe nfundo imweyi. (Mateu 5:31, 32) Maulendo yense mawiriya, Jezu adalewa bza ‘unzazi.’ Ndipo unzazi umbaphatanidza pikado ninga upombo, uhule, kugonana kwa amuna okha-okha na kugona bzirombo. Mwa ciratizo, penu mwamuna wakulowola wacita upombo, mkazace ndiye angasankhule kumulamba ayai ne. Penu mkaziyo wasankhula kumulamba, Mulungu an’dzawawona lini pomwe ninga banja.

11. N’thangwe ranyi Mkristau angasankhule kuleka kulambana na mwamuna ayai mkazi wace napo penu wacita upombo?

11 Kumbukirani kuti Jezu alibe kulewa kuti penu mwamuna ayai mkazi wacita upombo, nyakuphonyeredwayo akhafunika kumulamba. Mwa ciratizo, mkazi angadasankhula kupitiriza kukhala pa banja na mwamuna wace napo penu mwamunayo wacita upombo. N’thangwe ranyi? Mkaziyo angadapitiriza kumbafuna mwamunayo, kukhala wakukonzeka kumulekerera na kucitira bzinthu pabodzi kuti alimbise malowozi yawo. Tsono penu iye angadasankhula kulamba mwamuna waceyo, acisaya kulowodwa, mkaziyo angadagumana mabvuto manango. Mwa ciratizo, kodi iye angadacita tani kuti agumane bzinthu bzakuthupi na kumalisa cikhumbo cakugonana? Kodi iye angadambasuwa lini mwamunayo? Kodi kulambanako kungadatokonya tani wana wace? Kodi bzingadamunesa lini kulera yekha wanawo m’cadidi? (1 Wakolinto 7:14) Kulewa cadidi, mwamuna ayai mkazi wakuphonyeredwa omwe angadasankhula kulambana, angadagumana na mabvuto makulu.

12, 13. (a) Kodi n’ciyani cidacitika na malowozi ya Ozeya? (b) N’thangwe ranyi Ozeya adabwererana pomwe na Gomeri, ndipo tingapfunze ciyani na nkhani imweyi?

12 Ciratizo ca mpolofeta Ozeya cimbatipfunzisa momwe Mulungu ambawonera nkhani ya malowozi. Mulungu adauza Ozeya kuti alowole mkazi wakucemeredwa Gomeri, omwe akhali ‘hule’ ndipo angadakhala na ‘wana wa uhule.’ Ozeya na Gomeri adakhala na mwana wacimuna. (Ozeya 1:2, 3) Na kupita kwa nthawe, Gomeri adabereka pomwe wana awiri na mwamuna munango. Napo kuti Gomeri adacita upombo kazinji kense, Ozeya adapitiriza kukhala naye pa banja. Pambuyo pace, iye adasiya Ozeya acikhala kapolo. Koma napo bzikhali tenepo, Ozeya adabwererana naye pomwe. (Ozeya 3:1, 2) Yahova adaphatisa basa Ozeya kuti alatize momwe iye adalekererera Jirayeri pomwe adaleka kumukhulupira acikanamata mirungu minango. Kodi tingapfunze ciyani na malowozi ya Ozeya?

13 Penu Mkristau wacita upombo, nyakuphonyeredwa ndiye omwe an’funika kusankhula penu anilambana naye ayai ne. Bzimwebzi bzikacitika, Jezu adalewa kuti nyakuphonyeredwayo ana thangwe lakubveka lakulambira nyakuphonyayo acikhala na ufulu bwa kulowola ayai kulowodwa pomwe. Tenepo, bzingakhale lini bzakuphonyeka penu nyakuphonyeredwayo wasankhula kulekerera nyakuphonyayo. Kumbukirani kuti pomwe Ozeya adabwererana na Gomeri, adamuuza kuti aleke kudzacita pomwe upombo na mwamuna munango. Ozeya alibe kugona na Gomeri pomwe Gomeriyo adacita upombo, koma na kupita kwa nthawe adadzagona naye pomwe. (Ozeya 3:3) Bzimwebzi bzikulatiza momwe Mulungu adalekererera Ajirayeri acipitiriza kukhala nawo pa uxamwali. (Ozeya 1:11; 3:3-5) Kodi bzimwebzi bzinkutipfunzisa ciyani pa nkhani ya malowozi nsiku zino? Bzinkutipfunzisa kuti penu mwamuna ayai mkazi wacita upombo, ndipo nyakuphonyeredwa akagona pomwe na nyakuphonyayo, bzimbalatiza kuti nyakuphonyeredwayo walekerera mwanzaceyo. (1 Wakolinto 7:3, 5) Ndipo bzimwebzi bzikacitika, pambakhala palibe pomwe thangwe lakumulambira nyakuphonyayo. Pambuyo pakulekererana, mwamuna na mkazi an’funika kumbacitira bzinthu pabodzi acimbathandizana kuti awone malowozi ninga momwe Mulungu ambayawonera.

LEMEKEZANI MALOWOZI NAPO MUKAGUMANA NA MABVUTO

14. Mwakubverana na 1 Wakolinto 7:10, 11, kodi n’ciyani cingacitike wanthu wakulowolana akasaya kulemekeza malowozi yawo?

14 Akristau wense an’funika kumbalemekeza malowozi ninga momwe Yahova na Jezu ambacitira. Koma pakuti ndife wakuperewera, na kupita kwa nthawe tingaleke kuyalemekeza. (Waroma 7:18-23) Bzimwebzi bzidacitikambo na Akristau winango wakuyambirira, iwo adagumana na mabvuto makulu m’mabanja mwawo thangwe ra kusaya kulemekeza malowozi yawo. Ndipopa Paulo adanemba kuti, ‘mkazi aleke kusiya mwamuna wace.’ Napo bzikhali tenepo, nthawe zinango bzimwebzi bzikhacitika.—Werengani 1 Wakolinto 7:10, 11. *

Kodi anyakulowolana angakhotcerere tani malowozi yawo? (Onani mdime 15)

15, 16. (a) Kodi n’ciyani comwe anyakulowolana an’funika kucita penu ankugumana na mabvuto m’banja mwawo, ndipo thangwe ranyi? (b) Kodi bzimwebzi bzingaphatembo tani basa kwa Mkristau omwe adalowola ayai adalowodwa na munthu omwe ambatumikira lini Yahova?

15 Paulo alibe kufotokoza mabvuto yomwe yakhacitisa anyakulowolana kupumirana. Koma timbadziwa kuti bvutolo likhali lini thangwe rakuti mwamuna wacita upombo. Pakuti bzingadakhala kuti ni upombo, mkaziyo akhana thangwe lakubveka lakulambana na mwamuna wace acilowodwa pomwe. Paulo adanemba kuti mkazi omwe wasiya mwamuna wace an’funika kupitiriza ‘kukhala wakusaya kulowodwa [ayai] abwererane na mwamuna waceyo.’ Ndipo Mulungu ambapitiriza kuwawona ninga wanthu wakulowolana. Paulo adalewa kuti penu banja likugumana na mabvuto ayai mayezo, sikuti thangwe ra upombo, cakulinga cawo cikhale cakumalisa bvutolo acipitiriza kukhala pabodzi. Ndipo bzikafunika iwo angakumbire thandizo kwa akulu wa gwere. Tsono akuluwo an’funika lini kumbatawirira m’bodzi wa m’banjamo, koma ambaphatise basa malango ya m’Bibliya.

16 Tsono tani penu Mkristau adalowola ayai adalowodwa na munthu omwe ambatumikira lini Yahova? Kodi mpsakubvumizika kusiyana naye penu ankugumana na mabvuto m’banja mwawo? Ninga momwe tafotokozera pakuyamba, Bibliya limbalewa kuti upombo ni thangwe libodzi lokha lomwe limbabvumiza mwamuna na mkazi kulambana. Koma iro limbalewa lini mathangwe yomwe yangacitise anyakulowolana kupumirana. Mpostolo Paulo adanemba kuti: ‘Mkazi omwe ana mwamuna wakusaya kukhulupira, mwamunayo akafuna kukhala naye, mkaziyo aleke kumusiya mwamuna waceyo.’ (1 Wakolinto 7:12, 13) Mafalaya yankuphatambo basa nsiku zino.

17, 18. N’thangwe ranyi Akristau winango ambapitiriza kukhala pa banja na munthu omwe ambatumikira lini Yahova napo akagumana na mabvuto makulu?

17 Pana bzinthu bzinango bzomwe ‘mwamuna wakusaya kukhulupira’ angacite, bzomwe bzingacitise mkazi wace kupumirana naye. Mwa ciratizo, pinango mwamunayo ngwandewo ndipo moyo wa mkaziyo umbakhala pa ngozi, ambalamba kusamalira mwakuthupi mkazaceyo pabodzi na banja lense, ayai ambamuletsa kutumikira Mulungu. Bzimwebzi bzikacitika, mkazi omwe ni Mkristau angafunike kupenda yekha penu angapumirane naye mwamunayo. Tsono Akristau winango omwe ambagumana na mabvuto ninga yamweya ambapitiriza kukhala pa banjapo. Napo bziri tenepo, iwo ambafunika kupirira na kucita nyongo kuti alimbise malowozi yawo. Thangwe ranyi iwo ambasankhula kucita bzimwebzo?

18 Penu anyakulowolana asankhula kupumirana thangwe ra bzimwebzi, iwo an’pitiriza kukhala ninga banja ndipo an’dzagumana na mabvuto yomwe yafotokozedwa pakuyamba yale. Mpostolo Paulo adalewa pomwe thangwe linango lomwe lingacitise anyakulowolana kuleka kupumirana. Iye adanemba kuti: ‘Mwamuna wakusaya kukhulupira ambacenesedwa thangwe ra mkazace, ndipo mkazi wakusaya kukhulupira ambacenesedwa thangwe ra m’baleyo. Bzingadakhala kuti n’tenepo lini, wana wanu angadakhala wakupswipa, koma tsapano iwo mbakucena.’ (1 Wakolinto 7:14) Akristau azinji ambapitiriza kukhala pa banja na mwamuna ayai mkazi omwe ambatumikira lini Yahova napo akagumana na mabvuto makulu. Iwo ambacita bzimwebzi thangwe ra kukumbukira bza cikondweso comwe an’dzakhala naco kutsogolo mwanzawoyo akadzakhala Mboni ya Yahova.—Werengani 1 Wakolinto 7:16; * 1 Pedru 3:1, 2.

19. N’thangwe ranyi m’magwere ya Mboni za Yahova muna mabanja yakukondwa?

19 Jezu adapereka malango yakulewa bza nkhani ya kulambana, ndipo mpostolo Paulo adapereka malango yakulewa bza nkhani ya kupumirana. Ndipo wense awiriwa akhafuna kuti atumiki wa Mulungu ambalemekeze malowozi. Nsiku zino, kuzungulira dziko lense la pansi, pana mabanja mazinji m’gwere la Mboni za Yahova yomwe yana moyo wakukondwa. Ndipo mukafufudza m’gwere mwanu, mungagumane mabanja mazinji yomwe yana moyo wakukondwa, yakumangidwa na amuna omwe ambafuna kwene-kwene akazawo ndipo akazimbo ambalemekeza abayawo. Wensenewo ambalatiza kuti malowozi njakufunika kulemekezedwa. Ndipo mpsakukondwesa kwene-kwene kuwona bzulu na bzulu bza amuna na akazi ankulatiza padeca kukwanisika kwa mafala ya Mulungu yakuti: ‘Pa thangwe limweri mwamuna an’dzasiya baba wace na mai wace acidzaphatana na mkazace, ndipo awiriwo an’dzakhala thupi libodzi.’—Wayefezo 5:31, 33.

^ ndi. 3 Marko 10:2 Ndipo Afarizi winango adamufenderera, pakufuna kumuyeza, iwo adamubvunza penu mpsakubvumizika mwamuna kulambana na mkazace. 3 Iye adawatawira kuti: “Kodi Mozeji adakuuzani ciyani?” 4 Iwo adatawira kuti: “Mozeji adabvumiza kuti mwamuna ambanembe tsamba lakumalisa malowozi acimulamba mkaziyo.” 5 Tsono Jezu adawauza kuti: Iye adakunemberani cakutongaci thangwe ra kuuma mtima kwanuku. 9 Tenepo comwe Mulungu wacimanga pabodzi, munthu aleke kucilekanisa.” 10 Pomwe iwo akhali m’nyumba, anyakupfunza wace adamubvunza bza nkhani imweyi. 11 Iye adawauza kuti: “Ule omwe anilamba mkazace acilowola mkazi munango wacita upombo mwakuphonyera mkazaceyo, 12 ndipo penu mkazi pambuyo pa kulamba mwamuna wace walowodwa na mwamuna munango, iye wacita upombo.”

^ ndi. 7 Bzakutonga 24:1 Mwamuna akalowola mkazi, ndipo mkaziyo akasaya kumudekera thangwe ra bvuto liri-lense, iye an’funika kumbanemba tsamba lakumalisa malowozi acim’pasa, ndipo amucose pa mui pacepo.

^ ndi. 14 1 Wakolinto 7:10 Kwa anyakulowolana, ndikupereka mtemoyu, sikuti ine, koma Mbuya, kuti mkazi aleke kusiya mwamuna wace, 11 tsono penu angamusiye, apitirize kukhala wakusaya kulowodwa. Tsono penu an’kwanisa lini, abwererane na mwamuna waceyo. Mwamunambo aleke kusiya mkazi wace.

^ ndi. 18 1 Wakolinto 7:16 Iwe mkaziwe, kodi un’dziwa tani penu un’dzapulumusa lini bayako? Ayai iwe mwamunawe, kodi un’dziwa tani penu un’dzapulumusa lini mkazako?