Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

Abalere, Omuhangiki Wenyu Anzire Imwatsema

Abalere, Omuhangiki Wenyu Anzire Imwatsema

“Akamba emyatsi mibuya omw’ibyaho lyaghe lyosi.”​—ESYONYIMBO 103:5.

ESYONYIMBO: 135, 39

1, 2. Busana naki ni ky’amenge erihulikirira Omuhangiki wawu wukathwamu eky’erikolha omwa ngebe? (Lebaya ebisasani ebiri okw’itsuka.)

WAMABYA iwuli mulere, obundi wukabana erihabulha lingyi erihambire okwa buthuku bwawu bw’embere. Abasomesya, abahabuli, kutse abandi bangana kubwira bathi wusome kali-kali kutse erisondya omubiiri owuwene ebyanga kuwathikya erithunga esyosente nene. Aliwe Yehova akakuha erihabulha ery’embaghane. Ni kwenene, anzire iwakolha kutsibu okwa sukuru nuku wangasyathoka erisondekania ebiyithawa by’engebe n’eriyisighika. (Abanya Kolosai 3:23) Kandi anasi ngoku omughulhu wuli mulere, wutholere iwakolha erithwamu likulhu erikendi syahamba okwa buthuku bwawu bw’embere. Neryo akahiraho emisingyi erikusondolha n’erikuwathikya eribya n’engebe eyikamutsemesaya omwa biro by’enyuma-nyuma bino.​—Matayo 24:14.

2 Wibuke ngoku Yehova anasi obuli kindu. Anasi ebikendi syabya omwa buthuku bw’embere, kandi anasi ngoku enduli y’omughulhu eno yiri hakuhi-kuhi. (Isaya 46:10; Matayo 24:3, 36) Kandi Yehova anakwasi. Anasi ebyanga kutsemesya n’ebyanga kughunza kw’etseme. Erihabulha ly’abandu lyanganabya nga lyuwene, aliwe lyamabya isiriseghemere okwa Kinywe kya Nyamuhanga, likabya isiriri mw’amenge w’okwenene.​—Emisyo 19:21.

AMENGE AKALHUA OKU YEHOVA MUSA

3, 4. Erihulikirira erihabulha erithuwene mulyahamba lithi oku Adamu na Eva n’abaana babu?

3 Erihabulha erithuwene lyamabirighunza buthuku bunene irineho. Sitani yuwatsuka eriha abandu b’erihabulha erithuwene. Mwabwira Eva athi iyo na Adamu bangatsemire kutsibu bamayithwiramu nga bakendibya omwa ngebe eyiri yithi. (Enzuko 3:1-6) Aliwe Sitani abya iniayitsomene iyuwene! Mwanza Adamu na Eva, nibya n’abaana babu, bamwowe n’erimuramya, butsira Yehova. Aliwe Sitani abya isyali athakolera abandu b’ekyosi-kyosi. Yehova yuwabaha obuli kindu ekyo babya bawithe. Mwaha owundi y’owundi, eririma eryuwene ery’er’ikalhamu, n’emibiri eyihikene eyangabereho kera na kera.

4 Eky’obulighe, Adamu na Eva mubathowa Nyamuhanga. Omw’ikolha ekyo, mubayighabulha okw’Oyo oyuwabaha engebe. Mumwalhwiririra ebitsibu. Ng’ebimole ebyabirilhua okwa kithina, lyolho-lyolho Adamu na Eva mubakekelhuha n’eriholha. N’abaana babu mubaghalhwa, nethu ithwe bosi imwathune. (Abanya Roma 5:12) Abangyi munabwire bakagheghena ebya Nyamuhanga akabugha neryo ibakolha ebya banzire erikolha. (Abanya Efeso 2:1-3) Mwabirilhwiririraki? E Biblia yikabugha yithi “sihali menge” omughulhu abandu bakahakanisaya Yehova.​—Emisyo 21:30.

5. Ni yikethera lyahi erya Nyamuhanga aby’awithe omwa bandu, kandi anabya ahikire?

5 Yehova abya inianayikethere ngoku hakendi syabya abandu, imwamuli n’abalere bangyi, abanganzire erimuminya n’erimukolera. (Esyonyimbo 103:17, 18; 110:3) Abalere aba ni b’obughuli embere sya Yehova! Wune mughuma w’okw’ibo? Ahathe erithika-thika wunemubana “emyatsi mibuya” mingyi erilhua oku Nyamuhanga, kandi ekyo kikongera obutseme bwawu. (Soma Esyonyimbo 103:5; Emisyo 10:22) Thukendi kania okw’ini y’okwa myatsi eyi. Emyatsi eyo ni: akalyo k’obunyakirimu, abanywani babuya, ebilhubirirwa ebitholere, n’obwiranda bw’okwenene.

YEHOVA AKAKUHA AKALYO K’OBUNYAKIRIMU

6. Busana naki iwatsomana ekiyithawa kyawu ky’obunyakirimu, kandi ni byahi ebya Yehova akaha erikuwathikya?

6 Ebisoro sibiwithe ekiyithawa ky’eby’obunyakirimu, ni bugha ambu, sibiwithe ekiyithawa ky’eriminya Omuhangiki wabyo. Aliwe ithwe thunakiwithe. (Matayo 4:4) Thukabya thukahulikirira Nyamuhanga thukabana eriminya, amenge, n’obutseme. Yesu mwabugha athi: “Obutseme buli oko basi ko bali n’obwagha bwa Nyamuhanga.” (Matayo 5:3) Nyamuhanga akathuha e Biblia n’erikolesya “omughombe oyutheleghulha n’ow’amenge” erithuha ebitabu ebikathuwathikaya erighumya erikirirya lyethu. (Matayo 24:45) Ebitabu ebi thukabyahulha mw’ebyalya by’obunyakirimu kundi bikalisaya erikirirya lyethu n’erighumya obughuma bwethu na Yehova. Thukatsemera ebyalya muthina-muthina ebyuwene eby’obunyakirimu!​—Isaya 65:13, 14.

7. Ebyalya by’obunyakirimu ebikalhua oku Nyamuhanga byanga kuwathikya bithi?

7 Ebyalya by’obunyakirimu byangana kuha amenge n’amaaka w’erilengekania ndeke, ekindu ekyanga kuwathikya omwa nzira nyingyi. (Soma Emisyo 2:10-14.) Ng’eky’erileberyako, emibere eyi yikendi thuwathikya eriminya amabehi, ng’aw’eribugha indi sihali Muhangiki kutse indi esyosente n’ebindu byangana leka iwatsema. Kandi emibere eyi yikendi kuwathikya eriyihighulha okwa syongumbu n’emitse eyanga kutsandya. Kwesi kolha ekyosi-kyosi ekya wangathoka eribya n’amenge n’erilengekania ndeke. Neryo iwukendi yilhangirira ngoku Yehova akwanzire kandi kw’akakusunzira ebibuya.​—Esyonyimbo 34:8; Isaya 48:17, 18.

8. Wukendi syaghasirwa wuthi omwa buthuku bw’embere wamayithunda hakuhi na Nyamuhanga lino?

8 Omwa buthuku obuthe bwa haali, ekihugho kya Sitani ekyosi kikendi thoghothibwa. Yehova musa yukendi syathoka erithutheya n’erithuha ebya thukayithagha, imwamuli ebyalya ebya thukendi syayithagha. (Habakuki 3:2, 12-19) Neryo buno bw’obuthuku bw’eriyithunda hakuhi na Nyamuhanga n’eryongera erimuyikethera. (2 Petero 2:9) Wamakolha ekyo, neryo ekyosi-kyosi ekyanga kuhikako, iwukendiyowa nga Dawudi oyuwabugha athi: “Ngahira Omwami Mukulhu embere syaghe okwa mighulhu yosi; kusangwa ali okwa byalha byaghe by’amali singendi syathundwa.”​—Esyonyimbo 16:8.

YEHOVA AKAKUHA ABANYWANI BABUYA

9. (a) Ngoku kiri omu Yoane 6:44, ni kyahi ekya Yehova akakolha? (b) Ni kyahi ekikatsemesaya okw’ibanangana n’abandi Bema?

9 Wukabya wukabana omundu oyuthe omwa kwenene omurundi w’erimbere, wukabya iwumwasi bungahi? Wanganaminya erina liwe n’emisosere yiwe, obundi iwasubulira aho. Aliwe kikabya mbaghane, wukabana oyuli omwa kwenene omurundi w’erimbere. Wunasi kw’anzire Yehova. Wunasi ngoku Yehova mwamulhangira mw’ekindu kibuya n’erimuletha omw’ihiika ly’abaramya biwe. (Soma Yoane 6:44.) Mbulha omundu oyo akalhua hayi kutse akulire athi, wukabya iwunasi bingyi ebimuhambireko, nayu ebikuhambireko!

Yehova anzire iwathunga abanywani abuwene kutsibu n’eribya n’ebilhubirirwa ebitholere (Lebaya enungu 9-12)

10, 11. Ni byahi ebya bandu ba Yehova basosenemu, kandi eki kikakuhambako kithi?

10 Wukabya wukabanangana n’owundi Mwema, wukaminya ku hane ebindu bikulhu-bikulhu ebya musosenemu. Wukaminya ngoku nomwakine indi mukabugha emibughe eyiri mbaghane, mukabugha omubughe mughuma ‘ow’erire’ ow’ekwenene y’Amasako. (Zefania 3:9) Eki kikamanyisaya kithi inywe bosi mw’ikirirye Nyamuhanga, mukaghendera okwa bihano bighumerere eby’esyongeso, kandi muwithe amaha maghuma ow’obuthuku bw’embere. Ebi bikaleka imwayiketherana n’erithunga obunywani obukendi syabyaho kera na kera.

11 Neryo wukabya wukaramya Yehova, iwangana bugha ndeke-ndeke wuthi wuwithe abanywani babuya. Wuwithe abanywani omwa kihugho kyosi, nomuwangabya isiwuli wathabalholhako! Wukalengekanaya hane abandi abangabya ibanemutsemera ekihembo ky’obughuli eki bathe bandu ba Yehova?

YEHOVA AKAKUWATHIKAYA ERIHIRAHO EBILHUBIRIRWA EBITHOLERE

12. Ni bilhubirirwa byahi ebitholere ebya wangahiraho?

12 Soma Omugambuli 11:9–12:1. Wunawithe ebilhubirirwa byosi-byosi ebya wunemulengaho eriberererya? Obundi wabirihiraho ekilhubirirwa ky’erisoma e Biblia obuli kiro, kutse erisubirya kutse erilhabya ndeke ebitsweka okwa mihindano. Kutse obundi wunemulengaho eryongera erikolesya ndeke e Biblia omw’ithulira. Wukayowa wuthi wukaminya kuwunemuwania kutse abandi bakakubwira bathi wunemukolha ndeke? Ahathe erithika-thika wukatsema, kandi wutholere iwatsema! Busana naki? Kundi wunemukolha ekya Yehova anzire iwakolha, nga Yesu kw’akolha.​—Esyonyimbo 40:8; Emisyo 27:11.

13. Erikolera Nyamuhanga lyuwene lithi kwilhaba erihwerya amalengekania okwa bilhubirirwa by’ekihugho kino?

13 Wukabya wukahwerya amalengekania wawu w’okw’ikolera Yehova, wukakolha omubiiri owakendileka iwatsema n’eribya n’ekighendererwa omwa ngebe. Paulo mwahabulha athi: ‘Neryo balikyethu banze musike, simusegha-seghane, mukanyirire omwa mubiiri w’Omukama, imunasi ebyo mukakolera Omukama sibya busa.’ (1 Abanya Korinto 15:58) Aliwe abandu bakabya bakahwerya amalengekania okwa bilhubirirwa by’ekihugho kino, ng’erisondya esente kutse eriminywa, omo kwenene sibatsemire. Nomubanga thoka, bakayowa ibanabulirweko. (Luka 9:25) Thukaminyira eki oko Mwami Solomona.​—Abanya Roma 15:4.

14. Wang’ighaki oku Solomona?

14 Solomona, oyuwabya mughuma w’okwa balhume abaghuda kandi ab’obuthoki ababirithabyaho, mwasondekania ebindu ebyo. Mwayibwira athi: “Ngendi kulengako omwa bitsange neryo wuyitsemesaye.” (Omugambuli 2:1-10) Neryo Solomona mwahimba esyonyumba esyuwene, amakolha amalima awuwene n’ebibira ebikatsemesaya, n’erikolha ekyosi-kyosi eky’anzire. Mbwino mwanayowa iniathekene n’eritsema? Solomona abere akathasyasubya ameso w’enyuma n’erilhangira eby’abirikolha, mwabugha athi: “Lebaya, ebyosi byabya busa.” Mwongerako athi: “Isihali ndundi.” (Omugambuli 2:11) Wunemwend’ighira eki oku Solomona?

Eriowa Yehova kikathughasira kandi iryathuha obwiranda bw’okwenene

15. Busana naki wukayithagha erikirirya, kandi likendi kuwathikya lithi, erikwamana na Esyonyimbo 32:8?

15 Abandi bakabya babirisobya n’eribana ebitsibu imub’igha erisomo. Yehova syanzire eki kikakubyako. Anzire iwamuhulikirira n’erimwowa. Eki kikayithagha erikirirya, aliwe siwendi syayikubya bwomo habw’erithwamu erya wukakolha omwa ngebe busana n’erikirirya lyawu. Kandi Yehova syendi syibirirwa “olhwanzo olho mwakangaya busana nayu.” (Abaebrania 6:10) Neryo kolha kutsibu erighumya erikirirya lyawu. Wukendi thwamu ndeke omwa ngebe n’eriyilhangirira ngoku Thatha wawu w’elhubulha akakusunzira ebibuya.​—Soma Esyonyimbo 32:8.

NYAMUHANGA AKAKUHA OBWIRANDA BW’OKWENENE

16. Busana naki ithwalhangira obwiranda mwa kindu kikulhu n’eribukolesya omwa nzira eyuwene?

16 Paulo mwahandika athi: “Aho omulimu w’Omukama ali, ho hali obwiranda.” (2 Abanya Korinto 3:17) Yehova anzire obwiranda, kandi nawu mwakuhangika erianza obwiranda. Aliwe anzire iwakolesya obwiranda bwawu omwa nzira eyuwene eyikendi kutheya. Obundi abandi ab’olhulengo lhwawu bakalebaya ebisasani by’obutswatswa, ni basingiri, bakahira engebe yabu y’omwa kabi omw’isatha emisathu eyikalire, kutse erikolesya ebibatsi ebikathamiraya kutse obwabu bya nabi. Okw’itsuka, ebindu ebi bikabya nga byuwene kutse nga bikatsemesaya, aliwe mughulhu mungyi ebikalhwiririramu ni bibi, nga malhwere, ekyaka ekithehwa, kutse nibya n’olhuholho. (Abanya Galatia 6:7, 8) Abalere abakasangira omwa bindu ebi bakalengekanaya bathi bali bwiranda, aliwe kwa bithe bithya.​—Tito 3:3.

17, 18. (a) Eriowa Nyamuhanga likaleka lithi ithwabya n’obwiranda bw’okwenene? (b) Adamu na Eva babya bathi bwiranda kwilhaba abandu bamunabwire?

17 Okwa lhundi lhuhandi, eriowa Yehova kikathughasira. Likuwanaya amaghalha wethu kandi iryathuha obwiranda bw’okwenene. (Esyonyimbo 19:7-11) Kandi wukabya wukakolesya obwiranda bwawu omwa nzira eyuwene, ni bugha ambu, omughulhu wukathwamu eriowa ebihano n’emisingyi ya Nyamuhanga ebihikene, wukakanganaya Nyamuhanga n’ababuthi bawu ngoku wuyitheghererye. Ababuthi bawu ibakendi ongera erikuyikethera n’eryongera erikuha obwiranda. Kandi Yehova akalhaghanisaya athi akisiya iniaha abaghombe biwe abosi obwiranda obuhikene, obwa Biblia yikahulhamo “obwiranda n’olhukengerwa lhw’abaana ba Nyamuhanga.”​—Abanya Roma 8:21.

18 Obu bw’obwiranda obwa Adamu na Eva babya bawithe. Omw’Irima ly’Edeni, mwabya kindu kighuma kisa ekyo Nyamuhanga abugha athi isibakolha. Isibatholere erirya okwa kighuma ky’omuthi mughuma. (Enzuko 2:9, 17) Wukalengekanaya Nyamuhanga eribaha ekihano ekyo sibwabya bulingirirania kutse lhwabya lhukako olhukalire? Eyihi nahake! Thalengekania okwa bihano bingyi ebya bandu babirihiraho n’erikaka abandi eribighenderako. Aliwe Yehova mwaha Adamu na Eva ekihano kighuma kisa.

19. Ni byahi ebya Yehova na Yesu bakathukangiriraya ebikendi thuwathikya eribya bwiranda?

19 Yehova ni w’amenge manene omwa mibere eyo akathuthwaliramu. Omwakanya k’erithuha bilhaghiro bingyi, omw’ighumisirizya akathukangiriraya erighondera omughambo w’olhwanzo. Akathweghesaya erighendera okwa misingyi yiwe n’eripona ekibi. (Abanya Roma 12:9) Omw’Ikangirirya ly’okwa Kithwe, Mughalha wiwe, Yesu, mwathuwathikya eriminya ekikaleka abandu ibakolha ebithuwene. (Matayo 5:27, 28) Kandi omwa kihugho kihya-kihya, ng’Omwami w’Obwami bwa Nyamuhanga, Yesu akendi syalholha embere erithukangirirya ngoku thwanga lhangira ekihikire n’ekithahikire ng’iyo. (Abaebrania 1:9) Kandi Yesu akendisya hikania amalengekania n’emibiri yethu. Thathera akasasani nga bikendi syabya bithi thukabya isithwangakolha ebithuwene n’eribya isithwanga thasyabana ebitsibu by’obuthahikana. Neryo, erighunzerera, thukendi syabya omwa “bwiranda n’olhukengerwa” ebya Yehova akalhaghanisaya.

20. (a) Yehova akakolesaya athi obwiranda bwiwe? (b) Wangamugherererya wuthi?

20 Omwa kihugho kihya-kihya, obwiranda bwethu bukendisyabya ibunawithe olhubibi. Omwa nziraki? Mughulhu wosi erianza Nyamuhanga n’abandi bikendi syabya ibinemuthusondolha. Thukabya thukasondolhwa n’olhwanzo, thukabya ithukagherereraya Yehova. Nomwakine indi Yehova awithe obwiranda bwosi, akalhangira athi olhwanzo lhukasondolha obuli kindu eky’akakolha, imwamuli n’emibere akakolonganiramu nethu. (1 Yoane 4:7, 8) Neryo kwesi ithukendibya n’obwiranda kundu ithunalyagherereraya Nyamuhanga.

21. (a) Dawudi mwayowa athi oku Yehova? (b) Omo mwatsi owakakwamako thukendi kania okuki?

21 Wunemusima ebibuya byosi ebya Yehova abirikuha? Abirikuha akalyo k’obunyakirimu, abanywani babuya, ebilhubirirwa ebitholere, amaha w’erisyathunga obwiranda obuhikene omwa buthuku bw’embere, n’ebindi bibuya bingyi. (Esyonyimbo 103:5) Obundi wukayowa nga Dawudi omughulhu asaba omwa binywe ebiri omwa Esyonyimbo 16:11, athi: “Wasyanyikangya enzira y’engebe, embere sy’obusu bwawu hali obutseme obwoswire, kandi hakuhi nawu hali ebitsange bya kera na kera.” Omo mwatsi owakakwamako, thukendi kania okwa yindi myatsi y’ekwenene ey’obughuli omwa Esyonyimbo 16. Ebi bikendi thuwathikya erilhangira ngoku wangabya n’engebe eyuwene!