1, 2. I nun hman dân tûr chungchânga duh thlanna i siam hunah engvângin nge Siamtu thuâwih chu a finthlâk? (A thupui chunga milem en rawh.)

ṬHALAI i nih chuan i nakin hun tûr chungchângah thurâwn tam tak i dawng mai thei a. Zirtîrtu te, thurâwn petu te, a nih loh leh mi dangte chuan zirna sâng zâwk ûm tûr leh sum tam tak hmuh theihna hna ṭha thawk tûrin an fuih mai thei che a ni. Mahse, Jehova chuan thurâwn danglam tak a pe che a. Ni e, ani chuan mah nia i inchâwm theih nân, tûnah theih tâwp chhuaha school-a ṭha taka zir tûrin a duh che a. (Kolossa 3:23) Chu bâkah, i tleirâwl laiin i nakin hun tûr nghawngtu thu tlûkna pawimawh tak i siam a ngai tih pawh a hre bawk. Chuvângin, he hun hnuhnûnga amah tilâwm zâwnga nun i hman theih nân kaihruaitu leh ṭanpuitu thu bulte a pe che a ni.—Matthaia 24:14.

² Jehova chuan thil engkim a hria tih hre reng ang che. Ani chuan nakin huna thilthleng tûrte leh he khawvêl tâwpna a  hnaih tawhzia pawh a hria a. (Isaia 46:10; Matthaia 24:3, 36) Jehova chuan nang pawh a hria che a ni. Nangmah tihlim theitu tûr leh tihlim lotu tûr pawh a hria a. Mihringte thurâwn pêk chu ṭha angin a lang mai thei a; mahse, Pathian Thu ṭanchhan a nih loh chuan finna dik tak a ni lo.—Thufingte 19:21.

3, 4. Engtin nge thurâwn ṭha lo an ngaihthlâkna chuan Adama, Evi leh an fate chu a nghawng?

³ Thurâwn ṭha lo chu hun rei tak aṭang tawha awm a ni a. Setana chu mihringte thurâwn ṭha lo pe hmasa bertu a ni. Ani chuan Evi hnênah Adama nêna an nun dân tûr chungchângah mahnia thu tlûkna an siam chuan an hlim zâwk ang tih a hrilh a. (Genesis 3:1-6) Mahse, Setana chu mahni hmasial tak a ni! Ani chuan Adama leh Evi bâkah, lo piang tûr an fate’n Jehova ni lovin, amah bia a, a thu âwih tûrin a duh a ni. Mahse, Setana chuan mihringte tân thil engmah tihsak a nei lo. Mihringte thil neih zawng zawng chu Jehova pêk a ni a. Ani chuan an nupa chu huan mawi taka cheng tûrin leh chatuana nung thei tûrin taksa ṭha famkim a pe a ni.

⁴ Mahse, Adama leh Evi’n Pathian thu an âwih lo chu a lungchhiatthlâk hle. Chutianga tiin, anni chu an nunna petu lakah an inlahrang ta a ni. A rahchhuah chu a lungchhiatthlâk hle. Chutianga an tih avângin, Adama leh Evi te chu an lo tarin an thi ta a. Keini an fate zawng zawng hian hrehawm kan tawrh phah ta a ni. (Rom 5:12) Tûn laia mi tam zâwk chuan Pathian thu âwih lovin, an tih duhte an ti mai ṭhîn a. (Ephesi 2:1-3) Eng nge a rahchhuah? Bible chuan mite’n Jehova thu an kalh hian “finna . . . a awm lo,” a ti a ni.—Thufingte 21:30.

5. Pathian chuan mihringte chungah eng rinnghehna nge a neih a, chu chu a dik em?

⁵ Jehova chuan ṭhalai tam tak pawh tiamin, amah hria a, a rawngbâwl duhtute an awm ang tih a ring a. (Sâm 103:17, 18; 110:3) Chûng ṭhalaite chu Jehova tân an hlu tak zet a ni! Chûng zîngah chuan i tel ve em? I tel a nih chuan Pathian hnên aṭangin ‘thil ṭha’ tam tak i chên ang a, chu chuan nunah hlimna a neihtîr lehzual ang che. (Sâm 103:5 chhiar rawh; Thufingte 10:22) Chung zînga palite chu kan sawiho vang a. Chûngte chu thlarau lam chaw te, ṭhian ṭha te, thiltum ṭha te, leh zalênna dik takte a ni.

6. Engvângin nge i thlarau lam mamawhte chu i ngaihsak ang a, Jehova’n eng ṭanpuina nge a pêk che?

⁶ Ramsate chuan thlarau lam chaw an mamawh lova, an Siamtu hriat a ngai tih lah an hre hek lo. Mahse, keini chuan kan hria a. (Matthaia 4:4) Pathian thu kan ngaihthlâk chuan, hriatthiamna te, finna te, hlimnate kan nei ang. Isua chuan: “Mahni thlarau lam mamawh hriate chu an hlim e,” tiin a sawi a. (Matthaia 5:3 NW) Pathian chuan Bible min pe a, kan rinna tinghet tûra min ṭanpuitu thu leh hla chhuahte tichhuak tûrin “Bawi rinawm, fing tak” a hmang bawk. (Matthaia 24:45) Chûng thu leh hla chhuahte chuan kan rinna a tihchak bâkah, Jehova nêna kan inlaichînna a tihngheh avângin, chu chu thlarau lam chaw tiin kan ko a ni. Thlarau lam chaw chi hrang hrang kan va ngah tak êm!—Isaia 65:13, 14.

7. Pathian hnên aṭanga lo kal thlarau lam chaw chuan engtin nge a ṭanpui che?

 ⁷ Thlarau lam chaw chuan finna leh kawng tam taka min vênghim theitu ngaihtuahna fîm tak min pe thei a. (Thufingte 2:10-14 chhiar rawh.) Entîr nân, chûng miziate chuan Siamtu a awm lo tih dâwt thu te, leh sum leh khawvêl hausaknate hian a tihlim che tih ang chi dâwt thute hre thiam tûrin a ṭanpui che a ni. Chu bâkah, nangmah tina thei châkna leh thil chin ṭhante pawh pumpelh tûrin a ṭanpui ang che. Chuvângin, finna leh ngaihtuahna fîm tak nei tûrin i tihtheih apiang ti rawh. Tichuan, Jehova’n a hmangaih chein, i tâna ṭha ber tûr a duh tih nangmah ngeiin i hmu ang.—Sâm 34:8; Isaia 48:17, 18.

8. Engvângin nge tûnah Pathian i hnaih ang a, chu chu engtin nge nakinah i hlâwkpui ang?

⁸ Rei lotêah, Setana khawvêla thil awm zawng zawng hi tihboral a ni tawh ang. Jehova chauhvin min vênghim theiin, kan ei leh in tûr pawh tiamin, kan mamawh thilte min pe thei a. (Habakuka 3:2, 12-19) Chuvângin, tûn hi amah hnaih a, rinchhan tlatna tûr hun a ni. (2 Petera 2:9) Chutianga i tih chuan i chhehvêlah eng thil pawh thleng se, Davida ang bawkin: “LALPA chu ka hmâah ka awmtîr fo va: ka ding lama a awm avângin ka nghîng lo vang,” tiin i sawi ve thei ang.—Sâm 16:8.

9. (a) Johana 6:44-a kan chhiar angin Jehova’n eng nge a tih? (b) Thuhretute zînga mi tuemaw tawh chu eng angin nge a danglam bîk?

⁹ Thutaka awm lo tuemaw i tawh hmasak ber ṭum chuan eng ang takin nge a chungchâng i hriat chian? A hming leh a lan dân tih loh chu thil dang i hriat tam vak a rinawm loh. Mahse, thutaka awm tuemaw i tawh hmasak ber ṭuma i thil hriat erawh chu danglam tak a ni. Jehova a hmangaih tih i hria a. Jehova chuan a ṭhatna laite a hmuin, amah betu chhûngkaw zînga mi ni tûrin a sâwm tih i hria a ni. (Johana 6:44 chhiar rawh.) A ṭobul leh a seilen dân chu  engpawh ni se, a chanchin tam tak i hre tawh a, ani pawhin i chanchin tam tak a hre bawk!

10, 11. Jehova mite chuan eng inanna nge an neih a, chu chuan engtin nge a nghawng che?

¹⁰ Thuhretu zînga tuemaw i hmuh veleh nuna thil pawimawh berte chu in nei tlâng tih i hria a. In ṭawng hman a inang lo a nih pawhin, “hmui thianghlim,” puin thutak thu in sawi tih i hre bawk. (Zephania 3:9) A awmzia chu Pathian in ring a, nungchang lamah tehna inang khatin innung a, nakin hun beiseina thuhmun in nei tihna a ni. Chûngte chuan inrin chhan tawnna a neihtîr che u a, chatuan daih inṭhianna nghet tak nei tûrin a ṭanpui che u a ni.

¹¹ Chuvângin, Jehova betu i nih chuan ṭhian ṭha berte i nei tih dik takin i sawi thei a. Khawvêl pum huapa i la hmuh ngai loh ṭhiante pawh i nei a ni! Chu thilpêk hlu tak nei vetu Jehova mite zînga tuemaw chu i ngaihtuah chhuak thei em?

12. Eng thiltum ṭha takte nge i insiam theih?

¹² Thuhriltu 11:9–12:1 chhiar rawh. Hlen chhuah tûr thiltum engemaw i nei em? Nî tina Bible chhiar emaw, inkhâwma chhânna ṭha lehzual pêk emaw chu i tum pawh a ni mai thei. A nih loh leh, rawngbâwlnaah thiam lehzuala Bible hman i tum pawh a ni thei bawk. Hma i sâwn tih i inhriat hunah emaw, mi dangin an hrilh che hunah emaw engtin nge i awm? I hlim hle mai thei a, hlim tûr reng pawh i ni! Engvângin nge? Isua ang bawkin, Jehova’n ti tûra a duh che chu i tih vâng a ni.—Sâm 40:8; Thufingte 27:11.

13. Pathian rawngbâwlna chu engtin nge khawvêl lam thiltum ûmna aia a ṭhat zâwk?

¹³ Jehova rawngbâwl i ngaihven tlat chuan tihlim theitu che leh nuna thiltum neihtîr theitu che hna i thawk tihna a ni a. Paula chuan: “Nghet takin, tihchêt rual lohvin Lalpa hna ṭhahnemngai taka thawk fovin awm rawh u, in thawhrimna chu Lalpaah chuan a thlâwn ngai lo tih in hre si a,” tiin a sawi. (1 Korinth 15:58) Mahse, mite’n sum leh pai te, a nih loh leh hmingthannate ang chi he khawvêla thiltumte an ûm hian an hlim tak tak lo. An hlawhtling a nih pawhin, chhûngrilah ruak ngawih ngawih nia inhriatna an nei ṭhîn. (Luka 9:25) Chu chu Lal Solomona thiltawn aṭangin kan hria a ni.—Rom 15:4.

14. Solomona thiltawn aṭangin eng nge i zir theih?

¹⁴ Nung tawh azawnga mi hausa ber leh thiltithei ber Solomona chuan chûng chu a tawng ngai tawh a. Ani chuan: “Nuamsipbâwl ka’n chîng teh ang, a nuam teh rêng emaw,” a ti a. (Thuhriltu 2:1-10) Chuvângin, Solomona chuan in nuam tak takte a sa a, huan mawi tak leh park te a siam a, a duh a piang a ti a. Lungawina leh hlimna a hmu em? A thiltih engkim a’n thlîr lêt chuan heti hian a sawi a ni: “Thil zawng zawng hi engmah lo leh thil lothlâwn mai a lo ni,” tiin. (Thuhriltu 2:11) Solomona thiltawn aṭangin i inzir ang em?

15. Sâm 32:8-a kan zir angin engvângin nge rinna neih a ngaih a, chu chuan engtin nge a ṭanpui ang che?

¹⁵ Mi ṭhenkhat chu thil tisual a, a sawhkhâwk ṭha lote an tawrh hnuah chauh an inzir a. Jehova’n kan chungah chutiang thil a thlen chu a duh lo. A thu âwih a, zâwm tûrin min duh a ni. Chutianga ti tûr chuan rinna  neih a ngai a; mahse, i rinna avânga duh thlanna i siamnaah i inchhîr ngai lo vang. Jehova chuan “a hming chunga hmangaihna in lantîr,” chu a theihnghilh ngai lo vang. (Hebrai 6:10) Chuvângin, rinna nghet tak nei tûrin theih tâwp chhuah rawh. Tichuan, nunah duh thlanna ṭha i siam thei ang a, kan Pa vâna mi chuan i tâna ṭha ber tûr a duhsak che tih nangmah ngeiin i hmu ang.—Sâm 32:8 chhiar rawh.

16. Engvângin nge zalênna chu kan hlut a, fing taka kan hman a ngaih?

¹⁶ Paula chuan: “Lalpa thlarau awmna apiangah chuan zalênna a awm ṭhîn,” tiin a ziak a. (2 Korinth 3:17) Jehova chuan zalênna a ngaina a, nang pawh chutiang ngainatna neiin a siam che a ni. Mahse, i zalênna chu nangmah vênghim tûr zawnga fing taka hmang tûrin a duh che a. I rualpui ṭhenkhat chuan saruak lem leh thuziakte an enin, nunchang bawlhhlawhnaah an inhnamhnawih a, infiamna rawng takahte telin, ruihtheih thilte an ti pawh a ni thei. Atîr chuan chûngte chu nawm hmêl tak leh thil phûrawm tak angin lang mah se, natna te, ngawlveina te, leh thihnate ang chi sawhkhâwk râpthlâk takte a thlen ṭhîn a ni. (Galatia 6:7, 8) Chûng thilte ti ṭhîn ṭhalaite chuan zalên tak angin an inngai mai thei a; mahse, an zalên hauh lo.—Tita 3:3.

17, 18. (a) Engtin nge Pathian thuâwihna chuan zalênna dik tak min neihtîr? (b) Eng kawngin nge Adama leh Evi chu tûn laia mite aia an zalên zâwk?

¹⁷ Kawng lehlamah chuan Jehova thuâwih chu kan tân a ṭha a. Kan hrisêlna atân a ṭhain, zalênna dik tak min neihtîr a ni. (Sâm 19:7-11) Pathian dân famkim leh thu bulte zawmna hmanga fing taka i zalênna i hmang a nih chuan mawhphurhna la thei khawpa mi puitling i nihzia Pathian leh i nu leh pate i hriattîr a ni ang. I nu leh pate chuan an ring lehzual chein, zalênna tam zâwk an pe mai thei che a. Jehova chuan a chhiahhlawh rinawmte chu zalênna ṭha famkim a pe thuai ang tih a tiam a, chu chu Bible-in ‘Pathian fate zalênna ropui’ tiin a sawi a ni.—Rom 8:21.

¹⁸ Chu chu Adama leh Evi neih ṭhin zalênna a ni a. Eden huanah chuan Pathianin thil pakhat chauh ti lo tûrin a hrilh a ni. Chu chu thingkung pakhat rah an ei tûr a ni lo tih hi. (Genesis 2:9, 17) Chu dân a pêk avângin Pathian chu dik lo leh khirh lutukah i ngai em? Ngai lo vang! Mihringte dân zam tamzia leh zâwm tûra mite an tih luih nasatzia hi han ngaihtuah teh. Mahse, Jehova chuan Adama leh Evi chu dân pakhat chauh a pe a ni.

19. Jehova leh Isua chuan zalênna dik tak nei tûrin eng nge min zirtîr?

¹⁹ Jehova min cheibâwl dân aṭangin a finzia a lang a. Dân tam tak pe lovin hmangaihna dân zâwm tûrin dawhthei takin min zirtîr a ni. A thu bulte mila nun dân leh sual huat dânte min zirtîr a. (Rom 12:9) Tlâng Chunga Thusawiah a Fapa Isua chuan mite thil sual tih chhan hre thiam tûrin min ṭanpui a ni. (Matthaia 5:27, 28)  Khawvêl tharah, Pathian Lalrama Lal niin Isua chuan, a tih ṭhin angin, thil dik leh dik lo hre thiam tûrin min zirtîr zawm zêl ang. (Hebrai 1:9) Isua chuan kan rilru leh taksa ṭha famkim tûr pawhin min ṭanpui bawk ang a. Thil ṭha lote ti tûra thlêma kan awm tawh loh hun leh ṭhat famkim lohna avânga hrehawm tawrhna awm tawh loh hun chu eng ang nge ni ang tih han mitthla teh. Tichuan, a tâwpah Jehova thutiam angin “zalênna ropuiah” kan lût tawh ang.

20. (a) Engtin nge Jehova chuan a zalênna chu a hman? (b) Engtin nge ani chu kan entawn theih?

²⁰ Khawvêl tharah pawh kan zalênna chuan chin tâwk a la nei tho ang. Eng kawngin nge? Pathian leh mi dangte kan hmangaihna avânga chêttîra kan awm a la ngai reng dâwn a ni. Hmangaihnaa kaihhruai kan nih chuan Jehova kan entawn a ni ang. Jehova chuan zalênna pumhlum nei mah se, min cheibâwl dân pawh tiamin, a thiltih apiang chu hmangaihna avânga ti a ni. (1 Johana 4:7, 8) Chuvângin, Pathian kan entawn chauhvin zalênna dik tak kan nei thei tih chu thil inâwm tak a ni.

21. (a) Jehova chunga Davida rilru pût hmang chu eng nge ni? (b) A dawta thuziakah eng nge kan sawiho vang?

²¹ Jehova min pêk thil ṭha zawng zawng avângin i lâwm em? Ani chuan thlarau lam chaw te, ṭhian ṭha te, thiltum ṭha tak te, nakin huna zalênna ṭha famkim beiseina te, leh thilpêk ṭha tam takte min pe a. (Sân 103:5) Sâm 16:11-a kan hmuh: “Nangin nunna kawng chu mi hriattîr ang a: i hmaah chuan hlima khah liamna a awm a; i kut ding lamah chuan kumkhaw lâwmna tûr a awm a,” tia ṭawngṭaitu Davida angin i awm ve ngei ang. A dawta thuziakah chuan, Sâm 16-a thutak dang hlu tak takte kan sawiho leh ang a. Chûngte chuan nun kawng ṭha ber nei thei tûrin a ṭanpui ang che.