Skip to content

Skip to table of contents

Matoko, Mvang’inu Wuntomba Mubaka Mayangi

Matoko, Mvang’inu Wuntomba Mubaka Mayangi

‘Nandi wunyukutisa zitsatu ziaku mu byuma bimboti mu luzingu lwaku loso.’MINKUNGA 103:5.

MINKUNGA: 13539

1, 2. Kibila mbi yidi mbonosonu yi ndwenga kukuwila Mvangi’aku bo wunsola mambu wumvanga mu luzingu? (Tala zifoto zidi va thononu)

BOTI NGYE widi ditoko, ḿba wuntambulanga malongi mawombo matedi bilumbu binkwiza. Minlongisi, minlongi voti bankaka balenda kukamba ti wufweti vanga ndongukulu yinangama mwingi wubaka kisalu kyela kuvana zimbongo ziwombo. Vayi malongi Yave ka kuvana diswasana madi. Bukyedika, Yave kantomba ngye wuvanga mangolo mu kikola mwingi wununga kubaka bu kuzingila ayi wuyisadisa ngye veka. (Kolosai 3:23) Vayi, nandi mvandi zebi ti bo widi ditoko, wufweti baka makani mankinza mala balula luzingu lwaku kuntwala. Diawu nandi kavanina minswa mwingi ku kutwadisa ayi ku kusadisa kunatina luzingu lwaku mu phila yela kunkwangidika mu bilumbu abibi bitsuka.—Matai 24:14.

2 Tebuka moyo ti Yave zebi mamoso. Nandi zebi mambu mbi mala monika kuntwala ayi zebi buboti ti tsukulu yima fikama beni. (Yesaya 46:10; Matai 24:3, 36) Yave mvandi wukuzebi buboti. Nandi zebi mambu mala kutwadisa mayangi ayi mala kutwadisa kyunda. Malongi batu ba tuvananga malenda ba mamboti, vayi boti masinkwizila ko mu Dyambu di Nzambi, masi ko mandwenga.—Zingana 19:21.

NDWENGA YIMFUMINANGA TO KWIDI YAVE

3, 4. Bwidi kukuwa malongi mambi kutwadisila ziphasi kwidi Adami, Eva ayi bana bawu?

3 Malongi mambi matona mimvu miwombo kumbusa. Satana nandi wutheti wuvana batu malongi mambi. Nandi wukamba Adami ayi Eva ti bawu bela luta ba mayangi ba kubaka makani mu baveka matedi bwidi bantomba kuzingila. (Ngenesi 3:1-6) Vayi Satana wuba bwimi! Nandi kaba tomba Adami ayi Eva, kubunda mvandi bana bala buta, bantumamana ayi bambwongimina nandi bika kwandi Yave. Vayi Satana kasa vangila ko ni dyambu dimboti kwidi batu. Yave nandi wuba vana byabyoso baba. Nandi wuba vana bawu bwadi lumbu lumboti mwingi bazingila ayi zinyitu ziawu zivedila mwingi bazinga mvu ka mvu.

4 Kyadi beni, bila Adami ayi Eva balevula nsiku wu Nzambi. Mu kuvanga mawu, bawu bazenga kikundi kimboti na mutu wu bavana moyo. Ziphasi ziwombo ziyiza mu kibila ki mambu beni. Dedi biteka bazenga mu nti, Adami ayi Eva banuna ayi bafwa. Bana bawu mvandi batovuka, kubunda befu boso. (Loma 5:12) Batu bawombo bubu bambangusanga mambu Nzambi kantuba ayi bamvanganga mambu bantomba kuvanga. (Efeso 2:1-3) Bwidi mansundukilanga? Kibibila kintuba ti ‘vasi ko ndwenga’ mu thangu batu bambalukila Yave.—Zingana 21:30.

5. Lufyatu mbi Nzambi kadi mu batu, ayi kibila mbi madidi makyedika?

5 Yave wuba lufyatu ti vala ba batu, kubunda mvandi matoko mawombo bela tomba kunzaba ayi kunsadila. (Minkunga 103:17, 18; 110:3) Matoko amomo, madi beni luvalu kwidi Yave! Ngye widi wumweka mu bawu? Boti widi, bukyedika, ngye widi mu kubaka ndandu yiwombo mu ‘byuma bimboti’ bimfuminanga kwidi Nzambi ayi mawu manluta kutwadisa mayangi mu luzingu. (Tanga Minkunga 103:5; Zingana 10:22) Tunkwiza tubila byuma binna. Biawu bidi: bidya bi kiphevi, bakundi bamboti, makani mankinza ayi kiphwanza kikyedika.

YAVE WUKUVANANGA BIDYA BI KIPHEVI

6. Kibila mbi wufweti vwila nkinza bidya bi kiphevi, ayi mbi Yave kavana mwingi ku kusadisa?

6 Bibulu bisi ko zitsatu zi kiphevi, voti basi ko tsatu yi kuzaba Mvangi’awu. Vayi befu twidi. (Matai 4:4) Bo tunkuwa Nzambi, befu tumbakanga nzayilu, ndwenga ayi mayangi. Yesu wutuba: ‘Mayangi kwidi bo bazebi zitsatu ziawu mu mambu ma Nzambi.’ (Matai 5:3) Nzambi wutuvana Kibibila ayi wunsadilanga ‘nnanga wukwikama’ mwingi kutuvana bilongulu bi tusadisa kukindisa kiminu kitu. (Matai 24:45) Befu tuntedila bilongulu beni bidya bi kiphevi, bila binkindisa kiminu kitu ayi kikundi twidi na Yave. Tunkwangalala beni kubaka bidya biwombo bi kiphevi!—Yesaya 65:13, 14.

7. Bwidi bidya bi kiphevi Nzambi ka kuvananga byala kusadisila?

7 Bidya bi kiphevi bilenda kuvana ndwenga ayi kusadisa kuvisa buboti mambu, ayi mawu malenda kukyeba mu phila ziwombo. (Tanga Zingana 2:10-14.) Dedi, zikhadulu azyozi zyala kusadisa kubakula mambu ma luvunu, dedi batu bantubanga ti, vasi ko Mvangi wu byuma byoso, voti zimbongo ayi busina biawu byala kuvana mayangi. Zikhadulu azyozi, mvandi zyala kusadisa kutina zinzinunu voti bifu bimbi bilenda kutwadisa ziphasi. Diawu vanga mangolo mwingi wuba ndwenga ayi wuyindula buboti mambu. Ngye kuvanga mawu, wala mona ngye veka ti Yave wu kuzola beni ayi kantomba mambu malutidi mu ngyewu.—Minkunga 34:8; Yesaya 48:17, 18.

8. Kibila mbi wufweti fikimina Nzambi bubu, ayi bwidi mawu mala kusadisila mu bilumbu binkwiza?

8 Thangu yilwelu yisyedi, ayi nza yoso yi Satana yala tuluka, ni kyuma kimweka kyela syala. Yave to wela nunga kutukyeba ayi kutuvana bi tuntomba, biawu bilenda sundula mvandi bidya. (Habakuki 3:2, 12-19) Diawu, ayiyi yawu thangu mwingi wufikama Nzambi ayi kukindisa lufyatu lwaku mu nandi. (2 Petelo 2:9) Ngye kuvanga mawu, kheti moso kwa mambu wulenda monikina, ngye wela ba buka Davidi wutuba: “Ndieti tula Yave kuntwal’ama mu zithangu zioso, bila widi ku koku kwami ku lubakala, ndilendi nyikuka ko.”—Minkunga 16:8.

YAVE WUKUVANA BAKUNDI BALUTIDI

9. (a) Dedi bummonisina Yoane 6:44, mbi Yave kamvanganga? (b)  Dyambu mbi dilutidi buboti didi mu kuzaba Zimbangi zinkaka zi Yave?

9 Bo wunzaba mutu wukhambu sadilanga Yave, bukyedika ti valenda ba mambu mawombo wuzebi matedi mutu beni? Wulenda zaba dizina dyandi ayi bwidi kadidi, vayi ḿba mawu to. Vayi diswasana didi bo wunzaba khumbu yitheti mutu wunsadilanga Yave. Bila Ngye zebi ti nandi wunzolanga Yave. Ngye zebi ti vadi dyambu dimboti Yave kamona mu nandi ayi wuntumisa mwingi kaba wumweka mu dikanda dyandi di kumbwongimina. (Tanga Yoane 6:44.) Kheti wusa zaba ko kwidi kafumina voti bwidi kayonzukila, ngye zebi mambu mawombo matedi nandi ayi nandi mvandi zebi mawombo matedi mu ngyewu!

Yave kantomba wubaka bakundi balutidi ayi wubaka makani mankinza (Tala bitini bi matangu 9-12)

10, 11. Dyambu mbi bisadi byoso bi Yave badi, ayi ndandu mbi mawu madi mu ngyewu?

10 Mu thangu wunzaba Mbangi yinkaka yi Yave, ngye zebi ti benu bwadi mwidi mambu mawombo mankinza munzolanga. Ngye zebi ti kheti munkolukanga zimbembu zivyakana, vayi munkolukanga ‘mbembu yivedila’ yi kyedika ki Nzambi. (Sefania 3:9) Mansundula ti benu bwadi munkikinina mu Nzambi, munzingila mu minswa mi Nzambi ayi mwidi kivuvu kimweka kitedi bilumbu binkwiza. Mambu amomo, ma ku musadisa kuyifyatila benu na benu ayi kuba kikundi kingolo kyala kadidila mvu ka mvu.

11 Diawu bo wumbwongimina Yave, wulenda tuba mu bukyedika ti ngye widi bakundi balutidi. Ngye widi bakundi mu nza yoso, kheti wuba zabidi’abu ko! Wulenda yindula mutu wukhambu sadilanga Yave kubaka mayangi mu nkhayilu ayiyi?

YAVE WUKUSADISA KUBAKA MAKANI MANKINZA

12. Makani mbi mankinza wulenda baka?

12 Tanga Mpovi 11:9–12:1. Ngye widi makani wumvanga mangolo mwingi wudukisa? Ḿba ngye widi makani ma kutanganga Kibibila kadika kilumbu voti ma kuluta vana mimvutu mimboti mu zikhutukunu ayi kuvanga buboti biyeku byaku mu zikhutukunu. Voti, ḿba ngye wumvanga mangolo mwingi wuluta sadila buboti Kibibila mu kisalu ki kusamuna. Bwidi wummwenanga ngye kumona ti wunluta vanga mawu buboti voti bo bankaka ba kukamba mawu? Ḿba wunkwangalalanga beni, ayi buboti beni kuba mayangi. Kibila mbi? Bila ngye widi mu kuvanga mambu Yave kantomba ngye wuvanga, dedi bo Yesu kavangila.—Minkunga 40:8; Zingana 27:11.

13. Bwidi kusadila Nzambi kulutidi na kusikika mayindu mu mambu ma nza ayiyi?

13 Bo wunsikika mayindu mu kisalu kyaku kwidi Yave, ngye widi mu kuvanga kisalu kyala kutwadisa mayangi ayi kuvana tsundu mu luzingu. Polo wutukamba: “Luba bakinda, lubika nikuka; lukiyekula mu sadila Mfumu mu zithangu zioso bila luzebi [buboti] ti kisalu ki lunsala mu Mfumu kisi kiphamba ko.” (1 Kolinto 15:58) Vayi bo batu bansikika mayindu mu mambu ma nza ayiyi, dedi kubaka zimbongo ziwombo voti kuba wuzabakana, bawu basi ko mayangi makyedika. Kheti badi zimbongo ziwombo, bammonanga ti vadi dyambu dinkhambu mu luzingu luawu. (Luka 9:25) Tummona kyedika ki mambu beni mu kifwani ki Ntinu Salomo.—Loma 15:4.

14. Mbi wulenda longuka mu mambu Salomo kayedika?

14 Salomo wumona mawu, nandi wuba wumweka mu batu baluta ba busina va nza ayi wuluta lulendu mu batu bama zinga. Nandi wuyikamba naveka: ‘Yinkwenda mwingi kukwedika manyenze ma nza ayi yimona ndandu mbi madi.’ (Mpovi 2:1-10) Salomo wutunga zinzo zilutidi kitoko, wutunga bibwangu bimboti bi kuvyokisila thangu ayi lumbu lumboti. Bukyedika ti nandi wuyangalala mu byuma beni? Bo Salomo katala kumbusa mwingi kumona byuma byoso kavanga, nandi wutuba: ‘Yimona ti byabyoso biba biphamba.’ Nandi wubwe tuba: ‘Kusa ba ko ni kyuma ki luvalu lukyedika.’ (Mpovi 2:11) Wulenda longuka mu mambu Salomo kayedika?

Kutumukina Yave didi dyambu dimboti beni kwidi befu ayi ku tutwadisa kiphwanza kikyedika

15. Kibila mbi wufweti bela kiminu, ayi bwidi kiawu kyala kusadisila dedi bo tuma mwena mu Minkunga 32:8?

15 Batu bankaka, banlongukanga to ba kuvanga mambu mambi ayi kutovuka mu kibila ki mambu beni. Yave kasintomba ko mawu ma kumonikina. Nandi kantomba ngye wunyuwa ayi wuntumukina. Mawu mantombolo kuba kiminu kingolo, ayi walasa nyonga ko mu mambu wusola kuvanga mu luzingu lwaku mu kibila ki kiminu kyaku. Ayi Yave kalendi zimbakana ko ‘luzolo wumonisa mu dizina dyandi.’ (Ebeleo 6:10) Diawu vanga mangolo mwingi wuba kiminu kingolo. Ngye kuvanga mawu, wala baka makani mamboti ayi wala mona ngye veka ti Tat’aku yi diyilu tidi malutidi mu ngyewu.—Tanga Minkunga 32:8.

NZAMBI WUKUVANA KIPHWANZA KIKYEDIKA

16. Kibila mbi tufweti monisina luvalu kiphwanza kitu ayi kusadila kiawu mu ndwenga?

16 Polo wusonika: “Koso kwidi pheve yi Yave, kwidi mvandi kiphwanza.” (2 Kolinto 3:17) Yave wunzolanga beni kiphwanza, ayi nandi wu kuvanga mwingi ngye mvaku wuzola kiawu. Vayi nandi kantomba ngye wusadila kiphwanza kyaku mu ndwenga ayi mu phila yilenda kukyeba. Ḿba batu bankaka bankotanga yaku kikola banzolanga kutala kitsuza mu telefoni, bamvanganga kitsuza, banzolanga kuta bisavu bimbi bilenda tula luzingu luawu va kingela, bannwanga zitsunga zingolo voti bannwanga beni malavu. Va thononu, byuma abyobi bilenda monikina buka bidi bimboti, vayi bilenda kutwadisa ziphasi ziwombo, dedi, bimbevu, phwila yi kutomba biawu thangu zyoso voti kutwadisa lufwa. (Ngalatia 6:7, 8) Matoko mamvanganga mambu amomo, balenda mwena ti badi kiphwanza, vayi basi ko.—Tito 3:3.

17, 18. (a) Bwidi kutumukina Nzambi ku tuvananga kiphwanza kikyedika? (b) Mu phila mbi Adami ayi Eva baluta ba kiphwanza na batu mu thangu ayiyi?

17 Vayi kutumukina Yave didi dyambu dimboti beni kwidi befu. Bila kutusadisa kuba buvinya bumboti ayi ku tutwadisa kiphwanza kikyedika. (Minkunga 19:7-11) Ayi bo wunsadila kiphwanza kyaku mu ndwenga, voti wunsola kutumukina zithumu ayi minswa mivedila mi Nzambi, wala monisa kwidi Yave ayi matata maku ti ngye widi mutu wu lufyatu. Ayi ḿba matata maku bala luta kufyatila ayi kubwela kuvana kiphwanza. Ayi Yave wunkanikisa ti mu thangu yilwelu nandi wela vana kwidi bisadi byandi byoso bikwikama kiphwanza kivedila, ayi Kibibila kintedila kiawu ‘kiphwanza ki nkembu wu bana ba Nzambi.’—Loma 8:21.

18 Ntindu kiphwanza akyoki, kiawu Adami ayi Eva baba. Mu lumbu loso lu Edeni, vaba to kyuma kimweka Nzambi kaba kamba babika kuvanga. Wuba kamba babika dya dikundi di nti wumweka to. (Ngenesi 2:9, 17) Mu ngyewu, bukyedika kwandi ti dyambu dimbi Nzambi kavanga voti wuba botula kiphwanza bo kaba vana nsiku beni? Ndamba! Yindul’abu minsiku myoso batu bamvanganga ayi phila bankwikilanga batu mwingi batumukina miawu. Vayi nsiku mweka to Yave kavana Adami ayi Eva.

19. Mambu mbi Yave ayi Yesu ba kutulonga mala tusadisa kubaka kiphwanza?

19 Yave wummonisanga ndwenga yiwombo mu phila ka tukyebilanga. Yave kasa tuvana ko minsiku miwombo, vayi nandi wu kutulonga mu mvibudulu kutumukina nsiku wu luzolo. Nandi wu kutulonga kuzingila mu minswa myandi ayi kulenda mambu mambi. (Loma 12:9) Mu Dilongi kavana va Mbata Mongo, Yesu wu tusadisa kuvisa kibila mbi batu bamvangilanga mambu mambi. (Matai 5:27, 28) Ayi mu nza yimona, bo Yesu kadi Ntinu wu Kintinu ki Nzambi, wela tatamana kutulonga tutadila mambu masulama ayi mambu mambi dedi bo nandi kantadilanga. (Ebeleo 1:9) Yesu wala tusadisa mvandi tuba zinyitu ayi mayindu mavedila. Yindula bwidi bwala bela mu thangu kwalasa bwe monika ko zithotolo ayi ziphasi mu kibila ki masumu. Ayi kutsuka, twala baka mayangi mu ‘kiphwanza ki nkembu’ Yave kakanikisa.

20. (a) Bwidi Yave kansadilanga kiphwanza kyandi? (b) Bwidi wulenda landikinina kifwani kyandi?

20 Mu nza yimona, kiphwanza kitu kyala tatamana kuba ndilu. Mu phila mbi? Twala tombanga luzolo twidi mu Nzambi ayi mu bankaka lu tutwadisa. Bo luzolo lu tutwadisa, twidi mu kulandakana kifwani ki Yave. Kheti Yave widi kiphwanza kyoso, nandi wunsolanga kubika luzolo lutwadisa mambu moso kamvanganga, kubunda mvandi phila ka kutukyebilanga. (1 Yoane 4:7, 8) Diawu tummona ti vadi tsundu kuzaba ti tulenda ba to kiphwanza kikyedika befu landakana kifwani ki Nzambi.

21. (a) Mabanza mbi Davidi kaba mu Yave? (b) Mbi twala tubila mu dilongi dinkwiza?

21 Ngye wuntondanga byuma byoso Yave ka kuvananga? Nandi wu kuvananga bidya bi kiphevi, bakundi balutidi, makani mankinza, kivuvu ki kubaka kiphwanza kivedila kuntwala, ayi makaba mankaka mamboti. (Minkunga 103:5) Ḿba ngye wulenda ba mabanza Davidi kaba bo katuba mambu madi mu Minkunga 16:11: ‘Ngye wu kunzabikisa nzila yi luzingu. Mayangi mawombo madi va ntuala kizizi kyaku; mayangi madi va koko kwaku ku lubakala, mu thangu zyoso.’ Mu dilongi dinkwiza, twala tubila mambu mankaka makyedika madi mu Minkunga 16. Mawu mala kusadisa kumona bwidi wulenda bakila luzingu lulutidi!