1, 2. Pu che küme elkünutuafuy tañi mongen, ¿chumngechi pengelkey tüfa Tony tañi nütram?

TONY kuñifall tremi chaw mu. Kidu amukey kolegio mu, welu müte duamkünulafi, feymu küme amulekelay. Doy may, ‘elkünutuan ti kolegio’ pilefuy. Afchi semana mu, re amukey cine mu ka tañi küme rupayal tañi pu weni engün. Kidu kewafengelay ka drogatukelay rume, welu kimlay chem chumal tañi mongen mu. Kimlay rume ñi rüf mülepen may ta Chaw Ngünechen. Kiñe antü, Tony kimfi kiñe kurewen Dungukelu Iney Ngen Jewba ka feypifi engu kom tañi ramtuwkeel Chaw Dios mu. Ti kurewen elueyew ti papel ¿Es la vida obra de un Creador? ka tati papel El origen de la vida.

² Ka antü ti kurewen wiñopemetufilu ta Tony, kidu we rakiduam nierkey. Fente tañi papeltufiel, müchamkakünufi ti epu papel. Tony feypifi tati kurewen: “Mülepelay ta Chaw Ngünechen”. Kidu eluwi tañi chillkatual ta Biblia, fey ñochikechi küme elkünutuy chem ñi rakiduamkeel mongen mu. Kuyfi küme amulekelafuy kolegio mu, welu  fewla doy küme amuletuy kakelu wechekeche mu. Ti director afmatulewey, fey feypifi ta Tony: “Doy küme amuletuy tami rakiduam ka tami nota. ¿Tami trawüluwken mu pemay pu Dungukelu Iney Ngen Jewba engün?”. “Feley tati” pieyew Tony ka nütramkalelfi tañi kimürpuel. Tony dewi tañi kolegiotulen ka fewla wünelekey amuldungun mu ka konakechi kellukey. Kafey rume ayüwküley kimfilu kay tañi Wenu Chaw, Jewba llemay (Salmo 68:5).

3. Jewba, ¿chem ngülamtukefi pu wechekeche?

³ Tony ñi nütram rakiduamelkeeiñmu Jewba ñi rume duamniekefiel pu wechekeche. Kidu ayüniey tami küme amuleal ka ayüwküleal mongen mu. Feymu ngülamtukeeymu: “Tami wechengen mu longkontukufinge tami Doy Fütra Dewmaetew” (Eclesiastés 12:1). Tüfa küdawngeafuy, welu pepilfalngey llemay. Jewba tañi kellun mu, küme amuleaymi petu tami wechengen ka tuntepun tami mongen. Taiñ doy küme kimal tüfa, ngüneduamaiñ chem kellueyew pu israelche ñi nüafiel ti Feypikünuelchi Mapu ka chem newentukueyew ta David ñi wewafiel ti alüpürachi wentru Goliat pingelu.

4, 5. 1) Pu israelche ñi wewfiel pu kananche, ¿chem kimeltukeeiñmu? 2) David ñi wewfiel ta Goliat, ¿chem kimeltukeeiñmu? (Inaduamnge ti adentun ellaka mu mülelu).

⁴ Epe konkülelu pu israelche ti Feypikünuelchi Mapu mu, ¿chem ngülamtueyew Jewba? ¿Feypipeeyew may ñi doy pepiluwal engün weychan mu? ¡Femlay llemay! (Deuteronomio 28:1, 2). Chaw Jewba feypifi pu israelche ñi inayal tañi feypin ka ñi maneluwal kidu mew (Josué 1:7-9). Tüfachi ngülam wedwed dungu trokingeafuy chi, welu fey rume küme ngülam tati. ¿Chumngelu kay? Fentren rupa Jewba kellufi pu israelche ñi wewafiel pu kananche (Josué 24:11-13). Rüfkünu may, taiñ inayal Ngünechen ñi feypin duamfalngey feyentual kidu mu. Welu femngechi feyentuliyiñ, rumel küme tripayaiñ. Fentren tripantu rupafuy rume, tüfachi rüf dungu amuley ñi felerpun.

⁵ Goliat kiñe fütra weychafengey. Kidu epe küla metro alüpüray ka kümeke weychawe niey (1 Samuel 17:4-7). Welu David epu dungu müten niey: tañi witruwe ka tañi feyentun Chaw Ngünechen mu. Kiñe che feyentulenolu pefile David ñi küpa weychafiel ta Goliat, “wedwedküley” piafuy. Welu Goliat wedwedkülerkey may (1 Samuel 17:48-51).

6. ¿Chem ngüneduamaiñ tüfachi chillkatun mu?

⁶ Rupachi chillkatun mu ngüneduamiyiñ meli dungu, tüfa kellukeeiñmu taiñ doy ayüwküleal ka küme tripayal mongen mu. ¿Chem dungu chi? Duamnieiñ llowal Ngünechen tañi küme dungu, weniyeafiyiñ pu poyekefilu ta Jewba, femürpuaiñ ayüfalchi dungu taiñ küdawelafiel ta Jewba, ka falintuafiyiñ ti lifrelen Ngünechen taiñ eluetew. Tüfachi chillkatun mu ngüneduamaiñ ka chem chumal taiñ kümelkayaetew tüfachi meli dungu. Feymu ngüneduamaiñ kümeke ngülam mülelu Salmo 16.

7. 1) Pu inakefilu Jewba tañi rakiduam, ¿chumkey? 2) ¿Chem am ta David tañi “elungeel”? ¿Chum duameleyew tüfa?

⁷ Pu inakefilu Jewba tañi rakiduam feyentukey Ngünechen mu ka yafüluwkey ñi nierpual kidu tañi rakiduam fillke dungu mu. Eluwkey Jewba tañi adnieaetew ka kom piwke mu ayüniey ñi allkütuafiel tañi feypin (1 Korintio 2:12, 13). Femngechi chengey ta David. Kidu ülkantun mu feypi: “Jewba koneltuley tañi elungeel”, tüfa tañi weniyefiel ta Jewba (Salmo 16:5). Feley llemay, David maneluwkey Jewba mu ka müna mañumküley küme weniyefilu kay ta kidu (Salmo 16:1). Feymu ka feypi: “Kom tañi chengen niey ta ayüwün”. Feley llemay, David doy ayüwülkeeyew tañi weniyewün Jewba engu. Biblia feypi: “Feymu ayüwkey tañi piwke, kom tañi chengen niey ta ayüwün. Fey iñche küme felen. Eymi kimelelkeen ti rüpü wülkelu ta mongen. Tami adkiñ mu fentreley ta ayüwün; tami man püle rumel mülekey ayüwün” (Salmo 16:9, 11).

8. ¿Chem kelluaeymu tami rüf ayüwküleal mongen mu?

⁸ Pu che doyümkefilu ñi nierpual fentren plata kam küme rupaleal müten, fente ayüwkelay David reke (1 Timotew 6:9, 10). Kiñe peñi Canada tuwlu feypi: “Ti rüf ayüwün küpalay taiñ niekeel mu mongen mew, doy may rüf ayüwküleaiñ küdawelfiliyiñ ta Jewba, kidu mew kay küpalu kom kümeke dungu” (Santiaw 1:17). Feymu tami rüf ayüwküleal tami mongen mu, müley tami doy feyentuleal Chaw Ngünechen mu ka küdawelafiel. ¿Chumafuymi tami doy feyentuleal? Elantükünuaymi tami doy küme kimafiel ta Jewba, fey papeltuafimi ta Biblia, adkintuafimi kom tañi adngechi dewmael ta Jewba, rakiduamnieafimi Jewba tañi chumngen ka fente tami piwkeyeetew (Romanu 1:20; 5:8).

9. ¿Chumafuymi tami adnieaetew Ngünechen tañi ngülam?

⁹ Fente taiñ piwkeyeetew ta Jewba, kiñeke mu norümkeeiñmu kiñe piwkeyen chaw reke. David rume falintufi Jewba tañi norümkeetew, feymu feypi: “Püramyeafiñ ta Jewba, kidu elukeenew ta ngülam. Pun mew kütu, tañi doy ellkalechi rakiduam norümkeenew” (Salmo 16:7). David rakiduamkey Jewba tañi ngülam mu, feymu nierpuy kidu tañi rakiduam fillke dungu mu. David eluwkey ñi adnieaetew Jewba tañi ngülam, fey inakey tüfa tañi küme elkünutual tañi femün, fey tañi doy küme chengerpual. Ka femülmi eymi, doy piwkeyeafimi ta Jewba ka doy küpa ayüwülafimi, fey doy küme weniyeafimi. Kiñe lamngen Christin pingey, feypi: “Chillkatun mu iñche rakiduamken tañi papeltuken mu, Chaw Jewba wirintukuleletew trokiwken”.

10. Isaías 26:3 ñi feypin mu, inayal Jewba tañi rakiduam, ¿chumngechi kelluaeymu?

¹⁰ Inanielmi Jewba tañi rakiduam, kidu eluaeymu ta kimün ka kim ngüneduamün, femngechi nierpuaymi kidu ñi rakiduamkeel tati mongen mu ka chem tañi rupayal küpalechi antü mu.  Jewba, ¿chumngelu eluaeymu ta kimün ka kim ngüneduamün? Kidu ayüniey tami kimal chem ñi doy falin-ngen mongen mu, tami küme dullial ka tami llükanoal chem ñi rupayal küpalechi antü mu. Biblia feypi: “Eymi ingkañpeafimi pu reküluwlu kom piwke eymi mu, eymi eluafimi ñi tüngküleal, maneluwlu kay engün eymi mu” (Isaías 26:3). Kiñe peñi Joshua pingey, Estados Unidos mapu mu müley, fey feypi: “Fülmawkülelmi Jewba mu, küme kimnieaymi chem dungu ñi falin-ngen ka chem tañi falin-ngenon”.

11. David, ¿chumngechi dulli tañi pu weni?

¹¹ Biblia feypi: “Ka tati pu lifngelu Mapu mu mülelu, pu yamfalngelu, kidu engün may müna ayüwülenew” (Salmo 16:3). David kimniey chumngechi küme dullial tañi pu weni. Kidu weniyekefi pu poyekefilu ta Jewba, fey tüfa “müna ayüwülenew” pi. David tañi pu weni eluwkey ñi inayal Jewba tañi ngülam, fey ñi lif mongen nieal engün, feymu “yamfalngelu” pingey. Kangelu wentru wirintukulu Salmo ka femngechi rakiduamkey pu weniwen mu, fey feypi ñi weniyefiel kom pu yamkefilu ta Ngünechen ka femlu kidu tañi ayükeel (Salmo 119:63). Chumngechi ngüneduampeiñ rupachi chillkatun mu, eymi ka nierpuafuymi kümeke weni, tüfa engün pu poyekefilu ka allkütukefilu ta Jewba. Ka longkontukuaymi, re weniyelayafimi pu che chaf tripantu nielu müten.

12. David Jonatan engu, ¿chumngelu fente küme weniyewingu?

¹² David re weniyelafi pu che chaf tripantu nielu müten. ¿Longkontukuymi  iney pingen kiñe doy küme weni ñi nieel ta David? “Jonatan” piafuymi chi. Biblia mu nütramkangey kiñeke weniwen, welu müna küme nütramkangey David ka Jonatan ñi küme weniwen engu. Welu Jonatan doy 30 tripantu wünen-ngepelafuy David mew, ¿kimkefuymi eymi? Fey, ¿chumngelu am fente küme weniyewingu? Mür engu feyentukey Chaw Ngünechen mu. Kafey welukentu yamuwingu, falintuñmawingu ñi küme chumngen, kiñe tüfa llükalafingu ñi kewayafiel Ngünechen tañi pu kayñe (1 Samuel 13:3; 14:13; 17:48-50; 18:1).

13. ¿Chumngechi doy weni nieafuymi? Feypinge kiñe rupan dungu.

¹³ David Jonatan engu reke, iñchiñ ka ‘müna ayüwülaeiñmu’ weniyeafiel pu poyekefilu ta Jewba ka feyentulu kidu mew. Kiñe lamngen Kiera pingey, fentren tripantu küdawelkefi ta Jewba, fey feypi: “Tañi pu weni fillke trokiñ mapu mu tuwün-ngey ka kakerume wimtun niey”. Ka femngechi femülmi, kimnieaymi chumngechi tati Biblia ka Ngünechen tañi newen kellukeeiñmu kiñewküleal kiñe fütra familia reke.

14. 1) ¿Chem kelluaeymu tami küpa femürpual ayüfalchi dungu tami mongen mu? 2) Kiñeke wechekeche, ¿chem rakiduamkey tañi femürpun mu ayüfalchi dungu?

¹⁴ Biblia feypi: “Iñche tañi adkiñ mu niekefiñ ta Jewba. Iñche tañi man püle mülelu am, turpu nengümkangelayan” (Salmo 16:8). David doyümniekefuy ñi küdawelafiel ta Jewba. Inayentufilmi ta David, fey femürpulmi ayüfalchi dungu tami küdawelafiel ta Jewba ka rakiduamülmi chem ayüniey kidu tami femal, eymi ka ayüwküleaymi. Kiñe peñi Steven pingey, feypi: “Yafüluwli tañi femürpual ayüfalchi dungu, wechurpufili fey ngüneduamuwli tañi doy küme amulen, müna ayüwülaenew”. Kiñe peñi Alemania tuwlu, fewla küdawelkefi ta Jewba ka mapu, feypi: “Doy füchali, ayünielan ñi wiñokintual ñi chumün tañi mongen mu, fey ngüneduamal ñi re kidutu duamuwün müten”. Ka femngechi rakiduamafuymi. Fey tami adümuwün mu eluwnge tami püramyeafiel ta Jewba ka kelluafiel kakelu che (Galata 6:10). Rakiduamnge chumngechi tami doy küdawelafiel ta Jewba ka ngillatuafimi tami femürpual feychi ayüfalchi dungu. Rüf maneluwafuymi, ¡Jewba wiñoldunguaeymu llemay tami ngillatun! (1 Juan 3:22; 5:14, 15).

15. ¿Chem rakiduamafuymi tami doy küdawelafiel ta Jewba? (Inaduamnge ti wichulechi dungu “ Kiñeke dungu tami femürpual”).

¹⁵ ¿Chem rakiduamafuymi tami doy küdawelafiel ta Jewba? Trawün mu wiñoldunguafuymi eymi tami dungun mu. Wüneleafuymi amuldungun mu. Küdawafuymi Fetel mu. Kafey kimürpuafuymi kiñe we kewün dungu tami amuldungulelafiel pu che ka kewün nielu. Kiñe weche peñi Barak pingey, fill antü küdawelkefi ta Jewba, feypi: “Fill antü witraken, kimnien tañi küdawelafiel ta Jewba kom tañi newen mu. Müna ayüwülkeenew tüfa, trürümfalngelay”.

16. David, ¿chem rakiduamkey Jewba tañi ngülam ka tañi ley dungu mu? ¿Chumngelu kay?

¹⁶ Biblia feypi: “Iñche feypifiñ ta Jewba: ‘Eymi ta Jewba, eymi mew küpay kom tañi kümeke dungu[’]. Pu inakefilu kakelu dios doy kutrankawayngün. Iñche turpu koneltulayan chalintukule engün ta mollfüñ, ka turpu üytulayafiñ rume iñche tañi wün mu” (Salmo 16:2, 4). Rupachi chillkatun mu ngüneduampeiñ, inafilu iñchiñ Chaw Dios ñi ngülam ka ñi ley dungu taiñ mongen mu, rüf lifreleiñ. Kimürpukeiñ piwkeyeafiel kümeke dungu ka üdeafiel wedake dungu (Amós 5:15). David feypi Jewba mew ñi küpan kom kümeke dungu. Jewba kümelkakey kom tañi femün mu, ka kom kümeke dungu ñi mülen kidu mew küpay. David yafüluwkey ñi inayentuafiel ta Jewba ka piwkeyeafiel kidu tañi piwkeyenieel. Welu David ka kimürpuy ñi üdeafiel Jewba tañi üdekeel. Kiñe dungu ñi üdekeel ta Ngünechen, fey ñi poyengeal chem rume kam iney rume Jewba ngenolu. Tüfachi weda dungu wedalkakefi pu che ka elukelafi Jewba ñi püramyengeal chumngechi tañi femngeafel (Isaías 2:8, 9; Apokalipsi 4:11).

17. David ñi feypin mu, ¿chum tripakey pu poyekefilu koylake dios?

¹⁷ Fütra kuyfi, femngekey pekan kudumuwün ñi poyeafiel koylake dios (Oseas 4:13, 14). Fentren che ayükefi tüfachi podngechi dungu, feymu poyekefi koylake dios. Welu tüfa ayüwülkelaeyew engün, doy may David feypi pu poyekefilu koylake dios “doy kutrankawayngün”. Feychi pu che tañi pu pichikeche kütu chalintukulelkefi pu koylake dios (Isaías 57:5). Welu Jewba rume üdekey feychi weda dungu (Jeremías 7:31). Eymi mülefulmi feychi antü mu, müna ayüwkülerkeafuymi tami pu chaw ñi poyefiel ta Jewba, ¿felelay?

18. Famülke mu, ¿chumngelu doy kutrankawkey pu che?

¹⁸ Famülke mu, fentren religion kümelu trokikefi ti pekan kudumuwün dungu ka pu kudumuwkelu chaf wentru chaf domo engu. Pu che konlu pekan kudumuwün mu lifrelelu trokiwkey, welu doy kutrankawkeyngün (1 Korintio 6:18, 19). ¿Ngüneduamkefimi ñi femngechi weda tripan engün? Feymu weche, allkütuafimi tami Wenu Chaw. Kimtukunieaymi fente tami kümelkaleal allkütufilmi ta Chaw Ngünechen. Küme rakiduamaymi fente ñi weda tripaken pu konlu pekan kudumuwün mu. Pu femlu podngechi dungu küme rupamekelu trokiwkey, welu pütrün wedake dungu nietuayngün (Galata 6:8). Joshua taiñ nütramkapeel nga feypi: “Taiñ lifrelen mu femafuiñ chem dungu rume taiñ ayünieel, welu wedalkaliyiñ ayüwkülelayaiñ”.

19, 20. Pu wechekeche allkütufilu ta Jewba ka feyentulu kidu mu, ¿chumlerpuay?

¹⁹ Jesus feypi: “Eymün ta müngeltufilmün [inafilmün] iñche ñi dungu, rüf dungu mew eymün iñche ñi pu  disipulungeymün. Kimafimün tati rüf dungu, fey ti rüfngechi dungu lifrekünutuaeymünmew” (Juan 8:31, 32). Jewba tañi duam mu, lifreleiñ koylake religion, koylake kimeltun ka wele dungu mu (superstición). Ka küpalechi antü mu llowaiñ “tati fütra küme felen ñi nietuael ta Ngünechen tañi pu yall” (Romanu 8:21). Famülke mu ka nierpuafuymi tüfa famngechi küme felen, fey tami lifreleal. ¿Chumngechi? Inayafimi Jesus tañi kimeltun, femngechi ‘kimafimi tati rüf dungu’. Fey re nielayafimi tami longko mu, doy may inayafimi eymi tami mongen mu.

²⁰ Weche, falintuafimi ti lifrelen tami eluetew Jewba. Kümelkayaymi tami lifrelen mu, fey küme dulliaymi. Femngechi küme feleaymi küpalechi antü mu. Kiñe weche peñi feypi: “Küme femal tami lifrelen mu petu tami wechengen, kelluaeymu küpalechi antü mülele tami dullial falinke dungu, tüfa chem küdaw tami nieal, tami nieal afkadi kam tami kiduleal”.

21. ¿Chumaymi tami nierpual “tati rüfngechi mongen”?

²¹ Famülke mu feychi küme mongen ñi trokikeel ta che pichiñmakey. Iney no rume kimlay ñi chumleal tañi mongen ta wüle (Santiaw 4:13, 14). Feymu doy kümeafuy tami küme femal, fey tami nierpual “tati rüfngechi mongen” (1 Timotew 6:19). Jewba dikümtukukelafi iney no rume tañi poyeaetew. Kake kiñeke iñchiñ müley taiñ dullial chem chumal. Feymu eluwnge tami doy weniyeafiel ta Jewba, femngechi kidu koneltuleay tami elungeel. Falintuafimi kom “kümeke dungu” tami eluetew Jewba (Salmo 103:5). Rüf maneluwaymi Jewba tami eluaetew ayüwün-ngechi mongen rumel mu (Salmo 16:11).