Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

Akweze, Munuhasa Kuwahilila ku Mwono

Akweze, Munuhasa Kuwahilila ku Mwono

“Mukangulweza ye jila ya mwono.”SAMU 16:11.

MIASO: 133, 89

1, 2. Kuchi chilweza cha Tony chinasolola ngwo mutu mahasa kwalumuna ndako jenyi?

TONY kakolele chakuhona tato. Iye te kanayi ni kuhwisa shikola, alioze te keshi kulemesa shikola. Hachino, yanyonga kuchina ku shikola. Ha kuhwa cha hita poso, Tony te kakutuhuka ni masepa jenyi. Iye kakapwile chingalwe, nawa te keshi kushipa makanya, alioze te kakulivwa ngwe kanahono chimwe ku mwono. Iye nawa kakapwile ni shindakenyo ngwo Zambi kwali. Limwe tangwa, Tony yalitakana ni Yela ja Yehova aali nawa yaalweza hakutwala ku kukakajana chenyi hali Zambi. Ayo yamwaha mikanda yaali hanga atange. A Vida—Teve um Criador? ni A Origem Da Vida—Cinco Perguntas Que Merecem Resposta.

2 Ha chisuho chikwo, muze ayo ayile ni kumeneka Tony, yamuwana halumuna manyonga jenyi. Iye katangile chinji mikanda yize amuhele, chocho yiyilivunga-vunga ni kuhulwoka. Tony yalweza mandumbu ngwenyi: “Kuma Zambi kwali.” Yaputuka kulilongesa Mbimbiliya, chocho hakehe-hakehe nyonga lienyi hakutwala ku mwono yilialumuka. Muze te kanda aputuka kulilongesa Mbimbiliya, Tony kakapwile longi mupema, alioze yapwa umwe wa kuli alongi apema ku shikola! Chipwe kasongo wa shikola neye yakomoka. Iye yahula Tony ngwenyi: “Yena walulieka chinji ndako ni nota je ku shikola. Shina chino chalingiwa mumu lia kulikata ni Yela ja Yehova?” Tony yatayiza ngwenyi ewa, chocho yalweza kasongo wa shikola yize te akulilongesa. Iye yahwisa shikola, haliapwila kali pionelu wa shimbu lieswe nawa kavumbi mu chikungulwila. Tony kanawahilila chinji mumu lia kunyingika Tato wa zango, Yehova!—Samu 68:5.

ONONOKENA YEHOVA, MBA UKAFUMBUKE KU MWONO WE

3. Yika Yehova analweze akweze hanga alinge?

3 Chilweza cha Tony chinatwiwulula ngwetu Yehova kakufunga kanawa akweze. Iye kanazange hanga ufumbuke ni kuwahilila ku mwono, kashika anakulweze hanga wiwuluke “Tangi ye ha matangwa ja ukweze we.” (Chilumbununyi 12:1) Kulinga chino mashimbu eswe hi chashi ko, alioze muhasa kuchilinga. Ni ukwaso wa Zambi, muhasa kufumbuka ku mwono shimbu uchili mukweze ni muze mukola. Mba chitulumbunuke kanawa, mutushimutwina yize yakwashile A-Izalele kuzuka Chifuchi cha Chilakenyo ni yize yahanyine ndundo kuli Ndawichi mba akumbe Ngoliate.

4, 5. Longeso lika lilemu mutuhasa kuwana ha chize A-Izalele akumbile A-Kanana ni chize Ndawichi akumbile Ngoliate? (Tala yizulie ha uputukilo.)

4 Usongwelo uka Yehova ahanyine kuli A-Izalele muze te anambe kunjila mu Chifuchi cha Chilakenyo? Shina iye kaalwezele hanga apwe maswalale apema hanji alifumbe kanawa hakutwala ku jita? Ka! (Shimbi Yamuchiali 28:1, 2) Iye kaalwezele wika hanga amwononokene ni kumufuliela. (Yoshua 1:7-9) Chiyulo chino muchihasa kusoloka kuli atu ngwe kuchishi ulemu, alioze chapwile chiyulo chipema kuli A-Izalele. Ha hita shimbu, Yehova yakwasa atu jenyi kukumba A-Kanana. (Yoshua 24:11-13) Chakufupiwa ufulielo mba mutu ononokene Zambi, alioze ufulielo wacho nihindu wakutwala ku kufumbuka. Chino chalingiwile ku mashimbu akunyima, ni musono nawa chinalingiwa.

5 Ngoliate kapwile kajita wangunda. Iye kapwile ni usuhwe wa metru jitatu, nawa te kakwete yitwa ya kayanda. (1 Samuele 17:4-7) Alioze, Ndawichi kapwile wika ni chikapa hamwe ni ufulielo kuli Zambi. Mutu yoze keshi ufulielo mahasa kunyonga ngwenyi, Ndawichi te kahepuka mumu lia kuya ni kwasa jita ni Ngoliate! Kumana, Ngoliate mwe te chihepuke.—1 Samuele 17:48-51.

6. Yika mutushimutwina ha mutwe uno?

6 Ha mutwe uze wapalika, twashimutwinanga yuma yiwana yize muyihasa kutunehena uwahililo ni kufumbuka ku mwono. Twalilongesanga ngwetu twatamba kukuchisa zala yetu ya ku spiritu, kusakula masepa apema waze akuzanga Zambi, kutesa yuma ya ku spiritu ni kulemesa utuswilo uze Zambi anatwehe. Ha mutwe uno, mutushitwinaho majila akwo waze mahasa kutukwasa kulinga yuma yipema. Mba tuchilinge, mutushimutwina jimwe shimbi jize jili ha Samu 16.

KUCHISA ZALA YE YA KU SPIRITU

7. (a) Kuchi muhasa kulumbununa mutu wajama ku spiritu? (b) “Chihanda” cha Ndawichi te iya, nawa kuchi chakwachile ku mwono wenyi?

7 Mutu yoze wajama ku spiritu kakufuliela kuli Zambi ni kusa tachi hanga amone yuma ngwe chize Zambi akuyimona. Iye kakwecha Yehova hanga asongwele mwono wenyi ni kuzanga kumwononokena. (1 A-Korindu 2:12, 13) Ndawichi kali chilweza chipema cha mutu yoze wajama ku spiritu. Iye kambile ngwenyi: “Yehova iye chihanda chami.” (Samu 16:5) Ndawichi kalemesele “chihanda” chenyi, usepa wenyi kuli Zambi ni kufupa uchinyino muli iye. (Samu 16:1) Kashika ahashile kwamba ngwenyi: “Mbunge yami kuyinevu chiseke.” Kukushi nichimwe chize te chakuvwisa Ndawichi kuwaha kuhiana usepa wenyi ni Yehova!—Tanga Samu 16:9, 11.

8. Yuma yika yize muyihasa kukunehena uwahililo wamwenemwene ku mwono?

8 Atu waze akulihulikila ku mbongo hanji ku kulenga cha hano hashi, keshi kuhasa kupwa ni uwahililo ngwe uze apwile nawo Ndawichi. (1 Timoteu 6:9, 10) Umwe ndumbu mu Canada yamba ngwenyi: “Uwahililo wamwenemwene wakwiza, hi kuyize ko mutuhasa kupwa nayo ku mwono, alioze kuyize mutuhasa kuhana kuli Yoze wakutwaha yawana yipema, Yehova, Zambi.” (Tiangu 1:17) Nyi mufuliela muli Yehova ni kumulingila, mwopwa ni uwahililo wamwenemwene ku mwono. Yika muhasa kulinga mba ukolese ufulielo we? Unafupiwa kupalikisa mashimbu hamwe ni Yehova ha kutanga Liji lienyi, kutala yuma yipema yize atangile ni kunyonga ha yitanga yenyi, kuchingako zango lize akusolola hali yena.—A-Roma 1:20; 5:8.

9. Kuchi muhasa kwecha Liji lia Zambi hanga likusongwele?

9 Ha mashimbu amwe Zambi kakutusolwela zango lienyi ha kutufumba muze mutufupiwa fumbo liacho, ngwe chize akulinga tata wa zango kuli ana jenyi. Ndawichi kalemesele fumbo liacho hakwamba ngwenyi: “Mungusakwilila Yehova, yoze hanangulongesa mana: chipwe ha ufuku mbunge yami kuyakungufumba.” (Samu 16:7) Ndawichi te kakupukuna ha manyonga a Zambi ni kwapwisa chihanda cha manyonga jenyi. Iye kechele manyonga a Zambi hanga amusongwele, chekwamba, kwaecha hanga amwalumune ni kupwa mutu mupema. Ni yena nyi wachilinga, zango lie hali Zambi ni usona wakumuvwisa kuwaha muwoka, nawa mupwa mukwa-Kristu wajama. Pangi Christin yamba ngwenyi, muze akuhengwola ni kupukuna ha yize akutanga, kakulivwa ngwe Yehova kasonekene yuma yacho hamukunda wa iye!

10. Ngwe chize twatanga ha Izaia 26:3, kuchi kukola ku spiritu muchikukwasa?

10 Nyi wakola ku spiritu, mumona hano hashi ni yize muyikalingiwaho kulutwe ngwe chize Zambi akuyimona. Yehova makwaha chinyingi chino chilemu hamwe ni malinjekela. Mumu liaka? Mumu iye kanazange hanga unyingike yize yahiana ulemu ku mwono, kukwata yiyulo yipema ni kushimbwila yuma ya kulutwe lia matangwa chakuhona kwivwa woma! (Tanga Izaia 26:3.) Ndumbu Joshua, yoze watwama mu E.U.A yamba ngwenyi, nyi mununga hamwe ni Yehova, munyingika kanawa yize yahiana ulemu ni yize kushi ulemu.

SAKULA MASEPA AMWENEMWENE

11. Kuchi Ndawichi asakwile masepa jenyi?

11 Tanga Samu 16:3. Ndawichi kanyingikine chize te masakula masepa apema. Iye kasakwile masepa waze te akuzanga Yehova, chino chamuhele ‘uwahililo unji.’ Iye kavulukile masepa jenyi ngwe “asandu,” mumu ayo te kakusa tachi hanga akaule shimbi jingunu ja Yehova. Mukwa-kwimba masamu mukwo, neye che evwile hakutwala ku kusakula masepa, chocho yasoneka ngwenyi: “Nguli sepa lia waze eswe akukuvwila woma, ni lia waze akufunga ndongo je.” (Samu 119:63) Ngwe chize twashimutwina ha mutwe uze wapalika, muhasa kuwana masepa anji apema mukachi ka waze akuzanga Yehova ni kumwononokena. Chipwe chocho, masepa je katambile wika kupwa a miaka yimuwika ni yena.

12. Mumu liaka Ndawichi ni Jonata apwile masepa apema?

12 Ndawichi kakasakwile wika masepa waze te ali ni miaka yimuwika ni iye. Shina muhasa kutongola jina lia umwe sepa lia Ndawichi? Yena kota unanyongo hali Jonata. Usepa wa Ndawichi ni Jonata uli umwe usepa upema uze mutuhasa kutanga mu Mbimbiliya. Alioze, shina unanyingika ngwe, Jonata kapwile mukulwana wa Ndawichi wa miaka 30? Mba mumu liaka ayo apwile masepa apema? Usepa wo wakatukile ha ufulielo wo kuli Zambi. Ayo nawa te kakulivumbika ni kulemesa yitanga yipema ya umwe ni mukwo, ngwe hamu lize hita umwe asolwele ha kulimika ni akwa-kole ja Zambi.—1 Samuele 13:3; 14:13; 17:48-50; 18:1.

13. Kuchi muhasa kupwa ni masepa anji? Hana chilweza.

13 Ngwe Ndawichi ni Jonata, mutuhasa kupwa ni ‘uwahililo unji’ nyi twalikata ni masepa waze akuzanga Yehova ni kumufuliela. Chakutalilaho, Kiera yoze wakuwayila Zambi ha miaka yinji, yamba ngwenyi, “Napwile ni masepa hashi heswe, atu a mitapu yeswe nawa aku minyachi yeka ni yeka.” Ni yena nyi wachilinga, mulimwena chize Mbimbiliya ni spiritu yisandu muyikukwasa kupwa mu usoko wa waze akuwayila Zambi hashi heswe.

TESA KULINGA YUMA YA KU SPIRITU

14. (a) Kuchi muhasa kutesa kulinga yuma ya ku spiritu ku mwono we? (b) Yika akweze amwe anambe hakutwala ku yuma ya ku spiritu yize atesele?

14 Tanga Samu 16:8. Kuli Ndawichi, kulingila Zambi chapwile chuma chilemu chinji. Nyi wembulula Ndawichi muze mutesa yuma ya ku spiritu ni kunyonga mashimbu eswe hakutwala ku yize Yehova anazange hali yena, mwopwa ni uwahililo ku mwono. Ndumbu Steven yamba ngwenyi: “Kulinga chize natesele ku spiritu ni kuchikaula kanawa, chakungunehena uwahililo muze mungunyonga ha chize chalumuna mwono wami.” Umwe ndumbu mukweze wa mu Alemanha yoze haliapwila unakalakala mu chifuchi chikwo yamba ngwenyi: “Muze mungupwa kashinakaji, chazangile kutala kunyima ni kumona ngwami yuma yeswe yize nalingile ya yami wika.” Shina ni yena che wakunyonga? Kashika zachisa uhashi ni utotombo we hanga uhalise Zambi ni kukwasa akwenu. (A-Ngalashia 6:10) Tesa kulinga yuma ya ku spiritu mu mulimo wa Yehova ni kwita ukwaso wenyi hanga uhase kuyilinga. Muhasa kupwa ni shindakenyo ngwe Yehova makumbulula yilemba ye!—1 Yoano 3:22; 5:14, 15.

15. Yuma yika yize yena mwene muhasa kutesa kulinga? (Tala mushete “ Yuma ya ku Spiritu Yize Muhasa Kutesa Kulinga.”)

15 Yuma yika ya ku spiritu yize muhasa kutesa ku mwono we? Shina muhasa kuhana kumbululo ha kukunguluka mu maliji je chakuhona kutanga? Mumu liaka kuwanyongene kukalakala ngwe pionelu hanji kuya ku Mbetele? Muhasa nawa kulilongesa limi lieka hanga wambujole sango lipema kuli atu anji. Barak umwe ndumbu mukweze yoze uli mu mulimo wa shimbu lieswe yamba ngwenyi: “Kulaula hita tangwa ni kunyingika ngwami ngunalingila Yehova ni tachi jami jeswe, nakwiva ngwe kukushi mulimo ukwo uze wakuneha uwahililo ngwe uno.”

LEMESA UTUSWILO UZE ZAMBI ANAKWEHE

16. Kuchi Ndawichi evwile hakutwala ku shimbi ni yiyulo ya Yehova, nawa mumu liaka?

16 Tanga Samu 16:2, 4Ngwe chize twalilongesanga ha mutwe uze wapalika, muze mututwama kulita ni shimbi ni yiyulo ya Zambi, mutupwa ni utuswilo wamwenemwene. Mutulilongesa kuzanga yuma yipema ni kuvwila lwaji yuma yipi. (Amose 5:15) Ndawichi kambile ngwenyi, Yehova kapwile shina lia upeme wenyi. Upeme unalumbunuka kupwa ni manyonga angunu. Yehova kali mupema ku yuma yeswe yize akulinga, kashika yuma yeswe yipema yakukatuka kuli iye. Ndawichi kasele tachi hanga embulule Zambi ni kuzanga yuma yize iye akuzanga. Alioze Ndawichi kalilongesele nawa kuvwila lwaji yuma yize Zambi akwamba ngwo yipi. Yuma yacho, chimwe chili kukombelela mahamba, chize chinalumbunuka kuwayila mutu hanji chuma cheswacho mu chihela cha Yehova. Mahamba kakupihisa yitanga ya atu ni kutambula uhenya uze watela wika Yehova ha kuuhana kuli mutu hanji chuma.—Izaia 2:8, 9; Usolwelo 4:11.

17, 18. (a) Yika Ndawichi ambile hakutwala ku upi uze wakwiza ku kuwayila mahamba? (b) Musono yika yakutwala atu mba okese “yinyengo yo”?

17 Ha mashimbu waze asonekene Mbimbiliya, upangala te wakulinga chihanda cha uwayilo wa mahuza. (Hozeia 4:13, 14) Atu anji te kakuzanga uwayilo wa mahuza, mumu te kakuzanga kulinga upangala, alioze shina uwayilo wacho te wakwaanehena uwahililo? Ka! Ndawichi kambile ngwenyi waze akuwayila tuzambi a mahuza ‘yinyengo yo muyoka.’ Atu jacho te kakuhana chipwe ana jo ngwe yitapo kuli tuzambi a mahuza! (Izaia 57:5) Yehova kevwile lwaji ha yitanga yo ya ungalwe. (Jeremia 7:31) Nyi wapwile ha matangwa jacho, kachi unakawahilila chinji hakumonna yisemi je mawayila Yehova!

18 Musono, uwayilo unji wa mahuza wakutayiza upangala hamwe ni utumwa. Kulinga utumwa muchihasa kutwala atu alivwe ngwe kali ni utuswilo, alioze kuma kanaliokesela “yinyengo yo.” (1 A-Korindu 6:18, 19) Shina hiunachimono kama? Nyi chenacho, akweze panjikenu Tatenu wa mu malilu. Sololenu ngwenu chili chipema kwononokena Zambi. Nyongenu ha lamba lize liakwiza ha kulinga upangala. Nyi nwachilinga, munumona ngwenu kulivwisa kuwaha ha shimbu likehe kuchishi kufumbuka. (A-Ngalashia 6:8) Joshua, yoze twatongola, yamba ngwenyi: “Mutuhasa kuzachisa utuswilo wetu mu mulali weswawo mutuzanga, alioze kuuhehesa kuchishi kuneha uwahililo.”

19, 20. Yiwape yika makazuka akweze waze akufuliela muli Yehova ni kumwononokena?

19 Yesu kambile ngwenyi: “Nyi munutwama mu maliji jami, mba chamwenemwene munupwa tumbaji twami. Kumunukanyingika umwenemwene, mba umwenemwene kumuukanutusula.” (Yoano 8:31, 32) Tunasakwilila Yehova ha kututusula ku uwayilo wa mahuza, kwalajala ni kupanda-panda. Tunashimbwila “kutusuka cha uhenya wa ana a Zambi” kulutwe lia matangwa. (A-Roma 8:21) Chipwe musono, akweze munuhasa kupwa ni umwe utuswilo nyi munukaula malongeso a Kristu. Hachino, “kumunukanyingika umwenemwenene” hi wika ko kulilongesawo alioze ni kutwama kulita ni umwenemwene wacho!

20 Akweze, lemesenu utuswilo uze Zambi ananwehe. Uzachisenu ni mana. Chino muchinukwasa kukwata yiyulo yipema haliapwila ni kulutwe lia matangwa. Umwe ndumbu mukweze yamba ngwenyi: “Kuzachisa utuswilo ni mana ku ukweze, muchikakukwasa kulutwe muze mukafupa kukwata yiyulo yinene-yinene, ngwe kufupa mulimo walita hanji kumbata chipwe kutwama twamishi ha limwe shimbu.”

21. Kuchi muhasa kuzuka “mwono wamwenemwene”?

21 Ha mwakono, chipwe mwono uze atu akumona ngwe upema uli wika wa mashimbu akehe. Mumu kukushi mutu niumwe yoze unanyingika yuma yize muyikalingiwa hamene. (Tiangu 4:13, 14) Kashika chuma chipema muhasa kulinga chili kusakula yuma yize muyikakukwasa kuzuka “mwono wamwenemwene,” chekwamba mwono wa mutolo hashi haha ha Zambi. (1 Timoteu 6:19) Yehova keshi kushinjila mutu niumwe hanga amulingile. Hita umwe wa kuli yetu kali ni ulite wakusakula yize malinga ku mwono wenyi. Kashika pwisa Yehova “chihanda” che hakusa tachi hita tangwa hanga ukundame kuli iye, ni kulemesa ‘yuma yeswe yipema’ yize iye akukwaha. (Samu 103:5) Nyingika ngwe Yehova mahasa kukwaha uwahililo unji hamwe ni chiseke cha mutolo!—Samu 16:11.