1, 2. Tony hmuhtonnak nih nunnak ah thlennak tuah khawh a si ti kha zeitindah a langhter?

TONY cu pa ngei loin a ṭhangmi a si. Anih cu siangsangruun a kaimi a si nain sianginn kai kha a huam lo. Cucaah sianginn phuah aa tim. Zarhte, zarhpi ah baisikup a zoh asiloah a hawile he caan a hmang. Tony cu a puarhrangmi asiloah ritnak sii a hmangmi a si lo nain a nunnak he aa tlaiin hmuitinh a ngei lo. Pathian a um timi kong he aa tlaiin a lung a hring. Nikhat cu Jehovah Tehte pahnih he an i tong i a lunghrinnak kong kha a chimh hna. Mah tikah unau hna nih Thilnung Pawl Hi Sermi An Si Maw? ti le Nunnak aa Thawknak—Hal awktlak Biahalnak Panga timi brochure pahnih kha an pek.

² A hnu i an va len ṭhan tikah Tony cu a ruahnak a rak i thleng cikcek cang. An pekmi brochure cu a rel tuknak ah aa bil i a kor dih. Tony nih Jehovah Tehte Hna kha “Pathian a um hrimhrim lai” tiah a ti hna. Baibal a hun hlathlai i nunnak he aa tlaiin a hmuhning cu duhsah duhsah in aa thleng. Baibal a hlathlai hlanah cun siangngakchia ṭha a si lo, asinain atu ahcun an sianginn ah a ṭha bikmi siangngakchia pakhat a hung si cang.  An sayaci pa hmanh a khuaruah a har tuk. Tony kha hitin a ti: “Na lungput le na mark pawl cu khuaruahhar in an ṭhangcho. Mah cu Jehovah Tehte Hna he naa komh caah a si maw?” Tony nih a si ko tiah a ti i a cawnmi kong hna kha a sayaci pa cu a chimh. Atu ahcun siangsangruun kha a dih cang i hmaanhmaan hmaikal le bu rianṭuantu pakhat a si cang. Tony nih dawtnak a ngeimi Pa, Jehovah a ngeih cang caah aa nuam tuk.—Salm 68:5.

3. Jehovah nih mino pawl kha zei ruahnak cheuhnak dah a pek hna?

³ Jehovah nih mino pawl a zohkhenh hna ti kha Tony hmuhtonnak nih a kan hngalhter. Na nunnak ah hlawhtlinnak taktak le lungsinak hmuhter aan duh. Cucaah “nan tlanval lioah hin nanmah aan sertu kha philh hlah u” tiah ruahnak aan cheuh. (Pct. 12:1) Mah cu a zungzal in cun a fawi lai lo. Asinain tuah khawh a si ko. Pathian bawmhnak thawngin na no lioah siseh, na upat hnu zongah siseh hlawhtlinnak na hmu kho. Mah kong kha ṭha deuh in hngalhthiam awkah Israel mi kha Biakammi Ram luh awkah zeinihdah a bawmh hna ti le minganpi Goliath tei awkah David kha zeinihdah ṭhawnnak a pek ti kha kan i ruah hna lai.

4, 5. Israel mi nih Kanaan mi an tei hnaning le David nih Goliath a teining in zei a biapimi kong dah kan cawn khawh? (A hramthawknak hmanthlak zoh.)

⁴ Israel mi Biakammi Ram an luh lai ah Jehovah nih zei lamhruainak dah a pek hna? Ralkap ṭha si awk asiloah raldohnak ca cawnpiak awkah a fial hna maw? A fial hna lo. (Deut. 28:1, 2) Amah a nawl ngaih awk le i bochan awkah a fial hna. (Josh. 1:7-9) Mah ruahnak cheuhnak cu minung hmuhnak ahcun aa tlak lomi a lo men ko lai nain Israel mi caah cun a ṭha bikmi ruahnak cheuhnak a si. A miphun nih Kanaan mi an tei hna nakhnga Jehovah nih atu le atu a bawmh hna. (Josh. 24:11-13) Pathian nawl ngaih awkah zumhnak ngeih a hau, mah zumhnak nih a zungzal in hlawhtlinnak a hmuhter hna lai. Mah cu hlanlio zongah a hmaanmi a si i tuchan zongah a hmaan.

⁵ Goliath cu a ṭhawng tukmi ralkap a si. Anih cu pe 9.5 (meter pathum) hrawng a sang i ṭih a nung tukmi hriamnam hna aa put. David nih cun chai pakhat te lawng aa ken i Pathian zumhnak he aa thawh. Zumhnak a ngei lomi nih cun David kha a hrut tuk tiah an ruah men lai. Asinain a tak ti ahcun a hrutmi cu Goliath tu kha a si.—1 Sam. 17:48-51.

6. Hi capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai?

⁶ A hmasa capar ah kan nunnak ah nuamhnak le hlawhtlinnak a kan hmuhter khomi thil pali kong kan i ruah cang. Thlaraulei kan chambaunak biapi ah chiah awk, Pathian a dawmi hawikom ṭha i ser awk, sullam a ngeimi hmuitinh chiah awk le Pathian nih a kan pekmi zalonnak sunsak awkah kan rak cawn. Mah thilṭha hna tuahnak thawngin ṭhatnak tam deuh hmuh khawhning kha hi capar ah kan i ruah hna lai. Cutin kan tuah tikah Salm 16 ah kan hmuhmi phunglam cheukhat kha ruat hna u sih.

7. (a) Zeitindah thlarau lungthin a ngeimi pakhat kha na langhter lai? b) David nih a “ngeihmi” cu zeidah a si, mah nih zeitindah ṭhatnak a pek?

⁷ Thlarau lungthin a ngeimi nih cun Pathian kha a zumh i thil sining kha Pathian  bantukin hmuh ve awkah aa zuam. A nunnak ah Jehovah lam aa hruaiter i Jehovah nawl ngaih awkah bia a khiah. (1 Kor. 2:12, 13) David cu thlarau lungthin a ngeimi zohchunh awk ṭha pakhat a si. Hitin hla a sa: “Nangmah dah ti lo cu ka ngeihmi dang zeihmanh a um lo.” (Salm 16:5) David cu a “ngeihmi,” Pathian he an i pehtlaihnak a ṭhat ca le a sinah aa dor caah lawmnak a hmu. Cucaah “thanuamnak in ka khat” tiah a chim khawh. David caah Jehovah he an i pehtlaihnak nakin a nuamhter deuhmi zei thil hmanh a um lo.—Salm 16:9, 11 rel.

8. Na nunnak ah lungsinak taktak aan pe khomi thil cheukhat cu zeidah an si?

⁸ Tangka asiloah nuamhnak biapi ah a chiami cu David hmuhmi lawmhnak bantuk kha a hmu bal lo. (1 Tim. 6:9, 10) Canada ram i unaupa nih hitin a ti: “Lungsinak taktak timi cu kan nunnak ah kan hmuhmi thil in si loin thilṭha vialte a kan Petu, Jehovah Pathian sin kan peknak in hmuhmi a si.” (Jeim 1:17) Jehovah na zumhnak kha na ṭhanter i a rian na ṭuan ahcun sullam a ngeimi le lungsinak a pemi nunnak na ngei lai. Cu a si ah na zumhnak ṭhawnter awkah zeidah na tuah khawh? Baibal relnak, aa dawh tukmi a sermi thil pawl zohnak le aan dawtnak telin a sining hna ruahnak thawngin Jehovah he caan na hmanṭi a hau.—Rom 1:20; 5:8.

9. Pathian Bia kha zeitindah naa sersiamter khawh?

⁹ A caan ah Pathian nih dawtnak a ngeimi pa bantukin kan herhnak a kan remhnak thawngin a dawtnak kha a langhter. David nih mah kha a sunsak tuk i hitin a ti: “BAWIPA nih a ka hruai caah amah cu ka thangṭhat, zan ah ka lungthin nih ralrinnak a ka pek.” (Salm 16:7) David nih Pathian ruahnak kha ṭha tein a tuaktan i cutin a ruah ve. Pathian ruahnak kha aa sersiamter, phundang cun a ṭha deuhmi minung a si nakhnga thlennak a tuah. Cutin na tuah ve ahcun Pathian na dawtnak le a lunglawmter na duhnak cu a ṭhang chin lai i Khrihfa nutling, patling na hung si lai. Unaunu Christin nih hlathlainak a tuah i a relmi kong hna ṭha tein a ruah tikah Jehovah nih keimah caah a ṭialmi a si tiah ka ruah tiah a ti.

10. Isaiah 26:3 ah kan hmuh bantukin thlarau lungthin nih zeitindah aan bawmh khawh?

¹⁰ Thlarau lungthin a ngeimi na si ahcun Pathian bantukin hi vawlei le a hmailei kha na hmuh lai. Jehovah nih hngalhnak le khuaruah khawhnak kha aan pek. Zeicah? Nunnak ah a biapimi thil kha hngalh in a ṭhami biakhiahnak tuahter aan duh i ṭihnak a um lomi hmailei ruahchannak kha i ngaihter aan duh. (Isaiah 26:3 rel.) United States ah a ummi unaupa Joshua nih Jehovah he naih tein na um ahcun a biapimi thil le a biapi tuk lomi thil kha fiang tein na hngalh lai tiah a ti.

11. David nih hawikom kha zeitindah aa thim?

¹¹ Salm 16:3 rel. David nih hawikom ṭha hmuh khawhning kha a hngalh. Jehovah a dawmi kha hawikom ah aa thim hna i mah nih “lawmhnak ngan bik” a pek. A hawile cu Jehovah i a thiangmi ziazalei phunglam a zulmi an si caah “zumhawktlak a simi hna” tiah a ti hna. A dang Salm caṭialtu zong nih hawikom thimnak he aa tlaiin cutin a hmuh ve i hitin a ṭial: “Na rian a ṭuanmi hna cu ahohmanh an si ah ka hawikom an si, na phunglam a zulmi hna i an hawikom ka si.” (Salm 119:63) A hmasa capar ah kan i ruah  cang bantukin nang zong Jehovah a dawmi le a nawl a ngaimi hna lakah hawikom ṭha tampi na hmuh khawh. Na hawile cu nangmah he nan kumkhua aa khatmi thengtheng an si a hau lo.

12. David le Jonathan cu zeicah hawikom ṭha an si?

¹² David nih hawikom caah amah he kumkhua aa khatmi lawng kha a thim hna lo. David a hawikom ṭha hna lakah pakhat kha a min na chim kho lai maw? Jonathan tiah na ti men lai. David le Jonathan an i hawikomhnak cu Baibal ah kan hmuhmi a ṭha bikmi hawikomhnak hna lakah pakhat a si ve. Asinain Jonathan cu David nakin kum 30 hrawng a upa deuh ti kha na hngal maw? Cu a si ah annih cu zeicah hawikom ṭha an si khawh? An i hawikomhnak cu Pathian an zumhnak cungah hram aa bunh. Pakhat le pakhat an i upat i Pathian ral pawl nih an doh hna tikah an langhtermi ralṭhatnak ti bantuk an ngeihmi sining ṭha hna kha an i sunsak.—1 Sam. 13:3; 14:13; 17:48-50; 18:1.

13. Zeitindah hawikom tampi na ngeih khawh? Tahchunhnak pe.

¹³ David le Jonathan bantukin Jehovah a dawmi le a zummi hna he kan i komh tikah “lawmhnak ngan bik” kan hmu lai. Kum tampi chung Pathian rian a ṭuanmi Kiera nih “hnulei sining le nunphung aa khat lomi vawleicung pumpi ah a ummi unau hna he kaa kom” tiah a ti. Cutin na tuah ve tikah Baibal le thiang thlarau nih Jehovah a biatu hna kha vawleicung pumpi innchungkhar pakhat ah a kan serning kha na hmuh lai.

14. (a) Na nunnak ah sullam a ngeimi hmuitinh kha zeitindah na chiah khawh? (b) Mino cheukhat nih an hmuitinh kong he aa tlaiin zeidah an chim?

¹⁴ Salm 16:8 rel. David caah Pathian rian ṭuan cu a biapi bikmi a si. Nang zong Pathian rian kha biapi bik ah na chiah i thlaraulei hmuitinh hna na chiahnak ahcun lungsinak a pemi nunnak na ngei lai. Unaupa Steven nih hitin a ti: “Ka hmuitinh phanh awk kaa zuam i ka phanh tik le ka ṭhanchonak hna ka ruah ṭhan tikah lungsinak ka  hmu.” Ramdang ah Pathian rian a ṭuanmi Germany mino unaupa pakhat nih hitin a ti: “Ka tar tik i hlanlio ka sining kong hna ruah ṭhan tikah keimah ṭhatnak ca lawng pei ka rak ṭuan hi tiin i ngaihchih lai kha ka duh lo.” Cutin na ruat ve maw? Na thil ti khawhnak le na thiamnak kha Pathian thangṭhatnak le midang bawmhnak caah hmang. (Gal. 6:10) Jehovah rianṭuannak ah hmuitinh chia law mah na hmuitinh pawl phanh khawh awkah Jehovah sinah bawmhnak hal. Mah tikah na thlacamnak aan leh lai kha na zumh khawh.—1 Johan 3:22; 5:14, 15.

15. Zei hmuitinh dah na chiah khawh? (“ Hman Awk Tlakmi Hmuitinh Cheukhat” timi rinli kulh ah zoh.)

¹⁵ Na chiah khawhmi hmuitinh cheukhat cu zei hna dah an si? Pumhnak ah nangmah holh tein a phi pek awk, hmaikal ṭuan awk asiloah Bethel rian ṭuan awkah hmuitinh na chiah khawh. Mi tampi sin thawngṭha chim khawh awkah holh thar zong na cawng kho. Caantling rian a ṭuanmi mino unaupa Barak nih hitin a ti: “Jehovah caah ka thazaang vialte ka pek timi hngalhnak he nifate kaa ṭhanghmi cu a dang zei he hmanh aa lo lo.”

16. Jehovah nawlbia le phunglam kha David nih zeitindah a hmuh, zeicah?

¹⁶ Salm 16:2, 4 rel. A hmasa capar ah kan cawn cang bantukin Pathian nawlbia le a phunglam ningin kan nun tikah zalonnak taktak kan hmu lai. Ṭhatnak kha duh awk le ṭhatlonak kha huat awkah kan cawn. (Amos 5:15) David nih Jehovah cu “thilṭha ka ngeihmi paohpaoh” a ka petu a si tiah a si. Ṭhatnak cu a ṭhami ziaza asiloah a thiangmi ziaza kha a si. Jehovah nih a tuahmi thil vialte cu an ṭha i kan ngeihmi thilṭha vialte cu a sinin kan hmuhmi a si. David nih Pathian i zohchunh awk le Jehovah nih a duhmi thil hna duh ve awkah fakpi in aa zuam. Cun Pathian nih a ṭhalo tiah a timi thil hna huat awk zongah a cawn. Mah lakah siasal biaknak zong aa tel. Mah cu Jehovah si loin mi pakhatkhat asiloah thil pakhatkhat biak kha a si. Siasal biaknak nih minung kha an sining a niamter hna i Jehovah kan pek awk a simi thangṭhatnak kha mi pakhatkhat asiloah thil pakhatkhat tu kan pekmi a si.—Isa. 2:8, 9; Biat. 4:11.

17, 18. (a) A hmaan lomi biaknak nih chuahtermi ṭhatlonak kong he aa tlaiin David nih zeidah a chim? (b) Zei ruangah dah mi nih ‘an cungah harnak an i tlunter’?

¹⁷ Baibal chan ah ziaza rawhralnak cu a hmaan lomi biaknak ah aa tel tawn. (Hos. 4:13, 14) Mi tampi cu an ziaza a rawhral caah a hmaan lomi biaknak kha an duh, asinain mah biaknak nih nuamhnak a pe hna maw? A pe hna lo. David nih a hmaan lomi pathian a biami nih cun “an cungah harnak an i tlunter” tiah a ti. Annih nih an fale hmanh kha a hmaan lomi pathian sinah rai an thawi hna. (Isa. 57:5) Jehovah nih an tuahsernak kha a huat. (Jer. 7:31) Mah lio chan ah hei nung ve law na nu le na pa nih Jehovah an biak caah naa nuam tuk ko lai.

¹⁸ Tuchan ah a hmaan lomi biaknak tampi nih nu le nu, pa le pa sualnak telin ziaza rawhralnak kha an cohlan. A ziaza a rawkralmi hna nih zalonnak kan hmu tiah an i ruat men lai nain a tak ti ahcun ‘an cungah harnak an i tluntermi’ tu a si. (1 Kor. 6:18, 19) Mah kha na hmu maw? Cucaah mino hna, vancung nan Pa bia kha ngai u. Pathian nawl ngaih cu nan caah a ṭha bikmi a si ti kha zum u. Ziaza rawhralnak ruangah a chuakmi  ṭhatlonak hna kha ṭha tein ruat u. Chikkhat nuamhnak nih a chuahtermi harnak hna cu a phu lo ti kha nan hmuh lai. (Gal. 6:8) A hmasa ah langhtermi Joshua nih hitin a ti: “Kan ngeihmi zalonnak kha kan duhmi zei bantuk lam paohin kan hman khawh, asinain ningcang loin hmannak nih lungsinak a kan pe lo.”

19, 20. Jehovah a zummi le a nawl a ngaimi mino hna nih zei thluachuah dah an hmuh lai?

¹⁹ Jesuh nih hitin a ti: “Ka cawnpiaknak kha nan zulh ahcun a ka zultu taktak cu nan si; biatak cu nan hngalh lai i biatak nih cun aan luatter hna lai.” (Johan 8:31, 32) A hmaan lomi biaknak, hngalhnak ngeih lo le zumhnak hrut in kan luat caah Jehovah cungah i lawm. Hmailei ah “Pathian fale hna luatnak a sunglawimi” hmuh lai kha kan i ngaih tuk. (Rom 8:21) Atu hmanhah Khrih cawnpiaknak kan zulh tikah mah zalonnak cheukhat kha kan hmuh khawh. Cuticun biatak cawnnak lawng si loin na nunnak ah na hmannak thawngin ‘biatak a hngalmi na si lai.’

²⁰ Mino hna, Pathian nih aan pekmi hna zalonnak kha sunsak u. Mah kha fimnak lam in hmang u. Mah nih a ṭha bikmi hmailei ruahchannak aan pe khomi biakhiahnak tuah awkah aan bawmh lai. Mino unaupa pakhat nih hitin a ti: “Zalonnak ṭha tein hmannak nih mino pakhat kha aa tlakmi rian kawl tikah le nupi, va ka ngei lai maw, ngei lai lo ti bantuk a nganmi biakhiahnak hna tuah tikah a bawmh lai.”

21. “Nunnak taktak” kha zeitindah na hmuh khawh?

²¹ Hi chan ṭhalo ah a nuammi nunnak timi cu a fiang lo i a hmun zong a hmun lo. Thaizing ah zeidah a cang lai ti kha ahohmanh nih an hngal lo. (Jeim 4:13, 14) Cucaah na tuah khawhmi lakah a ṭha bikmi cu vawlei thar i zungzal nunnak a simi, “nunnak taktak” hmuh awkah aan bawmmi thil i thim kha a si. (1 Tim. 6:19) Jehovah nih amah biak awkah ahohmanh a hnek hna lo. Zeidah kan tuah lai ti kha kanmah tein biakhiahnak kan tuah khawh. Cucaah Jehovah he i naih awkah nifate naa zuamnak thawngin le aan pekmi “thilṭha” vialte na sunsaknak thawngin Jehovah kha na “ngeihmi” siter. (Salm 103:5) Jehovah nih lawmhnak le nuamhnak aan pek zungzal lai kha na zumh khawh.—Salm 16:11.