1, 2. Tonyp misigisaanit qanoq erser­pa inuunermik al­lan­nguisoqarsin­naasoq?

TONY ataataqarani peroriar­tor­poq. Anginer­ni atuar­tuugaluarluni atuar­nini soqutigival­laan­ngilaa. Suli naam­mas­sinanilu atuarun­naarusuin­naraluar­poq. Weekendini filmeriarluniluun­niit ikin­ngutini ilagisar­pai. Nakuuser­taranilu ikiaroor­neq ajor­poq, inuunerminili iluamik siuner­taqan­ngilaq. Guuti piunersoq qularaa. Taamaal­luni Tonyp Nalunaajaasut aap­pariit naapip­pai Guutimut tun­ngatil­lugu qularisani apeq­qutinilu pil­lugit oqaloqatigalugit. Qup­persak­kanik marlun­nik tunivaat – Fem gode spørgsmål om livets oprindelse aam­ma Er livet en Skabers værk?

² Aap­pariit Tony pulaaq­qik­kamik­ku eq­qarsar­taasia al­lan­ngorsimavoq. Qup­persak­kat atuaqat­taarsimangaaramigit eqitersimap­put. Tonyp oqarfigai: “Guuteqarsimas­saaq.” Biibilimik atuaq­qis­saar­talerlunilu inuunermut isigin­nit­taasia al­lan­ngoriar­tor­poq. Atuaq­qis­saar­talin­ngin­nermini atuarfim­mi ingerlal­luar­pal­laan­ngik­kaluarluni atuarfim­mini angusaris­saar­ner­paanut ilan­ngup­poq! Al­laat atuarfim­mi pisor­taq  tupigusup­poq. Tony ima oqarfigaa: “Pis­susin­ni angusan­nilu siuariarujus­suarsimavutit. Jehovap Nalunaajaasuinik peqateqar­taler­nerit pis­sutaava?” Tony anger­poq nalunaajaaf­figilerlugulu. Atuarfim­mit naam­mas­sivoq maan­nalu pioneriul­lunilu ilagiin­ni kif­far­tor­tuul­luni. Tony nuan­naangaar­poq maan­na asan­nit­tumik Ataataqarami, Jehova! – Tus­s 68:6.

3. Inuusut­tut Jehovap qanoq siun­nersor­pai?

³ Tonyp misigisaanit eq­qaasin­neqar­pugut Jehovap inuusut­tut soqutigingaarai. Inuunin­ni ingerlal­luarlutil­lu nalerisimaas­sasutit kis­saatigaa, siun­nersor­paatil­lu ‘Pin­ngor­titsisit eq­qaamas­sagit inuusut­tuuner­pit ul­luini’. (Oqal 12:1) Taman­na imaan­naajuaan­nan­ngilaq, iluatsis­sin­naavorli. Guutip ikiuineratigut inuunin­ni ingerlal­luarsin­naavutit, inuusut­tuutil­lutit aam­ma inersimasun­ngoruit. Taman­na paasinerujumal­lugu Israelik­kut nunap neriorsuutigisap tiguar­nerani aam­ma Daavip Goliati ajugaaf­figinis­saanut suna iluaqutigisimaneraat sam­mis­savar­put.

4, 5. Israelik­kut Kana’animik tiguaaneran­ni Daavil­lu Goliatimik ajugaaf­figin­nin­nerani pingaarutilik suna ilik­kar­par­put? (Al­laaserisap aal­laq­qaataani as­silis­sat takuk­kit).

⁴ Israelik­kut nunamut neriorsuutigisamut qanil­lim­mata Jehovap qanoq ilitsersor­pai? Sak­kutuujul­luar­nis­samut sorsun­nis­samul­lun­niit sungiusaq­quai? Naamik. (5 Mos 28:1, 2) Naalaq­qul­lunilu im­minik tatigin­neq­qul­lugit peq­quai. (Jos 1:7-9) Taman­na inuit isigin­nit­taasian­nit im­maqa paasinar­pian­ngilaq, Israelik­kun­nul­li siun­nersuutaal­luar­ner­paavoq. Jehovam­mi in­nut­tani Kana’anik­kun­nut ajugaasaqat­taar­tip­pai. (Jos 24:11-13) Guutimut naalan­niaraan­ni up­per­neq pisariaqar­poq, taamatul­li up­per­neq tamatigut iluatsin­nermik kinguneqar­tar­poq. Itsaq taamaap­poq, ul­lumik­kul­lu suli taamaal­luni.

⁵ Goliati sorsut­tar­torsuuvoq pis­sarsuaq. Meterit pingasut angungajal­lugit angis­suseqar­poq sak­koqarluarlunilu. (1 Sam 17:4-7) Daavili taamaal­laat il­lusaateqarlunilu Guutimut up­per­tuuvoq. Inuup up­persuseqan­ngitsup Daavip Goliatimut akiuun­niar­nera sianiitsulior­neras­sagaluar­paa! Ilumoor­tumil­li Goliati sianiitsuuvoq. – 1 Sam 17:48-51.

6. Al­laaserisami matumani suut sam­mis­savavut?

⁶ Al­laaserisap siuliani inuunermi pil­lualis­sutigisavut ingerlal­luas­sutigisavul­lu sisamat sam­mineqar­put. Taak­kua ilaat tas­saap­put anersaak­kut nerisas­sanik pisariaqar­titsinit­ta matus­suser­nis­saa, Guutimik asan­nit­tunik ikin­nguteqar­nis­saq, siuner­taqarluar­tunik anguniagaqar­nis­saq kif­faan­ngis­susit­talu Guutimeersup pingaar­tin­nis­saa. Al­laaserisami matumani taak­ku itisilerlugit sam­mineroriar­tigit. Maan­na najoq­qutas­siat Tus­siaat 16-imiit­tut sam­mis­savavut.

7. (a) Anersaak­kut it­tunik pingaar­titsisoq qanoq it­tuuneras­saviuk? (b) Daavip ‘pisas­saa’ suua, taas­sumun­ngalu qanoq sun­niuteqar­pa?

⁷ Inuk anersaak­kut it­tunik pingaar­titsisoq Guutimut up­perlunilu Guutip isigin­nit­taasia pigiliun­niar­tar­paa. Inuunermini Jehovamit siulersor­tit­tar­poq taas­sumun­ngalu naalan­nis­sani aalajangiusimal­lugu. (1 Kor 2:12, 13) Daavi anersaak­kut pingaar­titsisuunermut tun­ngatil­lugu maligas­siuil­luar­poq.  Ima erinarsor­poq: “Naalagaq, il­lit tas­saasutit pisas­sara.” (Tuss 16:5) Daavi ‘pisas­sani’, Guutimut qanit­tumik at­taveqar­nini, pil­lugu qujamasup­poq taas­sumun­ngalu qimar­nguf­fis­sarsiorluni. (Tuss 16:1) Taamaam­mat oqarsin­naavoq: ‘Tar­niga qiim­mat­tar­poq’. – Tussiaat 16:9, 11 atuakkit.

8. Inuunin­ni suut piviusumik nalerisimaalis­sutigisin­naavigit?

⁸ Inuit aningaasanik aliik­kutanil­luun­niit pingaar­ner­paatitsisut Daavitul­li nuan­naar­tigisin­naan­ngil­lat. (1 Tim 6:9, 10) Qatan­ngut angut Canadameersoq oqar­poq: “Piviusumik nalerisimaar­neq inuunermi pis­sarsiarisin­naasatsin­nuin­naq atanani tun­nius­sanik tamanik Tun­nius­sisuusumut, Jehovamut Guutimut, tun­nius­satsin­nut tun­ngavoq.” (Jaak 1:17) Jehovamut up­per­nermik ineriar­tor­titsil­lutil­lu kif­far­tuuk­kuk­ku siuner­taqarluar­tumik nalerisimaar­nangaar­tumil­lu inuuneqas­saatit. Up­per­nerulerumal­lutit qanoq iliorsin­naavit? Jehova peqatigisariaqar­pat, tas­sa oqaasianik atuar­tariaqar­putit, pin­ngor­titaa qimerloorlugu taas­sumalu pis­susii ilin­nul­lu asan­nin­nera eq­qarsaatigalugit. – Rom 1:20; 5:8.

9. Guutip eq­qarsaataanit qanoq ilusilersor­tis­sin­naavit?

⁹ Ilaan­nik­kut Guutip, ataatatut asan­nit­tutut, naq­qiinermigut asan­nin­nini takutit­tar­paa. Daavip naq­qin­neqar­nini pingaar­til­lugu oqar­poq: “Naalagaq un­nersiutigis­savara siun­nersormanga, un­nuami al­laat iluk­kut ajoqersuun­neqar­tar­punga.” (Tuss 16:7) Guutip eq­qarsaatai Daavip eq­qarsaatigeq­qis­saarlugil­lu nam­mineq pigiliup­pai. Guutip eq­qarsaataanit ilusilersor­tip­poq. Aam­ma il­lit taamaalioruit Guutimik asan­nin­nerit taas­sumun­ngalu iluarisaarusun­nerit ineriar­tus­sap­put, kristumiutul­lu inersimal­lualis­saatit. Qatan­ngut ar­naq Christinimik atilik oqar­poq: “Misis­sueq­qis­saaraangama atuak­kak­kalu eq­qarsaatigeq­qis­saarlugit, misigisar­punga Jehovap uan­nor­piaq al­latsis­simagai!”

10. Soorlu Esaja 26:3-mi paasigip­put anersaak­kut it­tunik pingaar­titsisuuneq qanoq iluaqutigis­saviuk?

¹⁰ Anersaak­kut it­tunik pingaar­titsisuuguit silarsuaq silarsuul­lu siunis­saa Guutitut isigin­nit­taaseqarfigis­savat. Jehovap taamatut im­mik­kuul­laris­sumik ilisimasaqalersil­lutil­lu paasisimasaqalersip­paatit. Sooq? Inuunermi suut pingaar­nerunersut paasis­sagitit, silatusaar­tumik aalajangiis­sasutit siunis­samul­lu isumal­luarlutit qilanaas­sasutit kis­saatigigamiuk! (Esaja 26:3 atuaruk). * Qatan­ngut angut Joshuamik atilik USA-mi najugalik oqar­poq Jehovamut at­taveqarluar­tuaraan­ni suut pingaar­nerunerat suul­lu pingaar­nerual­laan­ngin­nerat ersarin­nerus­sasoq.

11. Daavip ikin­ngutini qanoq toq­qar­pai?

¹¹ Tussiaat 16:3 atuaruk. Daavip qanoq ilumoor­tunik ikin­ngutitaar­nis­sani nalun­ngilaa. Jehovamik asan­nit­tunik ikin­nguteqar­nini ‘nuan­naarutigisaan­nar­paa’. Ikin­ngutini ileq­qus­satigut minguitsuum­mata ‘il­ler­nar­tunik’ taavai. Tus­siaasior­toq al­la ikin­ngutinik toq­qaaneq pil­lugu aam­ma taama isumaqar­poq. Ima al­lap­poq: “Ikin­ngutigaak­ka ilin­nik mianerin­nit­tut tamaasa, peq­qus­sutin­nil­lu maleruaasut.” (Tuss 119:63) Al­laaserisap siuliani sam­meriik­katsitut  aam­ma il­lit Jehovamik mianerin­nit­tunik naalat­tunil­lu ikin­ngutitaar­torsin­naavutit. Aam­ma soorunami ikin­ngutitit ukioqatigisariaqan­ngilatit.

12. Daavi Jonatanilu sooq taama ikin­ngutigiil­luar­tigip­pat?

¹² Daavip ukioqatini kisiisa ikin­ngutitut toq­qan­ngilai. Daavip ikin­ngutigil­luagaasa ilaat eq­qaasin­naavigit? Im­maqa Jonatani eq­qaavat. Daavip Jonatanil­lu ikin­ngutigiin­nerat Biibilimi eq­qaaneqar­tuni pitsaaner­paat ilagaat. Nalun­ngiliuk Jonatani ukiut 30-t mis­saan­nik angajul­liusoq? Sooq taama ikin­ngutigiil­luar­tigip­pat? Guutimik up­per­nerat, im­min­nut ataq­qinerat Guutil­lu akeraanut akiuun­nermin­ni sapiis­susermik ersersitsinerat pis­sutaap­put. – 1 Sam 13:3; 14:13; 17:48-50; 18:2.

13. Qanoq ikin­ngutitaar­tor­nerusin­naavit? As­sersuuteqarit.

¹³ Jehovamik asan­nit­tunik up­per­tunil­lu ikin­nguteqar­ner­put aam­ma uagut Daavitut Jonatanitul­lu ‘nuan­naarutigisin­naavar­put’. Kiera, ukior­pas­suit Guutimik kif­far­torsimasoq, oqar­poq: “Nunarsuaq tamak­kerlugu inun­nik as­sigiin­ngitsor­pas­suar­nik tunuliaqutaqarlutil­lu kulturilin­nik ikin­ngutitaar­torsimavunga.” Aam­ma il­lit taamaalioruit nam­mineq takus­savat Biibili anersaarlu il­ler­nar­toq ataasioqatigiilersitsisuusut.

14. (a) Inuunermi qanoq siuner­taqarluar­tunik anguniagaqarsin­naavit? (b) Inuusut­tut ilaat anguniak­katik pil­lugit qanoq oqar­pat?

¹⁴ Tussiaat 16:8 atuaruk. Daavip Guutimik kif­far­tor­neq pingaar­ner­paatip­paa. Aam­ma il­lit Jehovamik kif­far­tor­neq pingaar­ner­paatil­lugulu piumasaanut naaper­tuut­tumik anguniagaqaruit nalerisimaar­nar­tumik inuuneqas­saatit. Qatan­ngut angut Stevenimik atilik oqar­poq: “Anguniagaqar­neq, anguniak­kap naam­mas­sinera siumukar­nik­kalu kingumut qiviar­neri nalerisimaalis­sutigisar­pak­ka.” Qatan­ngut angut inuusut­toq Tysklandimeersoq maan­na nunami al­lami kif­far­tor­toq oqar­poq: “Utoq­qaliguma kingumut inuunera qiviarlugu iliuuserisimasak­ka tamarmik uan­nuin­naq tun­ngatik­kusun­ngilak­ka.” Aam­ma il­lit taamatut  misigivit? Taamaap­pat pisin­naasatit pigin­naanitil­lu Guutimik ataq­qinaasiinermut inun­nil­lu al­lanik ikiuinermut atuk­kit. (Gal 6:10) Jehovamut kif­far­tor­nermi anguniagaqarit angunis­saan­nul­lu ikioq­qul­lutit Jehovamut qinul­lutit. Isumal­luarsin­naavutit qin­nutitit akiumaarai! – 1 Joh 3:22; 5:14, 15.

15. Anguniagarisin­naasavit ilaat suup­pat? (Takuuk ungalusaq “Anguniagarisin­naasatit”).

¹⁵ Suut anguniagarisin­naavigit? Ataatsimiin­ner­ni nam­mineq oqaatsitit atorlugit akisalersin­naavutit. Pioneritut Betelimiluun­niit kif­far­tuler­nis­saq anguniagarisin­naavigit? Aam­ma al­lamiutut oqaasilin­nik oqaluus­sinermi kif­far­tuler­niarlutit oqaatsinik ilin­niarsin­navutit. Barak pif­fis­saq tamaat kif­far­tor­toq ima oqar­poq: “Ul­lut tamaasa iteraangama nalunagu nukik­ka tamaasa Jehovamut atus­sal­lugit misigis­susiuvoq al­lamik suliaqar­nermut nal­ler­nis­saqan­ngitsoq.”

16. Jehovap inatsisai najoq­qutas­siaalu Daavip qanoq isumaqarfigai, aam­ma sooq?

¹⁶ Al­laaserisap siuliani sam­meriik­katsitut Guutip inatsisai najoq­qutas­siaalu malil­lugit inuugut­ta piviusumik kif­faan­ngis­suseqas­saagut. Ajun­ngitsut nuan­narinis­saat ajor­tul­lu uumiginis­saat ilin­niar­tar­par­put. (Am 5:15) Jehovap ajun­ngis­susiata angingaar­nera tus­siaasior­tup Daavip nalun­ngilaa. (Tuss 31:20) Ajun­ngis­suseq tas­saavoq ileq­qus­satigut minguitsuuneq. Jehova suni tamani ilior­nermini ajun­ngitsuuvoq, suul­lu ajun­ngitsut pigisavut tamarmik taas­suman­ngaan­neer­put. Guuti ilaar­niarlugu nuan­narisaalu nuan­nariniarlugit Daavi ilungersor­poq. Aam­ma Guutip ajorisaanik uumigin­nin­nis­sani ilin­niar­paa. Taak­kua ilagaat guutipilus­sior­neq, tas­sa Jehovaan­ngitsumik sumil­luun­niit kimil­luun­niil­lu pal­lorfigin­nin­neq. Guutipilus­sior­neq inun­nut nikanarsaataal­lunilu Jehovap naalan­naatis­saralua al­lamut tut­tar­poq. – Es 2:8, 9; Saqq 4:11.

17, 18. (a) Pal­lorfigin­nin­nerup ilumuun­ngitsup kingunipilui pil­lugit Daavi qanoq oqar­pa? (b) Nalitsin­ni inuit ‘perluutis­satik’ qanoq amerlisit­tar­paat?

¹⁷ Biibilip nalaani pal­lorfigin­nin­nermut ilumuun­ngitsumut ilaavoq kinguaas­siuutitigut inuunerlun­neq. (Hos 4:13, 14) Inup­pas­suit taamatut inooriaaseqar­neq nuan­naraat, pal­lorfigin­nin­nerli taamaat­toq pil­lualis­sutaasar­pa? Naamerluin­naq! Daavi oqar­poq guutipilus­sior­tut ‘perluutis­sarsingaarumaar­tut’. (Tuss 16:4) Inuit taak­kua meeq­qatik al­laat guutipilun­nut pil­liutigisar­paat! (Es 57:5) Peq­qar­niin­nerat Jehovap uumigaa. (Jer 7:31) Pif­fis­sami tamatumani inuusimagaluaruit angajoq­qaatit Jehovamik pal­lorfigin­nit­tuup­pata qujamasus­simas­sagaluar­putit, ilaa?

¹⁸ Nalitsin­ni eq­qun­ngitsumik up­perisarsior­nerit amerlasuut kinguaas­siuutitigut inuunerlun­neq, al­laat anguteqatinik ar­naqatinil­luun­niit atoqateqar­tar­neq, akuersaar­paat. Taman­na inuit kif­faan­ngis­suseqar­tutut misigilis­sutigineraraluarlugu “perluutis­sarsingaarumaar­put”. (1 Kor 6:18, 19) Im­maqa taman­na maluginiarsimas­savat. Taamaam­mat inuusut­tuususi, Ataatarsi qilam­miusoq tusar­naarsiuk. Nam­mineq up­per­narsisiuk Guutimut naalan­neq iluaqutaasoq. Kinguaas­siuutitigut inuunerlun­nerup kingunipilui eq­qarsaatigeq­qis­saarsigit. Paasis­savat sivikik­kaluamik nuan­nisaar­neq ajoqutaanut  naleq­qiul­lugu im­minut akilersin­naan­ngitsoq. (Gal 6:8) Joshua, siusin­nerusuk­kut eq­qaaneqar­toq, oqar­poq: “Kif­faan­ngis­suser­put qanorluun­niit atorsin­naavar­put, ator­nerlun­nerali nalerisimaalis­sutaan­ngilaq.”

19, 20. Inuusut­tut maan­na Jehovamut up­per­tut naalat­tul­lu qanoq pil­luaq­quneqas­sap­pat?

¹⁹ Jiisusi oqar­poq: “Oqaasera aalajangius­simajuarus­siuk ilumut ajoqersugaris­savas­si, sal­lusuis­sul­lu ilisimalis­savarsi, sal­lusuis­sutsil­lu inus­siaajun­naarsis­savaasi.” (Joh 8:31, 32) Tas­sa up­perisarsior­nermit eq­qun­ngitsumit, soqutigit­taan­nermit up­perisapalaaqar­nermil­lu inus­siaajun­naarsin­neqar­neq, imaluun­niit kif­faan­ngis­suseqar­neq. Siunis­sami “kif­faan­ngis­suseq Guutip qitor­naasa naalan­narsif­fis­sami pisas­saat” qilanaaringaar­par­put. (Rom 8:21) Maan­nangaaq taamatut kif­faan­ngis­suseqarsin­naavutit Kristusip ajoqersuus­sutaanik maleruaanik­kut taas­suma ‘oqaasia aalajangiusimajuaruk­ku’. Taamaalior­nik­kut ‘sal­lusuis­sut’ ilin­niaan­nar­nagu inooriaaserineratigul­li ‘ilisimalissavat’.

²⁰ Inuusut­tuususi, kif­faan­ngis­susersi Guutimeersoq pingaar­tis­siuk. Silatusaar­tumik atorsiuk. Siunis­samut pitsaaner­paamik aalajangiil­luar­nis­samut iluaqutigis­savarsi. Qatan­ngut angut inuusut­toq oqar­poq: “Inuusut­tutut kif­faan­ngis­susermik eq­qor­tumik atuineq iluaqutaal­luar­poq pingaar­ner­nik aalajangiiler­nermi, soorlu naleq­qut­tumik sulif­fit­taar­niar­nis­sami imaluun­niit katin­niarluni kisimiik­kal­lar­niarluniluun­niit aalajangiiler­nermi.”

21. “Inuunivik” qanoq pigilersin­naaviuk?

²¹ Pis­sutsit maan­na aaq­qis­suus­saaneran­ni al­laat inuit inuuneq ajun­ngitsuuneragaat sivikip­poq. Inuup kial­luun­niit aqagu susoqas­sanersoq naluaa. (Jaak 4:13, 14) Taamaam­mat pitsaaner­paajuvoq “inuunivik pigilersin­naaq­qul­lugu” silatusaar­tumik aalajangiisaruit. (1 Tim 6:19) Jehovap kif­far­torfigeq­qul­luni kinaluun­niit pin­ngitsaalineq ajor­paa. Tamat­ta suniar­nerluta nam­mineq aalajangis­savar­put. Ul­lut tamaasa taas­sumun­nga qanin­neruler­nik­kut Jehova ‘pisas­sarileruk’. Ajun­ngitsor­pas­suit tun­nius­sai nuan­naarutigik­kit. (Tus­s 103:5) Up­periul­lu Jehovap naas­saan­ngitsumut nuan­naar­tis­sin­naal­lutil­lu pil­luar­tis­sin­naagaatit! – Tus­s 16:11.