သးစၢ်သ့ၣ်ဧၢ, နအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်မံသးမုာ်သ့
“နကဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါယၤလၢ တၢ်မူအကျဲလီၤ.”—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၆:၁၁.
၁, ၂. ပဆီတလဲပတၢ်အိၣ်မူသ့န့ၣ် ထိနံၤ အတၢ်လဲၤခီဖျိ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
ထိနံၤ တဒိၣ်ထီၣ်ဘၣ်ဒီးအပၢ်ဘၣ်. အဝဲထီၣ်ဝဲတီၤထီကၠိ ဘၣ်ဆၣ် တသးစၢၢ်ဆၢလံာ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ကဟးထီၣ်ကၠိလီၤ. ဒီးလၢမုၢ်ဃုနံၤအိၣ်ဘှံးနံၤန့ၣ် ထိနံၤဟးလိာ်ကွဲဒီးအတံၤသကိး မ့တမ့ၢ် လဲၤကွၢ်တၢ်ဂီၤမူလီၤ. အဝဲတဟးမၤဆူၣ်မၤစိးတၢ် ဒီးတသူတၢ်မူၤတၢ်ဘှီးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲအတၢ်အိၣ်မူန့ၣ် အတၢ်တိာ်ပာ် တအိၣ်နီတမံၤဘၣ်. မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤအိၣ်ဧါ တအိၣ်ဧါန့ၣ် တသ့ၣ်ညါဝဲလီၤတံၢ်ဘၣ်. ဘၣ်တနံၤန့ၣ် ထိနံၤထံၣ်လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး ဒီးအဝဲတဲဘၣ်ဝဲ အတၢ်ထံၣ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီးကစၢ်ယွၤလီၤ. ဖဲန့ၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးခံဂၤ ဟ့ၣ်လီၤအီၤလံာ်လၢအမ့ၢ် Was Life Created? (တၢ်သးသမူန့ၣ် ဘၣ်တၢ်တ့လီၤအီၤဧါ) ဒီး The Origin of Life—Five Questions Worth Asking (တၢ်သံကွၢ်ယဲၢ်ဖျၢၣ် အတၢ်စံးဆၢ လၢဘၣ်ဃးဒီး သးသမူအခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိ) လီၤ.
၂ ဖဲယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးခံဂၤအံၤ က့ၤဟးအိၣ်သကိး ထိနံၤခံဘျီတဘျီအခါ ထိနံၤအတၢ်ထံၣ်ဆီတလဲဝဲ ခဲလၢာ်လီၤ. အဝဲဖးဝဲ လံာ်လၢပှၤဟ့ၣ်အီၤတဖၣ်အံၤ သပှၢ်တၢၢ် တုၤလၢလံာ်တဖၣ်ချံးအသးလီၤ. ထိနံၤတဲ အဝဲသ့ၣ်လၢ “ကစၢ်ယွၤကဘၣ်အိၣ်.” အဝဲစးထီၣ်မၤလိလံာ်စီဆှံဒီး အတၢ်ထံၣ်လၢဘၣ်ဃးဒီး သးသမူန့ၣ် ဆီတလဲဝဲ ကယီကယီလီၤ. တချုးလၢ အဝဲမၤလိလံာ်စီဆှံအခါ အဝဲတမ့ၢ် ကၠိဖိလၢအဖၠဲးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်လၢခံ အဝဲကဲထီၣ်ကၠိဖိလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်တဂၤလီၤ. ထိနံၤအသရၣ်ကၠိခိၣ်ဒၣ်လဲာ် ကမၢကမၣ်ဝဲလီၤ. သရၣ်ကၠိခိၣ်တဲအီၤလၢ “နမၤလံာ်အမးဒီး နတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဂ့ၤထီၣ်ဒိၣ်မး. မ့ၢ်နလဲၤရ့ဒီး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် အဃိဧါ.” ထိနံၤစံးဆၢက့ၤဝဲလၢ မ့ၢ်, ဝံၤအဝဲတဲဘၣ် အသရၣ်ကၠိခိၣ်လၢ တၢ်လၢအမၤလိဘၣ်ဝဲတဖၣ်လီၤ. အဝဲဖျိထီၣ် တီၤထီကၠိဒီး ခဲအံၤအဝဲမၤဝဲ ပှၤလဲၤလၢညါဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ်လီၤ. ခဲအံၤထိနံၤ အိၣ်ဒီးအပၢ်ယဟိဝၤယွၤ လၢအပှဲၤဒီးတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအဃိ အဝဲသးခုဒိၣ်မးလီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၆၈:၅.
နမ့ၢ်ဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် နမၤတၢ်ကကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်
၃. ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲ ပှၤသးစၢ်တဖၣ်ဒ်လဲၣ်.
၃ ထိနံၤအတၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်ဝဲ ပှၤသးစၢ်တဖၣ်လီၤ. အဝဲအဲၣ်ဒိးလၢ လၢနတၢ်အိၣ်မူပူၤန့ၣ် နမၤတၢ်ကကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဒီး အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်မံသးမုာ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲဟ့ၣ်ကူၣ်နၤလၢ “လၢနသးစၢ်ဒံးအမုၢ်နံၤန့ၣ် သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤပှၤလၢ အတ့လီၤနၤတက့ၢ်.” (စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၁၂:၁) ပကမၤဒ်န့ၣ်အဂီၢ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအညီထီဘိဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ် ပမၤအီၤတန့ၢ်ဘၣ်ဒု တမ့ၢ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်. ခီဖျိလၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤစၢၤအဃိ ဖဲနသးစၢ်အခါမ့ၢ်ဂ့ၤ, ဖဲနဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤထီၣ်အခါမ့ၢ်ဂ့ၤ နမၤတၢ်ကကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်လီၤ. ဒ်သိးပကနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဂီၢ် ပကမၤလိသကိး ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ အမၤနၢၤဝဲ ကီၢ်တၢ်စံးပာ် ဒီးစီၤဒၤဝံးလၢ အမၤနၢၤဝဲ စီၤကၤလယးအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
၄, ၅. ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် မၤနၢၤကီၢ်တၢ်စံးပာ် ဒီးစီၤဒၤဝံး မၤနၢၤဝဲ စီၤကၤလယးန့ၣ် ပန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိလၢ အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်မနုၤလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.)
၄ ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဘူးထီၣ်ကလဲၤနုာ်လၢ ကီၢ်တၢ်စံးပာ်အခါ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤအဝဲသ့ၣ် တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲမနုၤတဖၣ်လဲၣ်. ကစၢ်ယွၤတမၢအဝဲသ့ၣ် မၤလိသ့ထီၣ်အသးလၢ ကကဲထီၣ်သုးဖိလၢ အဂ့ၤန့ၢ်အလီၢ် ဒီးကၠီးလိအသးလၢ တၢ်ဒုးသုးအဂီၢ်ဘၣ်. (၅ မိၤၡ့ ၂၈:၁, ၂) လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ကစၢ်ယွၤမၢအဝဲသ့ၣ် ဒိကနၣ်အကလုၢ်ဒီး နာ်န့ၢ်အီၤလီၤ. (ယိၤၡူ ၁:၇-၉) လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် အတၢ်ထံၣ်န့ၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်အံၤ အခီပညီတအိၣ်ဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ် အဂ့ၤကတၢၢ်လၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤမၤစၢၤအခ့အပှၤတဖၣ် ဒ်သိးကမၤနၢၤဝဲ ပှၤကနၤဧၣ်ဖိတဖၣ် အဘျီတဖၣ်အဘျီလီၤ. (ယိၤၡူ ၂၄:၁၁-၁၃) ပကဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤအကလုၢ်အဂီၢ် ပလိၣ်ဘၣ်တၢ်နာ် ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်ဒိကနၣ် အကလုၢ်န့ၣ် ပမၤတၢ်ကကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဝဲ ထီဘိလီၤ. ပမ့ၢ်ကွၢ်လၢ လၢပျၢၤမ့ၢ်ဂ့ၤ လၢပစိၤခဲအံၤမ့ၢ်ဂ့ၤ ပှၤလၢအဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်န့ၣ် မၤတၢ်ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ.
၅ စီၤကၤလယးမ့ၢ်ဝဲ ပှၤသုးဖိလၢအဂံၢ်ဆူၣ်တဂၤလီၤ. အဝဲအနီၢ်ထီဝဲ သၢမံထၢၣ် (၉.၅ ပ့ၣ်) ဃၣ်ဃၣ်ဒီးအဝဲဟဲစိာ်ဝဲ တၢ်စုကဝဲၤလၢ အလီၤပျံၤလီၤဖုးလီၤ. (၁ ၡမူၤအ့လး ၁၇:၄-၇) မ့မ့ၢ်စီၤဒၤဝံးန့ၣ် ဖဲအလဲၤဒုးတၢ်ဒီး စီၤကၤလယး အခါအဝဲလဲၤလၢ တၢ်နာ်ကစၢ်ယွၤအပူၤ ဒီးလဲၤစိာ်ဝဲထဲ နီၣ်ဘျုးတခါလီၤ. ပှၤလၢအတအိၣ်ဒီးတၢ်နာ်ဘၣ်န့ၣ် ကထံၣ်ဝဲလၢ စီၤဒၤဝံးမ့ၢ် ပှၤလၢအတအိၣ်ဒီး တၢ်ကူၣ်သ့ဘၣ်. နီၢ်နီၢ်န့ၣ် ပှၤလၢတအိၣ်ဒီး တၢ်ကူၣ်သ့န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲစီၤကၤလယးလီၤ.—၁ ၡမူၤအ့လး ၁၇:၄၈-၅၁.
၆. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကမၤလိသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၆ တၢ်မၤလိလၢ အပူၤကွံာ်တခါန့ၣ် ပမၤလိဘၣ် တၢ်ဂ့ၢ်လွံၢ်မံၤလၢ အမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်အါထီၣ် တၢ်သးခုလၢပတၢ်အိၣ်မူပူၤအဂီၢ်လီၤ. ပမၤလိဘၣ်လၢ ပကဘၣ်မၤလၢပှဲၤ ပနီၢ်သးအတၢ်လိၣ်ဘၣ်, ဃုထၢတံၤသကိးလၢ ပှၤလၢအအဲၣ်ကစၢ်ယွၤ, ပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢ အအိၣ်ဒီးအခီပညီ ဒီးပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ တၢ်သဘျ့လၢ ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်လီၤပှၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကမၤလိဘၣ်လၢ ပမ့ၢ်မၤထွဲတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးလၢအဂၤ မနုၤတဖၣ်ဒံးလဲၣ်. ဒီးပကမၤလိဘၣ် လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတနီၤလၢ စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၆ အပူၤလီၤ.
မၤလၢပှဲၤ နနီၢ်သးအတၢ်လိၣ်ဘၣ်
၇. (က) ပှၤလၢအနီၢ်သးဂ့ၤန့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲမနုၤလဲၣ်. (ခ) စီၤဒၤဝံးအ “တၢ်န့ၢ်သါ” န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးအဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ အဘျုးဒ်လဲၣ်.
၇ ပှၤလၢအနီၢ်သးဂ့ၤတဂၤန့ၣ် နာ်န့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးဂုာ်ကျဲးစၢးဝဲလၢ ကအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်ဒ် ကစၢ်ယွၤအသိးလီၤ. အဝဲပျဲဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤ ကဟံးစုနဲၣ်ကျဲအီၤ ဒီးပာ်လီၤအသးလၢ ကဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၂:၁၂, ၁၃) စီၤဒၤဝံးမ့ၢ် ပှၤဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်တဂၤလၢ အနီၢ်သးဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသးဝံၣ်ဝဲလၢ “ယွၤမ့ၢ်ယတၢ်န့ၢ်သါ” လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၆:၅) စီၤဒၤဝံး ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ “တၢ်န့ၢ်သါ” လၢအမ့ၢ် တၢ်ရ့လိာ်သးဒီးယဟိဝၤယွၤ ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ် ဒီးအဝဲသန့ၤအသးလၢ ယဟိဝၤယွၤလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၆:၁) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲတဲဝဲလၢ “ယလၤကပီၤ [“ယနီၢ်ဒီဂၤညါ” NWT] သူၣ်ဖှံသးညီလီၤ.” တၢ်လၢအကမၤသးခု စီၤဒၤဝံးဒိၣ်န့ၢ်ဒံး တၢ်ရ့လိာ်သးဒီးယဟိဝၤယွၤ ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်န့ၣ် တအိၣ်ဘၣ်.—ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၆:၉, ၁၁ တက့ၢ်.
၈. တၢ်မနုၤကမၤစၢၤနၤ ဒ်သိးနတၢ်အိၣ်မူကပှဲၤဒီး တၢ်သူၣ်မံသးမုာ်အဂီၢ်လဲၣ်.
၈ ပှၤလၢအလူၤ ကျိၣ်စ့ဒီးတၢ်မုာ်တၢ်ပၠီၣ်တဖၣ်န့ၣ် တဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သးခုထဲသိးဒီး စီၤဒၤဝံးနီတဂၤဘၣ်. (၁ တံၤမသ့း ၆:၉, ၁၀) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အအိၣ်လၢကီၢ်ခဲနဒၣ်တဂၤ တဲဝဲလၢ “တၢ်သူၣ်မံသးမုာ်အနီၢ်ကီၢ်န့ၣ် တဟဲခီဖျိလၢ တၢ်လၢပဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤတဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်, ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သူၣ်မံသးမုာ်နီၢ်ကီၢ် သ့ခီဖျိ ပဟ့ၣ်ဆၢက့ၤတၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ လၢအမ့ၢ်ပှၤလၢအဟ့ၣ်လီၤပှၤ တၢ်အဂ့ၤခဲလၢာ်တဂၤန့ၣ်လီၤ.” (ယၤကိာ် ၁:၁၇) နမ့ၢ်နာ်န့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးမၤအတၢ်မၤန့ၣ် နကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်အိၣ်မူလၢ အပှဲၤဒီးအခီပညီ ဒီးတၢ်သူၣ်မံသးမုာ် အနီၢ်ကီၢ်လီၤ. ဒ်သိးနကမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် နတၢ်နာ်အဂီၢ် နမၤတၢ်မနုၤသ့လဲၣ်. နကဘၣ်သူနတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ နကရ့လိာ်သးဒီးယဟိဝၤယွၤအဂီၢ် ခီဖျိဖးအကလုၢ်ကထါ, ကွၢ်ထံကွၢ်ဆး အတၢ်ဘၣ်တ့လၢ အဃံအလၤတဖၣ် ဒီးဆိကမိၣ်ထံ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ် ဃုာ်ဒီးအတၢ်အဲၣ်နၤန့ၣ်လီၤ.—ရိမ့ၤ ၁:၂၀; ၅:၈.
၉. နပျဲလၢ ယွၤအကလုၢ်ကထါဘှီနၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၉ တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤဘှီဘၣ်ထီၣ်က့ၤပှၤ ဒ်ပၢ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံတဂၤမၤဝဲအသိးလီၤ. စီၤဒၤဝံးပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဘှီဘၣ်ထီၣ်က့ၤအီၤအဃိ အဝဲတဲဝဲလၢ “ယကစံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤလၢ အဟ့ၣ်ကူၣ်ဘၣ်ယၤလီၤ. ယကလ့ၢ်သိၣ်လိယၤလၢ မုၢ်နၤစ့ၢ်ကီးလီၤ.” (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၆:၇) စီၤဒၤဝံး ဆိကမိၣ်ထံဝဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ထံၣ်ဒီး အဝဲဂုာ်ကျဲးစၢးဝဲလၢ ကအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်ဒ် ယဟိဝၤယွၤအသိးလီၤ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲပျဲဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤကဘှီအီၤ ဒ်သိးအကကဲထီၣ်ပှၤလၢ အဂ့ၤန့ၢ်အလီၢ်လီၤ. နၤစ့ၢ်ကီး နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် နတၢ်အဲၣ်ကစၢ်ယွၤကဒိၣ်ထီၣ်, နကအဲၣ်ဒိးမၤ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဘၣ်သး အါန့ၢ်ဒံးအလီၢ် ဒီးနကကဲထီၣ် ခရံာ်ဖိလၢ အဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤတဂၤလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤလၢ အမံၤမ့ၢ်ခရံာ်စတံန့ၣ် တဲဝဲလၢ ဖဲအဝဲဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ ဒီးဆိကမိၣ်ထံ တၢ်လၢအဖးဘၣ်ဝဲတဖၣ်အခါ အဝဲတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤကွဲးလီၤပာ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤလၢ အဝဲအဂီၢ်လီၤ.
၁၀. ဒ်ပမၤလိဘၣ်လၢ ယၡါယၤ ၂၆:၃ အသိးနမ့ၢ်မၤဂ့ၤထီၣ် နနီၢ်သးန့ၣ် ကမၤစၢၤနၤဒ်လဲၣ်.
၁၀ နမ့ၢ်မၤဂ့ၤထီၣ် နနီၢ်သးန့ၣ် နကထံၣ်ဟီၣ်ခိၣ်ဒီးအတၢ်ကတၢၢ်ဒ် ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲအသိးလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ ဒုးသ့ၣ်ညါဒီးဒုးထံၣ်ဆိပာ်စၢၤနၤ တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. မ့ၢ်လၢအဝဲအဲၣ်ဒိးလၢ ပကသ့ၣ်ညါ တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ပတၢ်အိၣ်မူအပူၤ, ပကမၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢအဘၣ် ဒီးပကမုၢ်လၢ်တၢ်လၢ တၢ်နာ်အပူၤအဂီၢ်လီၤ. (ဖး ယၡါယၤ ၂၆:၃ တက့ၢ်.) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါကၠီၡဝၤ လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်အမဲရကၤန့ၣ် တဲဝဲလၢ နမ့ၢ်အိၣ်ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်ဒီးယဟိဝၤယွၤန့ၣ် နသ့ၣ်ညါနီၤဖး တၢ်လၢအရ့ဒိၣ် ဒီးတၢ်လၢအရ့တဒိၣ်တဖၣ် ကသ့ဝဲဂ့ၤဂ့ၤလီၤ.
ဃုထၢတံၤသကိးလၢ အဂ့ၤ
၁၁. စီၤဒၤဝံးဃုထၢဝဲ အတံၤသကိးဒ်လဲၣ်.
၁၁ ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၆:၃ တက့ၢ်. စီၤဒၤဝံးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အဝဲကဘၣ်ဃုဝဲ တံၤသကိးလၢအဂ့ၤ ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲ ‘ဘၣ်အသး’ လၢကဃုအတံၤသကိးလၢ ပှၤလၢအအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤအဃိ အဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သးခုဖးဒိၣ် ခီဖျိအရ့လိာ်အသးဒီး အတံၤသကိးတဖၣ်အံၤအဃိလီၤ. ဒီးမ့ၢ်လၢအသကိးတဖၣ်န့ၣ် မၤထွဲဝဲကစၢ်ယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ အစီအဆှံအဃိ အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အသကိးတဖၣ်န့ၣ်မ့ၢ် “ပှၤစီဆှံ” လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤဃုထၢတံၤသကိးန့ၣ် ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤလၢ အဂၤတဂၤ တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. အဃိအဝဲတဲဝဲလၢ “ယဒီတံၤဒီသကိးဒီး ကယဲၢ်ပှၤလၢအပျံၤနၤ, ဒီးတိၢ်န့ၢ်ဖံးဃာ် နတၢ်မၤလိာ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.” (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၉:၆၃) ဒ်ပမၤလိဘၣ်လၢ တၢ်မၤလိလၢအပူၤကွံာ်တခါအသိး ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး ပဃုထၢပတံၤသကိးလၢ ပှၤလၢအအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးဒိကနၣ်အကလုၢ်တဖၣ်သ့ဝဲလီၤ. ပဃုထၢ ပတံၤသကိးလၢ ပှၤလၢအသးနံၣ် တဒ်သိးဒီးပှၤ သ့ဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ.
၁၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤဒၤဝံးဒီး စီၤယိနၤသၣ် ကဲထီၣ်တံၤသကိးလၢအဂ့ၤလဲၣ်.
၁၂ စီၤဒၤဝံးတဃုထၢဝဲ အတံၤသကိးထဲလၢ ပှၤလၢအသးနံၣ်ထဲသိးဒီးအီၤဘၣ်. မ့ၢ်နသ့ၣ်ညါ စီၤဒၤဝံးအသကိးလၢအဂ့ၤတဂၤ အမံၤဧါ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကဆိကမိၣ်ဘၣ် စီၤယိနၤသၣ်လီၤ. စီၤဒၤဝံးဒီး စီၤယိနၤသၣ် အတၢ်ရ့လိာ်သးန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတံၤသကိးအတၢ်ရ့လိာ်သးလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်တဖၣ်အကျါတခါ လၢလံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤယိနၤသၣ်န့ၣ် အသးပှၢ်ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး စီၤဒၤဝံးအနံၣ် ၃၀ န့ၣ်မ့ၢ်နသ့ၣ်ညါဧါ. ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ် ကဲထီၣ်တံၤသကိးလၢအဂ့ၤလဲၣ်. အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ရ့လိာ်သးန့ၣ် ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၢ်နာ်ကစၢ်ယွၤအဖီခိၣ်, အဝဲသ့ၣ် ပာ်ကဲလိာ်သးတဂၤဒီးတဂၤ ဒီးဖဲအဝဲသ့ၣ်ဒုးဝဲ ကစၢ်ယွၤအဒုၣ်အဒါအခါ အဝဲသ့ၣ်တဂၤဒီးတဂၤ ထံၣ်လိာ်အသး လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်သးဒူန့ၣ်လီၤ.—၁ ၡမူၤအ့လး ၁၃:၃; ၁၄:၁၃; ၁၇:၄၈-၅၀; ၁၈:၁.
၁၃. ပမၤအါထီၣ် ပတံၤသကိး ကသ့ဒ်လဲၣ်, ဟ့ၣ်တၢ်အဒိတက့ၢ်.
၁၃ ဒ်စီၤဒၤဝံးဒီး စီၤယိနၤသၣ်အသိး ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး ပမ့ၢ်ဒီတံၤဒီသကိးဒီး ပှၤလၢအအဲၣ် ယဟိဝၤယွၤဒီး နာ်န့ၢ်အီၤတဖၣ်န့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးခုဖးဒိၣ်လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခံရၤ လၢအမၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤ အနံၣ်အါမးတဂၤန့ၣ် တဲဝဲလၢ “ယဒီတံၤဒီသကိးဒီး ပှၤလၢတၢ်လီၢ်အါတီၤ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ ဒီးအတၢ်ဆဲးတၢ်လၤ တဒ်သိးလိာ်အသးဘၣ်.” နၤစ့ၢ်ကီးနမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် နကထံၣ်ဘၣ်လၢ လံာ်စီဆှံဒီးယွၤအသးစီဆှံ မၤဃူမၤဖိး ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် ဒ်ဟံၣ်ဖိဃီဖိတဒူၣ်အသိးလီၤ.
ပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢ အပှဲၤဒီးအခီပညီ
၁၄. (က) နပာ်လီၤဖီတၢၣ် လၢအပှဲၤဒီး အခီပညီကသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်ဃးဒီး ဖီတၢၣ်ဒ်အံၤန့ၣ် ပှၤသးစၢ်တနီၤတဲဝဲဒ်လဲၣ်.
၁၄ ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၆:၈ တက့ၢ်. လၢစီၤဒၤဝံးအဂီၢ် တၢ်မၤကစၢ်ယွၤ အတၢ်မၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လီၤ. ဖဲနပာ်လီၤဖီတၢၣ်အခါ နမ့ၢ်ကွၢ်လိမၤဒိး စီၤဒၤဝံးဒီး နမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံ တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢနဂီၢ်တဖၣ်ထီဘိန့ၣ် နတၢ်အိၣ်မူကပှဲၤဒီး တၢ်သူၣ်မံသးမုာ်လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါစတံၤဘ့ၣ် တဲဝဲလၢ “ယဂုာ်ကျဲးစၢး လဲၤလၢယဖီတၢၣ်ဒီး ဖဲယလဲၤတုၤလၢဖီတၢၣ်အခါ ယဆိကမိၣ်က့ၤ တၢ်လၢယမၤတ့ၢ်အီၤတဖၣ်ဒီး ယသူၣ်မံသးမုာ်ဒိၣ်မး.” ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤလၢ အအိၣ်လၢကၠၢမနံၣ် ဒီးအလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ထံကီၢ်အဂၤန့ၣ် တဲဝဲလၢ “ယသးမ့ၢ်ပှၢ်ထီၣ်ဒီး ယမ့ၢ်ဆိကမိၣ်က့ၤ တၢ်လၢယမၤတ့ၢ်အီၤတဖၣ်န့ၣ် ယတအဲၣ်ဒိးထံၣ်လၢ တၢ်လၢယမၤတ့ၢ်အီၤတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ထဲလၢယဂီၢ်န့ၣ်ဘၣ်.” မ့ၢ်နတူၢ်ဘၣ် ဒ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီးဧါ. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် သူနတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် ဒီးတၤလၣ်လၢအအိၣ်ဒီးနၤ လၢနကမၤလၤကပီၤ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးမၤစၢၤပှၤဂၤအဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. (ကလၤတံ ၆:၁၀) ပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအဂီၢ် ဒီးဃ့ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤစၢၤ ဒ်သိးနကလဲၤတုၤလၢ နဖီတၢၣ်အဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. ယဟိဝၤယွၤ ကစံးဆၢဝဲ နတၢ်ထုကဖၣ်န့ၣ် နနာ်အီၤသ့သပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ.—၁ ယိၤဟၣ် ၃:၂၂; ၅:၁၄, ၁၅.
၁၅. နပာ်လီၤဖီတၢၣ် မနုၤတဖၣ်သ့လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်လွံၢ်နၢၣ်လၢအမ့ၢ် “ ဖီတၢၣ်တနီၤလၢ နပာ်လီၤအီၤသ့” န့ၣ်တက့ၢ်.)
၁၅ နပာ်လီၤဖီတၢၣ်မနုၤတဖၣ်သ့လဲၣ်. နပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢ ဖဲနလဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခါ နကဂုာ်ကျဲးစၢးဟ့ၣ်တၢ်စံးဆၢလၢ နနီၢ်ကစၢ်အတၢ်ကတိၤသ့ဝဲလီၤ. မ့တမ့ၢ် နပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢ နကမၤပှၤလဲၤလၢညါ မ့တမ့ၢ် မၤဘ့ၤသ့လးအတၢ်မၤသ့ဝဲလီၤ. တကးဒံးဘၣ် နမၤလိကျိာ်လၢအဂၤ ဒ်သိးနကစံၣ်တဲၤတဲလီၤအါထီၣ်ဘၣ် တၢ်သးခုကစီၣ်ဆူ ပှၤအါဂၤအအိၣ်သ့ဝဲလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါသးစၢ် ဘရၣ်(ခ်) လၢအမၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤလၢ ဆၢကတီၢ်လၢပှဲၤန့ၣ် တဲဝဲလၢ “ကိးနံၤဒဲး ဖဲယပၢၢ်ထီၣ်အခါ ယသ့ၣ်ညါလၢ ယသူယဂံၢ်ယဘါခဲလၢာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်အဃိ ယသးခုဒိၣ်မး. တၢ်မၤအဂၤလၢ အကဟ့ၣ်ယၤတၢ်တူၢ်ဘၣ်ဒ်အံၤန့ၣ် တအိၣ်နီတမံၤဘၣ်.”
ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ တၢ်သဘျ့လၢ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤနၤ
၁၆. ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီဒီး အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတဖၣ်န့ၣ် စီၤဒၤဝံးတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.
၁၆ ဒ်ပမၤလိဘၣ်လၢ တၢ်မၤလိလၢအပူၤကွံာ်တခါအသိး ပမ့ၢ်ဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဒီးအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတဖၣ်န့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သဘျ့အနီၢ်ကီၢ်လီၤ. ပမၤလိဘၣ်လၢ ပကဘၣ်အဲၣ်တၢ်ဂ့ၤဒီး သးဟ့တၢ်အၢလီၤ. (ဧၤမိၣ် ၅:၁၅) ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ စီၤဒၤဝံးတဲဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၤအါမးလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၁:၁၉) တၢ်ဂ့ၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်သကဲာ်ပဝးလၢ အဂ့ၤဒိၣ်မး မ့တမ့ၢ် တၢ်တီတၢ်လိၤလီၤ. တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ မၤဝဲခဲလၢာ်န့ၣ်ဂ့ၤဝဲ ဒီးတၢ်အဂ့ၤလၢ အအိၣ်ဒီးပှၤခဲလၢာ်န့ၣ် ဟဲလၢအအိၣ်လီၤ. စီၤဒၤဝံးဂုာ်ကျဲးစၢးဝဲဒ်သိး ကသးဟ့ တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲလၢ အတဂ့ၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ ထံၣ်ဝဲလၢအတဂ့ၤတဖၣ်အကျါတခါန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဘါတၢ်ဂီၤတၢ်ဖှီၣ်လီၤ. တၢ်ဘါထီၣ်တၢ်ဂီၤတၢ်ဖှီၣ်န့ၣ် မၤစှၤလီၤပသူးသ့ၣ်လၤကပီၤဒီး မ့ၢ်ဝဲတၢ်လၤကပီၤလၢ ယဟိဝၤယွၤကြၢးဒိးန့ၢ်ဝဲန့ၣ် ပဟ့ၣ်လီၤအီၤဆူ ပှၤတဂၤဂၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်တမံၤမံၤအအိၣ်လီၤ.—ယၡါယၤ ၂:၈, ၉; လီၣ်ဖျါ ၄:၁၁.
၁၇, ၁၈. (က) စီၤဒၤဝံးတဲဝဲလၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအကမၣ်န့ၣ် မၤဘၣ်ဒိပှၤဂၤဒ်လဲၣ်. (ခ) ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ် လၢတၢ်ဂ့ၢ်မနုၤအဃိ ပှၤအါဂၤထံၣ်ဘၣ် “တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်” အါမးန့ၣ်လဲၣ်.
၁၇ လၢပျၢၤန့ၣ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအကမၣ်န့ၣ် ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါလီၤ. (ဟိၤၡ့ ၄:၁၃, ၁၄) ပှၤအါဂၤန့ၣ် မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါမုာ်ဒိၣ်မးအဃိ အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအကမၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ် တဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးခုဘၣ်. စီၤဒၤဝံးတဲဝဲလၢ ပှၤလၢအဘါထီၣ်ယွၤလၢ အကမၣ်တဖၣ်န့ၣ်တူၢ်ဘၣ် “တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်” အါမးလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၆:၄) အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် လုၢ်ထီၣ်အဖိလၢ ယွၤလၢအကမၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. (ယၡါယၤ ၅၇:၅) ယဟိဝၤယွၤ သးဟ့ဝဲတၢ်မၤလၢ အအၢအသီအံၤလီၤ. (ယံးရမံယၤ ၇:၃၁) နမ့ၢ်အိၣ်မူဘၣ် ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် နမိၢ်နပၢ်မ့မ့ၢ် ပှၤလၢအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် နတသးခုဘၣ်ဧါ.
၁၈ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤစ့ၢ်ကီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ အကမၣ်အါမးန့ၣ် တူၢ်လိာ်ဝဲတၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ, မုၣ်ကဒဲကဒဲခွါကဒဲကဒဲ တၢ်မံဃုာ်အိၣ်ဃုာ်လီၤ. ပှၤလၢအအိၣ်မူဒ် တၢ်အိၣ်မူသကဲာ်ပဝးလၢအတဂ့ၤတဖၣ် ကတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်သဘျ့ ဘၣ်ဆၣ် နီၢ်ကီၢ်န့ၣ်အဝဲသ့ၣ် တူၢ်ဘၣ် “တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်” အါမးလီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၆:၁၈, ၁၉) မ့ၢ်နပာ်သူၣ်ပာ်သး တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဧါ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ သးစၢ်သ့ၣ်ဧၢ ဒိကနၣ် နပၢ်အိၣ်လၢမူခိၣ် အကလုၢ်တက့ၢ်. နာ်လၢ နမ့ၢ်ဒိကနၣ်ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအဂ့ၤန့ၣ်တက့ၢ်. ဒီးဆိကမိၣ်ထံ တၢ်ဂ့ၢ်လၢဘၣ်ဃးဒီး နမ့ၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါန့ၣ် နကထံၣ်ဘၣ် တၢ်လၢအလီၤသးအုးတဖၣ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. နကထံၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်လၢကမၤသးခုနၤတစိၢ်တလီၢ်န့ၣ် ကမၤဘၣ်ဒိနၤ ဖးယံာ်ညါလီၤ. (ကလၤတံ ၆:၈) ကၠီၡဝၤတဲဝဲလၢ “ပတၢ်သဘျ့န့ၣ် ပသူအီၤလၢ ကျဲလၢပအဲၣ်ဒိးသူအီၤသ့, ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်သူကမၣ်အီၤန့ၣ် ပတဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သူၣ်မံသးမုာ်ဘၣ်.”
၁၉, ၂၀. ပှၤသးစၢ်လၢ အနာ်န့ၢ်ယဟိဝၤယွၤဒီး ဒိကနၣ်အကလုၢ်န့ၣ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤမနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
၁၉ ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ “သုမ့ၢ်အိၣ်မ့ၢ်ဆိးလၢ ယကလုၢ်ကထါအပူၤဒီး, သုမ့ၢ်ယပျဲၢ်ယဘီၣ် အနီၢ်အသံးလီၤ. ဒီးသုကသ့ၣ်ညါ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ, ဒီးတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီန့ၣ် ကမၤထူၣ်ဖျဲးသုလီၤ.” (ယိၤဟၣ် ၈:၃၁, ၃၂) ပပူၤဖျဲးထီၣ်လၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအကမၣ်, တၢ်တသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်တၢ် ဒီးတၢ်စူၢ်ကမၣ်နာ်ကမၣ် အဃိ ပစံးဘျုးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤဒိၣ်မးလီၤ. ပမုၢ်လၢ်လၢ ခါဆူညါန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် “ကစၢ်ယွၤအဖိတဖၣ် အတၢ်သဘျ့ လၢအလၢအပှဲၤဒီးတၢ်လၤကပီၤ” လီၤ. (ရိမ့ၤ ၈:၂၁, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤဒၣ်လဲာ် နမ့ၢ်မၤထွဲ ခရံာ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ် နကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သဘျ့အံၤ တနီၤလီၤ. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ်န “ကသ့ၣ်ညါတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ” ခီဖျိလၢနမၤလိတၢ် ဒီးနအိၣ်မူထွဲမၤထွဲအီၤအဃိလီၤ.
၂၀ ဒ်နမ့ၢ်သးစၢ်အသိး ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ တၢ်သဘျ့လၢ ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်လီၤနၤ ဒီးသူအီၤလၢ တၢ်ကူၣ်သ့အပူၤတက့ၢ်. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ကမၤစၢၤနၤဒ်သိး နမၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အကဲဘျုးလၢ နတၢ်အိၣ်မူခါဆူညါအဂီၢ် ကသ့ဝဲလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါသးစၢ်တဂၤ တဲဝဲလၢ “ဖဲနသးစၢ်အခါ နမ့ၢ်သူနတၢ်သဘျ့လၢ တၢ်ကူၣ်သ့အပူၤန့ၣ် လၢခံကမၤစၢၤနၤဖဲ နဘၣ်မၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢအကီ ဒ်သိးဒီး တၢ်ဃုထၢတၢ်မၤ, တၢ်ဃုထၢလၢ နကဆီဟံၣ်ဆီဃီဧါ, တဆီဟံၣ်ဆီဃီဘၣ်ဧါ မ့တမ့ၢ် ဖဲနဃုထၢလၢ နကအိၣ်သဘျ့တုၤလၢ ဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.”
၂၁. နဒိးန့ၢ်ဘၣ် “တၢ်မူအထူအယိာ်” ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၂၁ လၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤအပူၤ တၢ်အိၣ်မူလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဲဝဲလၢ အမုာ်အခုၣ်ဒၣ်လဲာ် မ့ၢ်ဒၣ်တစိၢ်တလီၢ်လီၤ. ခဲမုၢ်ဆ့ၣ် တၢ်ကမၤအသးဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် တသ့ၣ်ညါဝဲ နီတဂၤဘၣ်. (ယၤကိာ် ၄:၁၃, ၁၄) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ မၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ ကမၤစၢၤနၤဒ်သိး နကဒိးန့ၢ်ဘၣ် “တၢ်မူအထူအယိာ်” လၢဟီၣ်ခိၣ်သီအပူၤန့ၣ်တက့ၢ်. (၁ တံၤမသ့း ၆:၁၉) ယဟိဝၤယွၤ တမၢဆူၣ်ပှၤလၢ ပကမၤအတၢ်မၤ နီတဂၤဘၣ်. ပဝဲတဂၤစုာ်စုာ် ပကမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်ဆၢတဲာ်လၢ ပနီၢ်ကစၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဒုးကဲထီၣ်ယဟိဝၤယွၤလၢန “တၢ်န့ၢ်သါ” ခီဖျိဂုာ်ကျဲးစၢး သုးဘူးနသးဆူအအိၣ်ကိးနံၤဒဲး ဒီးပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ “တၢ်ခဲလၢာ်” လၢအဟ့ၣ်လီၤနၤန့ၣ်တက့ၢ်. (၁ တံၤမသ့း ၆:၁၇) ဒီးနနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤကဟ့ၣ်နၤ တၢ်သးခုအါမး ဒီးလီၤထူလီၤယိာ်လီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၆:၁၁.
