A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Ṭhalaite U, Nun Lungawithlâk Tak In Nei Thei

Ṭhalaite U, Nun Lungawithlâk Tak In Nei Thei

“Nangin nunna kawng chu mi hriattîr ang a.”—SAM 16:11.

HLA: 41, 6

1, 2. Engtin nge Tony-a thiltawn chuan nunah inthlâk danglamna siam theih a ni tih a târ lan?

TONY-a chu pa nei lovin a seilian a. High school zir lai a ni a; mahse, zirna chu a tui vak lo va. Dik tak chuan, a zirna chu graduate lova bânsan a rilrûk a. Chawlhkâr chhûngahte chuan, Tony-a chuan a ṭhiante nên cinema enin hun a khawh ral ṭhîn a ni. Mi nunrâwng leh drug ngawlvei ni lo mah se, nunah thiltum engmah a nei lo va. Pathian awm pawh a ringhlel a ni. Ni khat chu, Tony-a chuan Jehova Thuhretu pahnih a tâwk a, Pathian chungchânga rinhlelhna a neihte chu a hrilh a. Unaute chuan a chhiar atânWas Life Created? tih leh The Origin of Life—Five Questions Worth Asking tih brochure chu an pe a ni.

2 Thuhretute chuan Tony-a an va tlawh leh chuan a ngaih dân chu a lo thlâk tawh a. An brochure pêkte chu a chhiar nasat êm avângin a tlângte a khawr nasa hle a ni. Tony-a chuan an hnênah: “Pathian chu a awm tûr a ni,” tiin a hrilh a. Bible a zir ṭan a, nun a thlîr dân pawh zawi zawiin a danglam chho va. Bible a zir hma chuan, Tony-a chu lehkha thiam thei tak a ni lova; mahse, tûnah chuan school-ah a thiam thei berte zînga mi a ni tawh! An school principal pawhin mak a ti hle a. Tony-a hnênah: “I rilru put hmang leh i zirnaah hma i sâwn tak zet a ni. Jehova Thuhretute nêna in inkawm vâng a ni em?” tiin a zâwt a. Tony-a’n chutiang a nih thu sawiin, a thu zirte chu principal a hrilh a ni. High school a zir zo a, tûnah chuan regular pioneer leh kohhranho rawngbâwltu a ni a. Tony-a chuan hmangaihna nei tak Pa, Jehova a neih tawh avângin a hlim hle!—Sâm 68:5.

JEHOVA THU AWIH LA, I HLAWHTLING ANG

3. Jehova’n ṭhalaite hnênah eng fuihna nge a pêk?

3 Tony-a thiltawn chuan ṭhalaite chu Jehova’n a ngaihsak tak zet tih min hriat chhuahtîr a. Ani chuan nun lungawithlâk tak leh hlawhtling tak nei tûra a duh che avângin “i vânglai hian i siamtu,” hre reng tûrin a fuih che a ni. (Thuhrilhtu 12:1) Chu chu thil awlsam ni reng lo mah se, thil theih loh erawh a ni lo. Pathian ṭanpuinain, i tleirâwl lai leh i puitlin hunah nun hlawhtling tak i nei thei a ni. Chu chu hre thiam lehzual tûrin, Israel mite’n Ram Tiama mite an hneh chhan leh Davida’n mi hrawl Goliatha a hneh chhante kan sawiho vang.

4, 5. Israel mite’n Kanaan mite an hneh dân leh Davida’n Goliatha a hneh dân aṭangin eng zir tûr pawimawh tak nge kan neih? (A thupui chunga milem en rawh.)

4 Israel mite Ram Tiama an luh dâwn khân, Jehova’n eng kaihhruaina nge a pêk? Sipai indo thiam tak ni tûr leh indona atâna inzir lâwk tûrin a hrilh em? Hrilh lo! (Deuteronomy 28:1, 2) A thu âwih tûr leh amah rinchhan tlat tûrin a hrilh zâwk a ni. (Josua 1:7-9) Chu fuihna chu mihring ngaihah chuan awmze nei lo angin a lang mai thei; mahse, Israel mite tân fuihna ṭha ber a ni. Jehova chuan a mite chu Kanaan mite hneh tûrin vawi tam tak a ṭanpui a. (Josua 24:11-13) Chutah chuan Pathian thuâwih tûra rinna neih a ngai a, chu rinna chuan englai pawhin hlawhtlinna a thlen a. Chu chu tûn hma pawhin a dik a, tûn laiah pawh a la dik reng a ni.

5 Goliatha chu sipai chak leh huaisen tak a ni a. Ani chu râlthuam hlauhawm tak tak keng, meter thum (9.5 feet) dâwn laia sâng a ni. (1 Samuela 17:4-7) Davida erawh chuan virvawm leh Pathian rinna chauh a nei a. Rinna nei lotu chuan Davida’n Goliatha beih a tum chu mi â niin a ngai mai thei! Mahse, mi â zâwk chu Goliatha a ni.—1 Samuela 17:48-51.

6. He thuziakah hian eng nge kan sawiho vang?

6 Thuziak hmasaah khân, min tihlimtu leh nun hlawhtling zâwk min neihtîrtu thil pali kan sawiho tawh a. Kan thlarau lam mamawhte kan ngaihsak a, Pathian hmangaihtute ṭhian ṭhaa kan siam a, thiltum ṭhate kan insiam a, Pathian min pêk zalênna kan hlut a ngaih thute kan hre tawh a ni. He thuziakah hian, chûng thil ṭhate kan tihna aṭanga hlâwkna kan hmuh theih dânte kan sawi ang. Chutianga ti tûr chuan Sâm 16-naa kan hmuh thu bul ṭhenkhat i lo ngaihtuah ang u.

I THLARAU LAM MAMAWH CHU NGAIHSAK RAWH

7. (a) Thlarau lam thil ngaihsaktu tih chu engtin nge i hrilhfiah ang? (b) Davida “ro chan,” chu eng nge ni a, chu chuan engtin nge a nghawng?

7 Thlarau lam thil ngaihsaktu chuan Pathianah rinna a neiin, Pathian thil thlîr dân anga thlîr a tum a. A nun chu Jehova a inkaihhruaitîr a, a thu âwih a tum tlat a ni. (1 Korinth 2:12, 13) Davida chu thlarau lam thil ngaihsaktute tân entawn tûr ṭha tak a ni a. Ani chuan: “LALPA chu ka ro chan,” a ni tiin a ziak a. (Sâm 16:5) Davida chu Pathian nêna an inlaichînna hnai tak, a “ro chan,” avângin a lâwm hle a, ani chu a inhumhim nân a hmang a ni. (Sâm 16:1) Chuvângin ani chuan: “Ka ropuina hi a hlim a,” tiin a sawi. Davida hlimna chu eng dang vâng ni lovin, Jehova nêna an inlaichînna hnai tak vâng a ni!—Sâm 16:9, 11 chhiar rawh.

8. Nun lungawithlâk tak neihtîr theitu che thil ṭhenkhat chu eng nge ni?

8 Sum leh hlimhlawpna lam ngaihvêntute chu Davida ang tlukin an hlim tak tak thei lo. (1 Timothea 6:9, 10) Canada rama unaupa pakhat chuan: “Lungawina dik tak chu nuna kan thil neih theihte aṭang ni lovin, thilpêk ṭha zawng zawng petu, Pathian Jehova kan pêkna aṭanga neih theih a ni,” tiin a sawi. (Jakoba 1:17) Jehova chunga rinna i neih a, a rawng i bâwl chuan nun awmze nei tak leh lungawithlâk tak i nei ang. Chuvângin, i rinna nghet lehzual tûrin eng nge i tih theih? Jehova Thu chhiar a, a thil siam mawi takte bih chiang a, a hmangaihna che pawh tiamin a miziate ngaihtuahna hmangin amah nên hun in hman dun a ngai a ni.—Rom 1:20; 5:8.

9. Engtin nge Pathian Thu kan inthununtîr theih?

9 Hmangaihna nei tak pain a tih ṭhin angin, a châng chuan Pathianin thunun kan ngaih hunah min thununin min hmangaihzia a târ lang a. Davida chuan chutianga thununna chu a ngaihhlut avângin: “LALPA, rem mi ruatsaktu chu, ka fak ang a: a ni, zânahte hian ka rilruin mi thunun ṭhîn,” tiin a sawi a. (Sâm 16:7) Davida chuan Pathian ngaihtuahnate chu chhût ngunin, a rilruah a vawng tlat a. Pathian ngaihtuahnate inthununtîrna hmangin mi ṭha zâwk ni thei tûrin a inthlâk danglam a ni. Nang pawh chutianga i tih chuan Pathian i hmangaihna leh amah tihlâwm i duhnate chu a lo pung ang a, Kristian mi puitling i rawn ni ang. Unaunu Christin-i chuan zir bingnate neiin, a thu chhiarte a chhût ngun a, chûngte chu a tân Jehova’n a ziak niin a ngai a ni!

10. Isaia 26:3-a kan zir angin, engtin nge thlarau lam thil ngaihsaktu nihna chuan a ṭanpui ang che?

10 Thlarau lam thil ngaihsaktu i nih chuan khawvêl leh a nakin hun tûr chu Pathian thlîr dân angin i thlîr ang. Jehova chuan chutiang hriatna leh hriatthiamna mak tak chu a pe che a. Engvângin nge? Ani chuan nuna thil pawimawh tak hre tûr te, thu tlûkna ṭha siam tûr te, leh hlauhna nei lova nakin hun beisei tûrtein a duh che a ni! (Isaia 26:3 chhiar rawh.) United States rama unaupa Joshua-a chuan Jehova i hnaih tlat chuan thil pawimawh leh pawimawh lote chu chiang takin i thliar hrang thei ang tiin a sawi a ni.

ṬHIAN ṬHA SIAM RAWH

11. Engtin nge Davida’n a ṭhian tûr chu a thlan?

11 Sâm 16:3 chhiar rawh. Davida chuan ṭhian ṭha siam dân a hria a. Jehova hmangaihtute chu ṭhian atân a thlang a, chu chuan “lâwmna,” nasa tak a neihtîr a ni. A ṭhiante chuan nungchang lama Jehova tehna thianghlim tak zawm an tum tlat avângin, anni chu ‘mi thianghlimte’ tiin a sawi a. Fakna hla phuahtu dang pawhin ṭhian thlan chungchângah chutiang ngaih dân bawk chu neiin heti hian a ziak a: “Nangmah ṭihtu zawng zawng leh, i thununna thute zâwmtute ṭhian ka ni,” tiin. (Sâm 119:63) Thuziak hmasaa kan sawiho tawh angin, nang pawh Jehova hmangaih a, a thuâwihtute zîngah ṭhian ṭha tam tak i nei thei a. Ni e, i ṭhiante chu i rualpui an nih kher a ngai lo.

12. Engvângin nge Davida leh Jonathana chu ṭhian ṭha tak an nih?

12 Davida chuan a ṭhian tûr atân a rualpuite chauh a thlang lo. Davida ṭhian hnai tak zînga pakhat i sawi thei em? Jonathana i hre chhuak ngei ang. Davida leh Jonathana inṭhian ṭhatna chu Bible-a kan chhiar theih inṭhian ṭhatna duhawm ber zînga pakhat a ni. Mahse, Jonathana chu Davida aiin kum 30 vêlin a upa tih i hria em? A nih leh, engvângin nge chutianga ṭhian ṭha tak an nih? An inṭhian ṭhatna chu Pathian an rinnaa innghat a ni a. Chu bâkah, an inzah tawn a, Pathian hmêlmate an beih laia an lantîr huaisenna ang chi mize ṭha an neihte chu an inhlutsak tawn a ni.—1 Samuela 13:3; 14:13; 17:48-50; 18:1.

13. Engtin nge ṭhian tam lehzual kan siam theih? Entîrna pe rawh.

13 Davida leh Jonathana angin, keini pawh Jehova hmangaihtu leh rinchhantute ṭhiana kan siam chuan “lâwmna” nasa tak kan nei ve thei a ni. Kum tam tak chhûng Pathian rawng lo bâwl tawh Kiera-a chuan, “Ṭobul leh hnam dân chi hrang hrang nei, khawvêl hmun hrang hranga mite chu ṭhianah ka siam a ni,” tiin a sawi. Chutianga i tih chuan, Bible leh thlarau thianghlim avângin khawvêl pum huap betu chhûngkaw khat kan ni tih nangmah ngeiin i hmu ang.

THILTUM ṬHA INSIAM RAWH

14. (a) Engtin nge nunah thiltum ṭhate i insiam theih? (b) Ṭhalai ṭhenkhatin an thiltum chungchâng eng nge an sawi?

14 Sâm 16:8 chhiar rawh. Davida tân chuan Pathian rawngbâwl chu thil pawimawh ber a ni a. Davida entawnin, thiltumte insiam a, Jehova’n ti tûra a duh che chu i ngaihtuah reng chuan nun lungawithlâk tak i nei ang. Unau Steven-a chuan: “Thiltum neiin ka thawkrim a, chu thiltum chu ka hlen a, tichuan, chûng ka thil hlenchhuahte ka’n thlîr lêt chuan ka lungawi tak zet a ni,” tiin a sawi. German rama ṭhalai, tûna ram danga rawngbâwl mêk unaupa chuan: “Ka upat huna ka nun ka thlîr lêt hunah ka thil lo tih zawng zawngte chu mahni tân chauhva ti nia hriat chu ka duh lo a ni,” tiin a sawi. Chutiang chuan i ngai ve em? I ngai a nih chuan i thiamnate leh theihnate chu Pathian chawimawi nân leh mite ṭanpui nân hmang ang che. (Galatia 6:10) Jehova rawngbâwlnaah thiltumte insiam la, chu mi hlen thei tûrin a ṭanpuina dîl rawh. Tichuan, i ṭawngṭaina chu a chhang ang tih i chiang thei ang!—1 Johana 3:22; 5:14, 15.

15. Eng thiltumte nge i insiam theih? (“ Ngaihtuah Tûr Thiltum Ṭhenkhat” tih bâwm chu en rawh.)

15 Eng thiltum ṭhenkhat nge i insiam theih? Inkhâwmahte mahni îr-awm chhuakin chhânnate pêk i tum thei ang em? A nih loh leh, pioneer thawh emaw, Bethel-a rawngbâwl emaw chu engvângin nge thiltuma i insiam loh vang? Chu bâkah, mi tam lehzualte hnêna chanchin ṭha i hrilh theih nân ṭawng thar zir i tum thei bawk a. Hunbi kima rawngbâwl ṭhalai Barak-a chuan: “Ka theihna zawng zawng Jehova ka pe a ni tih hriaa zîng tin thawh chu eng thil dang mahin a pêk theih loh rilru hahdamna a ni,” tiin a sawi a ni.

PATHIAN PEK ZALENNA CHU HLUT RAWH

16. Davida’n Jehova dânte leh thu bulte chu engtin nge a ngaih a, engvângin nge?

16 Sâm 16:2, 4 chhiar rawh. Thuziak hmasaa kan hriat tawh angin, Pathian dânte leh thu bulte mila kan nun chuan kan zalên tak tak ang. Thil ṭha ngainat dân leh sual huat dân kan hre tawh a. (Amosa 5:15) Davida chuan Jehova chu “ṭhatna rêng rêng” lo chhuahna a ni tih a sawi a ni. Ṭhatna chu nungchang ṭhatna leh mize ṭhatna a ni. Jehova thiltih engpawh chu a ṭha a, kan neih thil ṭha zawng zawng chu a hnên aṭanga lo kal a ni a. Davida chuan Pathian entawn leh a ngainat zawngte ngainat chu a tum tlat a ni. Chu bâkah, Pathianin sual nia a sawite chu huat a tum bawk. Chûng zînga pakhat chu milem biakna hi a ni a, chu chu Jehova ni lovin, mi tuemaw, a nih loh leh thil engemaw biakna hi a ni. Milem biakna chuan mihringte zahawmna a tikiam a, Jehova dawn tûr chawimawina chu mi dang emaw, thil dang emaw hnênah a pe a ni.—Isaia 2:8, 9; Thu Puan 4:11.

17, 18. (a) Davida chuan biakna dik lo rahchhuah ṭha lote chungchâng eng nge a sawi? (b) Engin nge tûn laia mite ‘lungngaihna tipung’?

17 Bible hun laiin, nungchang bawlhhlawhna chu biakna dik lo pêng pakhat a ni ṭhîn a. (Hosea 4:13, 14) Mi tam tak chuan nungchang bawlhhlawhna nun chu nuam an tih avângin milem biakna chu an ngaina a; mahse, chutiang biakna chuan anni chu a tihlim em? Tihlim lo ve! Davida chuan chûng pathian dik lo betute chu “an lungngaihnate a la pung ang,” tiin a sawi a ni. Chûng mite chuan an fate ngei pawh pathian dik lote hnênah an hlân a! (Isaia 57:5) Jehova chuan an nunrâwnna chu a hua a ni. (Jeremia 7:31) Chûng hun laia nung i nih chuan i nu leh pate’n Jehova an biak avângin i va lâwm dâwn tak êm!

18 Tûn laiah, sakhaw dik lo tam tak chuan mawngkawhurte pawh tiamin nungchang bawlhhlawhna chu an pawm a. Chu nun khawg zuina chuan mite chu zalên nia inhriatna a neihtîr mai thei a; mahse, dik tak chuan “an lungngaihnate a la pung ang.” (1 Korinth 6:18, 19) Chutiang chuan a thleng tih i hmu em? Chuvângin, ṭhalaite u, kan Pa vâna mi thusawi chu ngaithla rawh u. Pathian thuâwih chu i tân a ṭha a ni tih nangmah ngeiin finfiah rawh. Nungchang bawlhhlawhna rahchhuah ṭha lo tak takte chu ngun takin ngaihtuah ang che. Hlimhlawpna reilo tê chu a rahchhuah ṭha lo takte hmuhna aṭangin a hlâwk lohzia i hmu ngei ang. (Galatia 6:8) Atîra kan târ lan Joshua-a chuan: “Kan zalênna chu kan duh dânin kan hmang thei a; mahse, chu chu kan hman sual chuan lungawina a thlen lo ang,” tiin a sawi a ni.

19, 20. Jehova ring a, a thuâwihtu ṭhalaite chuan eng malsâwmnate nge an dawn ang?

19 Isua chuan: “Ka thua in awm reng chuan ka zirtîrte in ni tak tak ang. ‘Tin, thutak in hria ang a, thutak chuan bâwih a bân ang che u,’” tiin a sawi a. (Johana 8:31, 32) Sakhaw dik lo te, hriatna tlâkchhamna te, leh puithunate laka kan zalên avângin Jehova chungah kan lâwm a ni. Nakin huna kan neih tûr ‘Pathian fate zalênna ropui’ chu kan nghâkhlel tawh hle a. (Rom 8:21) Krista zirtîrnate i zawm chuan tûnah ngei pawh chu zalênna chu engemaw chen i nei thei a ni. Chutiang chuan zirna chauh ni lovin, nunpuina hmangin “thutak in hria” ang!

20 Ṭhalaite u, Pathian pêk zalênna chu ngai hlu ula. Chu chu fing takin hmang ang che u. Chu chuan nakin hun ṭha ber neihtîr theitu thu tlûknate siam tûrin a ṭanpui dâwn che u a ni. Ṭhalai unaupa pakhat chuan: “Tleirâwl laia fing taka zalênna hmanna chuan hna ṭha tak hmu tûrin leh nupui pasal thlannaah emaw, hun engemaw chen nupui pasal nei lova awm dâwn leh dâwn loh emaw ang chi thu tlûkna lian tham takte siam a ngaih hunah min ṭanpui tak zet a ni,” tiin a sawi.

21. Engtin nge “nunna tak tak” chu i hmuh theih?

21 He khawvêlah hian, mite sawi nun nuam chu rei lote chhûng chauh a ni a. Naktûkah eng nge lo thleng dâwn tuman an hre lo. (Jakoba 4:13, 14) Chuvângin, i tihtheih ṭha ber chu Pathian khawvêl thar ropui taka chatuana nun, “nunna tak tak” hmu tûra ṭanpuitu duh thlannate siam hi a ni. (1 Timothea 6:19) Jehova chuan tumah hi a rawngbâwl tûrin a tilui lo va. Mi tin hian kan tih tûr chu duh kan thlang dâwn a ni. Chuvangin, Jehova chu ni tin hnaih tum la, ‘thil ṭha’ min pêk zawng zawngte chu hlutin ani chu i “ro chan” nihtîr ang che. (Sâm 103:5) Jehova chuan chatuanin lâwmna leh hlimna nasa tak a pe thei che tih ring tlat rawh!—Sâm 16:11.