Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

Aphale na Atsikana, Munakwanisa Kukhala na Umaso Wadidi Kakamwe

Aphale na Atsikana, Munakwanisa Kukhala na Umaso Wadidi Kakamwe

‘Imwe musandipangiza njira ya umaso.’—MASALMO 16:11.

NYIMBO: 133, 89

1, 2. Kodi pidacitikira Tony pisapangiza tani kuti mphyakukwanisika kucita macinjo mu umaso?

TONY nee akula na babace. Iye akhaenda kuxikola mwakukakamizika. Natenepa, iye akhanyerezera pyakusiya xikola mbadzati kuimalisa. Pakumala kwa sumana, Tony akhaenda kaona mavidhyu peno kasendzeka na axamwali ace. Iye nee akhaphatisira mitombwe yakuledzeresa, peno kucita pyauphanga, mbwenye umaso wace nee ukhali na cifuniro. Pontho iye akhapenula khala Mulungu alipodi. Ntsiku inango, Tony agumanikana na anthu awiri akuti akhali Mboni za Yahova mbaapanga kuti iye akupenula khala Mulungu alipodi. Iwo ampasa mabhruxura mawiri toera aaleriA VidaTeve um Criador? na A Origem da Vida—Cinco Perguntas Que Merecem Resposta.

2 Paulendo unango udacedzera iwo Tony, an’gumana kuti acinja maonero ace. Iye aleri kazinji kene mabhruxura akhadapaswa iye mpaka kumala kufunyika-funyika. Tony Amboni anewa: “Pisaoneka kuti Mulungu alipodi.” Iye atoma kupfundza Bhibhlya, pontho maonero ace thangwi ya umaso atoma kucinja mwapang’ono pang’ono. Mbadzati kutoma kupfundza Bhibhlya, Tony nee akhali nyakupfundza wadidi kuxikola, mbwenye iye adzakhala m’bodzi wa anyakupfundza adidi kakamwe kuxikola kwace! Ngakhale dhiretori wakuxikola ikhapfundza iye adzumatirwa na pyenepi. Iye alonga kuna Tony: “Makhaliro ako acinja kakamwe, pontho nota zako zathimizirika. Ndi thangwi yakuti usapfundza na Mboni za Yahova?” Tony atawira kuti inde, pontho abandza mwai unoyu toera kumpanga pikhapfundza iye. Iye adzamalisa kupfundza xikola, cincino asatumikira ninga mpainiya wa ndzidzi onsene, pontho ndi ntumiki wakutumikira. Cincino Tony ali wakutsandzaya kakamwe thangwi ali na Baba waufuni, Yahova!—Masalmo 68:5.

BVERANI YAHOVA TOERA MUKHALE AKUTSANDZAYA MU UMASO

3. Ndi uphungu upi unapereka Yahova kuna aphale na atsikana?

3 Pidacitikira Tony pisatikumbusa kuti Yahova asatsalakana kakamwe aphale na atsikana. Pontho iye asafuna kuti iwo akhale na umaso wadidi kakamwe, na thangwi ineyi iye asapereka uphungu uyu: ‘Kumbuka Mulungu wako mbuciri m’phale.’ (Koelete 12:1) Ngakhale m’midzidzi inango pyenepi pisanentsa, mbwenye na ciphedzo ca Mulungu imwe munakwanisa kukhala na umaso wadidi kakamwe, tayu basi ene mu uphale wanu, mbwenye mu umaso wanu onsene. Toera tibvesese mwadidi pyenepi, tendeni tione pidaphedza Aizraeli toera kupita mu Dziko Yakupikirwa, pontho mbani adapasa Dhavidhi mphambvu toera kukunda Goliati.

4, 5. Tisapfundzanji thangwi ya pidaphedza Aizraeli toera kukunda Akanani na pidaphedza Dhavidhi toera kupha Goliati? (Onani pithundzithundzi pyakutoma.)

4 Pikhali Aizraeli dhuzi na Dziko Yakupikirwa, ndi pitsogolero pipi pidaapasa Yahova? Kodi iye aapanga toera akhale anyankhondo adidi peno apfundze kumenya nkhondo? Nkhabe. (Deuteronomyo 28:1, 2) Iye aapanga toera ambvere na kun’nyindira. (Yoswa 1:7-9) M’maonero a anthu, uphungu unoyu ukhaoneka ninga wakusowa basa, mbwenye uphungu unoyu ukhali wadidi kakamwe kuna Aizraeli, thangwi Yahova aphedza mbumba yace m’maulendo mazinji toera kukunda Akanani. (Yoswa 24:11-13) Iwo akhafunika kukhala na cikhulupiro toera kubvera Mulungu, pontho cikhulupiro ceneci ndzidzi onsene caacitisa kuwina. Pyenepi ndi pinthu pidacitika kale, mbwenye cincino pisacitikambo.

5 Goliati akhali nyankhondo wamphambvu. Iye akhali wakulapha cifupi na makhono matatu, pontho akhaphatisira pida pyakugopswa. (1 Samwele 17:4-7) Mbwenye Dhavidhi basi ene akhali na bhiska, pontho akhanyindira Mulungu. Anthu akusowa cikhulupiro akhanyerezera kuti Dhavidhi anaphiwa na Goliati! Mbwenye mwandimomwene adaphiwa ndi Goliati.—1 Samwele 17:48-51.

6. Tinapfundzanji mu nsolo uno?

6 Mu nsolo udamala, ife tapfundza pinthu pinai pyakuti pisatiphedza toera kukhala akutsandzaya mu umaso. Tapfundza kufunika kwa kudziwa Mulungu, kukhala na axamwali adidi akuti asafuna Mulungu, kukhazikisa pifuno pyadidi na kulemedza ufulu unatipasa Mulungu. Mu nsolo uno, tinapfundza njira zinango zakuti zinatiphedza toera kucita pinthu pyenepi pyadidi. Pakutoma, tendeni tione ntsonga zingasi zinagumanika mu kapitulu 16 ya Masalmo.

KULISANI UXAMWALI WANU NA MULUNGU

7. (a) Kodi munthu wamanyerezero auzimu asacitanji? (b) “Unthaka” wa Dhavidhi ukhali upi, pontho pyenepi pyan’khuya tani?

7 Munthu wamanyerezero auzimu asakhulupira Mulungu, pontho asayesera kuona pinthu ninga munapionera Mulungu. Iye asatawira kutsogolerwa na Yahova na kumbvera. (1 Akorinto 2:12, 13) Dhavidhi ndi citsandzo cadidi ca munthu wamanyerezero auzimu. Iye aimba: ‘Yahova ndi unthaka wanga.’ (Masalmo 16:5) Dhavidhi akhapereka takhuta thangwi ya “unthaka” wace, wakuti ndi uxamwali wace wa ponda ndipondembo na Mulungu, pontho akhathawira kuna iye. (Masalmo 16:1) Pyenepi pyancitisa kulonga kuti ‘ndiri wakutsandzaya.’ Nkhabepo cinthu cinango cidacitisa Dhavidhi kukhala wakutsandzaya kakamwe kupiringana uxamwali wace na Yahova!—Lerini Masalmo 16:9, 11.

8. Ndi pinthu pipi pinango pyakuti pinakucitisani kukhala akutsandzaya mu umaso?

8 Anthu anafuna kakamwe kobiri na masendzekero nee asatsandzaya ninga Dhavidhi. (1 Timoti 6:9, 10) M’bale wa ku Kanadha alonga: “Kutsandzaya kwandimomwene nkhabe bwera thangwi ya pinthu piri na ife, mbwenye thangwi yakupasa pinthu Yahova wakuti ndi nyakupasa miyoni yonsene yadidi.” (Tiyago 1:17) Mungawangisa cikhulupiro canu kuna Yahova na kuntumikira, munakhala akutsandzaya, pontho umaso wanu unakhala na cifuniro. Mphapo, munacitanji toera mukhale na cikhulupiro cakuwanga? Musafunika kukhala na ndzidzi wakucedza na Yahova mukuleri Mafalace, kuona pinthu pyakubalika pidacita iye, pontho kunyerezera pya makhaliro ace, makamaka ufuni unapangiza iye kuna imwe.—Aroma 1:20; 5:8.

9. Munatawirisa tani kuumbwa na Mafala a Mulungu?

9 Midzidzi inango Mulungu asapangiza ufuni wace kuna ife mukutisandika, ninga pinacita baba waufuni. Dhavidhi atawira kusandikwa mbalonga: ‘Ndinasimba Yahova thangwi asanditsogolera, ngakhale namasiku asandisandika.’ (Masalmo 16:7) Dhavidhi akhanyerezera mwacidikhodikho pikhafuna Mulungu. Iye atawira kuumbwa na Mulungu, pyenepi pisabveka kutawirisa kuti manyerezero a Mulungu ancinje toera akhale munthu wadidi. Mungacita pibodzi pyene, ufuni wanu kuna Mulungu na cifuno canu cakunkomeresa cinakula, pontho munadzakhala Nkristu wakukola mwauzimu. Mulongo unango anacemerwa Christin alonga kuti mu ndzidzi unafufudza iye na kunyerezera mwadidi pinaleri iye, asapibva ninga Yahova acitisa kuti Bhibhlya ilembwe makamaka toera kuphedza iye!

10. Mwakubverana na Izaiya 26:3, kodi kukhala na manyerezero auzimu kunakuphedzani tani?

10 Mungakhala na manyerezero auzimu, munaona dziko na pinafuna kucitika ntsogolo ninga munapionera Mulungu. Yahova asakupasani udziwisi uzinji na ndzeru. Thangwi yanji? Thangwi iye asafuna kuti imwe mudziwe pinafunika imwe kuikha pa mbuto yakutoma mu umaso wanu, mucite pisankhulo pyadidi, pontho mukhonde gopa pinafuna kucitika ntsogolo! (Lerini Izaiya 26:3.) Joshua, m’bale anakhala ku Estados Unidos, alonga kuti mungakhala na uxamwali na Yahova, munadziwa pinafunika imwe kuikha pa mbuto yakutoma na pinafunika imwe kuikha pa mbuto yaciwiri.

SANKHULANI AXAMWALI ADIDI

11. Kodi Dhavidhi asankhula kupi axamwali ace?

11 Lerini Masalmo 16:3. Dhavidhi akhadziwa kuti anagumana kupi axamwali adidi. Iye asankhula axamwali ace pakati pa ale analambira Yahova, na pyenepi pikhancitisa ‘kukomerwa pikulu pyene.’ Iye alonga kuti axamwali ace akhali ‘adidi kakamwe’ thangwi iwo akhawangisira toera kutowezera midida ya makhaliro adidi a Yahova. Nyamasalmo unango akhali na mabvero mabodzi ene thangwi yakusankhula axamwali. Iye alemba: ‘Ndine xamwali wa onsene anakugopani na wa onsene anatoweza matongero anu.’ (Masalmo 119:63) Mwakubverana na pidapfundza ife mu nsolo udamala, imwe munakwanisambo kukhala na axamwali azinji adidi pakati pa ale anafuna Yahova, pontho asambvera. Axamwali anewa nkhabe funika kukhala basi ene a thunga yanu.

12. Thangwi yanji Dhavidhi na Yonatani akhali axamwali adidi?

12 Dhavidhi nee akhasankhula basi ene anthu a thunga yace toera akhale axamwali ace. Kodi imwe musakumbuka m’bodzi wa axamwali ace? Panango mwanyerezera Yonatani. Uxamwali wa Dhavidhi na Yonatani walembwa m’Bhibhlya, thangwi ukhali wadidi kakamwe. Kodi imwe mukhapidziwa kuti Yonatani na Dhavidhi akhadasiyana pyaka 30 pyakubalwa? Mphapo ninji cidaaphedza toera akhale axamwali adidi? Iwo akhali axamwali adidi thangwi onsene akhakhulupira Mulungu. Pontho m’bodzi na m’bodzi wa iwo akhalemedza makhaliro adidi a ndzace, ninga cipapo cidapangiza iwo pakumenyana na anyamalwa a Mulungu.—1 Samwele 13:3; 14:13; 17:48-50; 18:1.

13. Munakwanisa tani kukhala na axamwali azinji? Perekani citsandzo.

13 Ninga Dhavidhi na Yonatani, ife ‘tinakomerwa pikulu pyene’ tingasankhula axamwali pakati pa ale analambira Yahova mban’khulupira. Kiera, wakuti asatumikira Mulungu mu pyaka pizinji alonga: “Ine ndiri na axamwali pa dziko yonsene yapantsi, axamwali akuti makhaliro awo na misambo yawo ndi yakusiyana kakamwe na yanga.” Tingawangisirambo kucita pyenepi, tinaona kuti Bhibhlya na nzimu wakucena unatiphedza toera kukhala na axamwali pa dziko yonsene yapantsi ninga banja ibodzi.

KHAZIKISANI PIFUNO PYADIDI

14. (a) Munakhazikisa tani pifuno pyadidi mu umaso wanu? (b) Ninji pidalonga aphale na atsikana anango thangwi ya pifuno pyawo?

14 Lerini Masalmo 16:8. Cinthu cakufunika kakamwe mu umaso wa Dhavidhi cikhali kutumikira Yahova. Mungatowezera Dhavidhi mu ndzidzi unakhazikisa imwe pifuno pyanu, ndzidzi onsene mbamuwangisira kucita pinafuna Yahova, munadzakhala akutsandzaya kakamwe. M’bale anacemerwa Steven alonga: “Kukhazikisa pifuno na kupikwanirisa, buluka penepo mbindikumbuka kuthambaruka kudacita ine thangwi ya pyenepi pisanditsandzayisa kakamwe.” M’bale unango wa m’phale wa ku Alemanya wakuti cincino asatumikira ku dziko inango alonga: “Ndingakula, nee ndisafuna kuyang’ana nduli mbandiona kuti basi ene ndikhacita pinthu pikhafuna ine.” Kodi imwe musapibva munjira ibodzi ene? Khala ndi tenepo phatisirani maluso anu na pinadziwa imwe toera kulemedza Mulungu na kuphedza anthu anango. (Agalata 6:10) Khazikisani pifuno pya kutumikira Yahova mbamum’phemba kuti akuphedzeni toera kupikwanirisa. Mwakukhonda penula iye anadzatawira maphembero anu!—1 Juwau 3:22; 5:14, 15.

15. Ndi pifuno pipi pyakuti munakwanisa kupikhazikisa? (Onani bokosi “ Pifuno Pingasi Toera Kupinyerezera.”)

15 Ndi pifuno pipi pyakuti munakwanisa kupikhazikisa? Panango munakhala na cifuno cakutawira pa misonkhano mukuphatisira mafala anu ene. Peno munakhala na cifuno cakutumikira ninga mpainiya peno ku Bheteli. Munakwanisambo kukhala na cifuno cakupfundza cilongero cinango toera mukwanise kumwaza mphangwa kwa anthu azinji. M’bale unango wa m’phale anacemerwa Barak wakuti ali m’basa ya ndzidzi onsene alonga: “Nkhabepo basa inango inanditsandzayisa kakamwe kupiringana kudziwa kuti ntsiku zonsene ndisaphatisira mphambvu zanga toera kutumikira Yahova.”

PHATISIRANI MWADIDI UFULU UNAKUPASANI MULUNGU

16. Kodi Dhavidhi akhaona tani miyambo na midida ya Yahova, pontho thangwi yanji?

16 Lerini Masalmo 16:2, 4Ninga tapfundza mu nsolo udamala, tingaphatisira miyambo na midida ya Mulungu, tinakhala na ufulu wandimomwene wakuti unatiphedza toera kufuna pinthu pyadidi na kuida pyakuipa. (Amosi 5:15) Dhavidhi alonga kuti “pyadidi pyonsene” pikhali na iye apipaswa na Yahova. Kwa iye, miyambo na midida ya Mulungu ikhali pinthu pyadidi. Ndzidzi onsene Yahova asacita pinthu pyadidi, pontho pinthu pyonsene pyadidi piri na ife pyabuluka kuna iye. Dhavidhi akhawangisira toera kutowezera Mulungu, pontho akhafuna pinafuna Yahova. Dhavidhi apfundzambo kuida pinalonga Mulungu kuti ndi pyakuipa. Cibodzi mwa pinthu pyenepi ndi kulambira adzimunthu, pyakuti pisabveka kulambira munthu peno cinthu cinango m’mbuto mwakulambira Yahova. Kulambira adzimunthu kusacitisa anthu kupwaziwa, pontho kusacitisa kuti mbiri yonsene ikhafuna kupaswa Yahova ipaswe munthu peno cinthu.—Izaiya 2:8, 9; Apokalipse 4:11.

17, 18. (a) Ninji pidalonga Dhavidhi thangwi ya pinacitika kuna ale analambira alungu authambi? (b) Ninji pinacitisa ‘nyatwa za anthu kuthimizirika’ lero?

17 Mu ndzidzi wakale, ulukwali kazinji kene ukhacita khundu ya ulambiri wauthambi. (Ozeya 4:13, 14) Anthu azinji akhakomerwa na ulambiri wauthambi thangwi akhatsandzaya na kucita ulukwali. Kodi ulambiri unoyu ukhaatsandzayisadi? Nkhabe! Dhavidhi alonga kuti onsene analambira alungu authambi ‘nyatwa zawo zinathimizirika.’ Anthu anewa akhapereka anawo ninga ntsembe kuna alungu awo authambi! (Izaiya 57:5) Yahova akhaida usumankha ukhacita iwo. (Yeremiya 7:31) Imwe mbumudakhala nanthu mu ndzidzi unoyu, mbumudakomerwa kakamwe kuona anyakubalanu mbakalambira Yahova.

18 Lero, mauphemberi mazinji authambi asatawirisa ulukwali, kuphatanizambo kupita m’mabonde kwa mamuna na mamuna peno nkazi na nkazi. Anthu anango asaona kuti ali na ufulu wakucita pinthu pyakuipa, mbwenye undimomwene ndi wakuti ‘nyatwa zawo zisathimizirika.’ (1 Akorinto 6:18, 19) Kodi mwatoma kale kupiona pyenepi? Natenepa aphale na atsikana, bverani Babanu wakudzulu. Pangizani kuti ndi pyadidi kubvera Mulungu. Nyerezerani mwadidi nyatwa zinaoneka thangwi yakucita ulukwali. Munadzaona kuti ndi zizinji kakamwe kupiringana tsendzo ya ndzidzi wakucepa. (Agalata 6:8) Joshua, adalonga ife pakutoma alonga: “Tinakwanisa kuphatisira ufulu wathu ninga munafunira ife, mbwenye kuuphatisira mwakuipa nkhabe kutitsandzayisa.”

19, 20. Kodi aphale na atsikana anakhala na nkhombo zipi angakhulupira Yahova na kumbvera?

19 Yezu alonga: “Imwe mungapitiriza m’mafala anga, mwandimomwene ndimwe anyakupfundza anga, imwe munadzadziwa undimomwene, pontho undimomwene unadzakusudzulani.” (Juwau 8:31, 32) Tisapereka takhuta kuna Yahova thangwi yakutisudzula mu uphemberi wauthambi, m’maonero akuipa na pyaufiti. Kutsogolo ife tisadikhira ‘kukhala na ufulu wa mbiri ya ana a Mulungu.’ (Aroma 8:21) Lero, imwe munatsandzaya na ufulu unoyu mungabvera pipfundziso pya Kristu. Munjira ineyi, “munadzadziwa undimomwene” tayu basi thangwi ya kuupfundza mbwenye kukhala maso mwakubverana na iwo!

20 Aphale na atsikana, phatisirani mwadidi ufulu unakupasani Mulungu. Mungauphatisira mwandzeru unakuphedzani toera kucita pisankhulo pyadidi pyakuti pinakuphedzani toera kukhala na tsogolo yadidi. M’bale m’bodzi wa m’phale alonga: “Kuphatisira mwandzeru ufulu mbuciri m’phale kusaphedza pakucita pisankhulo pyakufunika kakamwe mu umaso, ninga munthu wakumanga naye banja, basa peno kukhala tenepo mu pyaka pingasi nee kumanga banja.”

21. Munakhala tani na “umaso wandimomwene”?

21 Pinalonga anthu mu ntsiku zino kuti ndi umaso wadidi ndi pya ndzidzi wakucepa. Nkhabepo munthu anadziwa pinafuna kucitika mangwana. (Tiyago 4:13, 14) Natenepa musafunika kucita pisankhulo pyakuti pinakuphedzani kugumana “umaso wandimomwene”—umaso wakukhonda mala mu dziko ipswa ya Mulungu. (1 Timoti 6:19) Yahova nkhabe kakamiza munthu toera kuntumikira. M’bodzi na m’bodzi wa ife asafunika kusankhula pinafuna iye kucita. Natenepa, citani Yahova ninga “unthaka” wanu mukucita pyonsene pinakwanisa imwe toera kuwangisa uxamwali wanu na iye mbamutsandzaya na ‘pinthu pyonsene pyadidi’ pinakupasani iye. (Masalmo 103:5) Khalani na cinyindiro cakuti Yahova anakucitisani kukhala akutsandzaya kwenda na kwenda!—Masalmo 16:11.