Me bi gwéé i tison i Tiranë, tison ikeñi i Albania, di bé yep. Pua yem a bé loñge mut, a bé sal ngandak inyu tééda bés. Ndi to hala yaa di bééna bé bañga jam. Ngéda me bé mañge, hala a bé tééñga me kiki di bé yep. Me nlôôs ngandak ngéda me mañge, me ban-ga bé bitamb, to bijek bi kôli.

Me bi bôdôl nip me bak isii mañga. Me bé hoñol ndik le me mboñ hala inyu hôla lihaa jem. I mbus ngéda, bisônda bi bi gwel. Jon i nwii 1988, ngéda me bééna 14 nwii, pua yem a bi ep me i suklu i boñge ba ndogop. Me bi boñ nwii ima nyoo i nigil soudure. Ngéda me bi nwas suklu, me bé sômbôl sal; ndi me bi léba bé bôlô. Bôlô i bé bé i Albania inyule bôt ba m’bô ba bé nyiñgis loñ. Me bi waa, me kahal lôôs ngéda ni minlômbi nwem mi mawanda, me témb me bôdôl nip. I mbus, ba gwel me ni mawanda mem ba ha bés i mok nwii maa.

Ngéda me bi pam i mok, me bi ke ni bisu i kand bikuu. Mam ma moni ma bé ke bé loñge i Albania, jon liyep li bé nnayak. Mu i béba ngéda i, me bé boñ mam mabe inyu kôs moni. Kel yada di bi kand kuu ni mangaa ba gwel mawanda mem ima, me me so, me nyodi i loñ yem inyu boñ le me ke bañ i mok. Mu ngéda i, me bi bii nwaa wem Julinda, di gwal man munlôm.

Di bi sôk di ke i loñ Ngisi. Me bé sômbôl nwas bilem bibe kiki me bé ni nwaa wem ni lok yem, ndi bun a bé bé. Me bi témb me bôdôl kand bikuu, ha ngéda i, me bé nuñul hibañga me tihbaga ngandak moni.

Lelaa Julinda a bé tehe me i ngéda me bé nuñul hibañga? Nwaha le nyemede a kal bé: “Me bi néñél i Albania, ngôñ yem i bé le me tohla liyep. Me bé bebee i boñ to kii inyu bana niñ ilam. Me bé hoñol le moni mi ga lémés niñ yés, jon me bé nit Artan mu bitembee gwé, wip wé, ni nyuñga hibañga, mam momasôna a bé boñ inyu kôs moni.”

I nwii 2002, niñ yés i bi héñha, mam momasôna di bé sômbôl boñ inyu kôhna moni ma bi kwo i lép. Me bé me bééga ngandak hibañga, ba gwel me, ba témb ba ha me mok.

Bibel bi bôdôl héñha me memede me yik bé. I nwii 2000, Julinda a bi boma Mbôgi Yéhôva a bôdôl nigil Bibel ni bo. Me bé gwés bé minkwel mi Bibel inyule me bé tehe le mi nje me ngéda yañga. Julinda a bé gwés nwo. A nkal le: “Lihaa jem li nhémle Djob, jon me bé gwés Bibel me tehge yo kiki Bañga i Djob. Me bééna ngôñ i nok Bibel, me bé maséé i nigil ni Mbôgi Yéhôva. Ngandak mam me bé nigil me bé nok yo loñge. Me bi kahal héñha ngim bilem me bééna. Ndi me bi héñha bé mahoñol mem inyu jam li moni letee ni ngéda ba bi gwel Artan. Ha nyen me bi héñha mahoñol. Me bi nok le i yom Bibel i nkal inyu jam li moni li yé maliga. Di bi lôôs ngéda yés yosôna i yéñ lingwañ, ndi di bé bé maséé. Ha nyen me bi nok le me nlama nôgôl Djob ni ñem wonsôna.”

I nwii 2004, me bi pam i mok, me kahal yéñ i témb i nyuñga hibañga. Ndi Julinda a bé a ma héñha mahoñol, a bi kal me jam li li bi lôôha tihba me. Nye me le: “Me gwé ha bé ngôñ ni moni nwoñ. Me gwé ngôñ le we nu u yé nlô wem ni isañ bon ben u yén me ipañ.” Hala a bi tééñga me, ndi maliga mon a bé pot. Me bi lôôs ngandak nwii haa ni lihaa jem. Me bi hoñol yak i mandutu momasôna me bi kôs inyule me bi héléé i boñ mam mabe inyu kôs moni. Jon me bi kit le me héñha bilem gwem, me waa yak kiha ni minlômbi nwem mi mawanda.

Mam ma bi héñha toi i niñ yem i ngéda me bi ke likoda li Mbôgi Yéhôva ni nwaa wem ni bilok gwem gwobiba. Bôt ba bi leege me loñge ni minyaô nwominsôna, hala a hélés me. I mbus ngéda, me kahal nigil Bibel.

Yigil yem i Bibel i bi niiga me le ‘ligwés moni li yé nkañ u mam mabe momasôna; mu kiki bôt bahogi ba bé boñ biliya inyu yônôs i gwéha ini, ba bi . . . nok ngandak njôghe homa nyensôna.’ (1 Timôtéô 6:9, 10) I mam me bé me ma tehe i niñ yem ma bi éba me le i pes kaat ini i mpot maliga! Me bi tam ngandak inyu mam mabe me bi boñ, ma bi nôgha me ni lihaa jés njôghe. (Galatia 6:7) I ngéda me bi tehe lelaa Yéhôva bo Man wé Yésu Kristô ba ngwés bés, me bi bôdôl héñha niñ yem. Me bi bôdôl tôñ bôt bape iloo memede, hala a bi boñ le me kahal lôôs ngandak ngéda ni lihaa jem.

Maéba ma yé munu nlôñ Bibel unu ma bi hôla me ngangak: “Ni niñ bañ niñ i bôt ba ba ngwés moni, ni konok maséé ni mam ni gwé hanano.” (Lôk Héber 13:5) Nano me yé nwee, yak kiññem yem i yé nwee. Me bé ngi ba maséé laana i niñ yem. Libii jem li nkônde lama, di nkônde lédés maada més ikété lihaa jés.

Me bé hoñol ndugi le ngandak moni yon y’a lona bés maséé. Nano me ntehe toi le bikuu me bi kand ni gwéha i moni bi bi lona me ngandak njôghe. Di ta bé mingwañ mi bôt, ndi di gwé jam li nloo lingwañ huum, di yé mawanda ma Yéhôva Nyambe. I ngéda di mbégés nye ntôñ, me ni lihaa jam di yé maséé bañga bañga.