Yi enu ci yí lemɛ ji

Yi enyɔtawo nɔxu

MÍNƆ ZANŊTE!

Enuwo kpekpeɛ bexujitɔwo: Amɛ miliɔn nɛniɖe shi le Ukraine

Enuwo kpekpeɛ bexujitɔwo: Amɛ miliɔn nɛniɖe shi le Ukraine

 So 24 février 2022 jiɔ, Russie tɔ ahwa koɖo Ukraine. Enu cɛ dɔ yí amɛ miliɔn nɛniɖe kpɔ mɔ yewole afɔkumɛ yí tɔ tetekpɔ ashi le ju lɔ mɛ kaba. a

 “Bɔmbuwo wokɔ le fishiafi. Enyɔ lɔwo sɛnŋ keke ŋdenya lé nadre wo do o. Eyi ci mìse mɔ pipanwo alɔ amɛwo ti le ju lɔ mɛɔ, mìwo can mìsɔ gbeta mɔ mìashi. Mìtashi nuwo pleŋ ɖɛ, ɖo goduvi ci mɛɖeka mɛɖeka akpla yí mìsɔ. Eyi wema veviwo, cikewo, eshi koɖo enu kankin ciwo mìaɖu yí mìsun ji yí sɔ do godu lɔwo mɛ. Mìtashi enu kpɛtɛwo pleŋ ɖɛ yí yi fini mìaɖo pipan lɔ le yí Bɔmbuwo wokɔ trɔdo mì.”—Nataliia, so Kharkiv le Ukraine.

 “Ci enu lɔwo tɔ jɔjɔɔ, mìdekando ji mɔ ahwa ajɔ nyao o. Ŋvase yí bɔmbuwo tɔ wowó le fiɖewo le jugan lɔ mɛ yí sɛflɛwo hunhunkɔ. Eyi ŋmɔ nashi, enuvevi ɖewo ŋsun ji yí sɔ. Nyidin ga 8 pɛɛ yí ŋso le axomɛ. Ŋɖo pipan ɖeka yí va Lviv. Ŋvaɖo bus so nɔ yí yi Pologne.”—Nadija, so Kharkiv le Ukraine.

Le nyɔci cɛ mɛ

 Nyiwo koŋ yí dɔ taɖo amɛwo vashishiɛ keŋ avayi ji fini woabe doɔ?

 Ci Russie sɔjawo je Ukraine jiɔ, eyi dɔ taɖo amɛwo shishiɛ le ju lɔ mɛ yí vayi jijiɛ bexu. Ele ahan gan, Bibla nu nubu ciwo koŋ yí dɔ taɖo amɛwo shinɔ yí vayi jinɔ bexu:

  •   Agbetɔwo cɛkpakpa ciwo pleŋ yí le nyigban ji ɖekɛ desun ji awa enu ci agbetɔviwo jijiɛ nɔ wo o. Hweɖewonuɔ, acɛkpakpa lɔwo ŋtɔwo zannɔ acɛ ci yí le wo shi yí sɔ wanɔ nu koɖo amɛwo.—Ŋununyatɔ 4:1; 8:9.

  •   Satana Legba, ci yí nyi ‘xexe lɔ fyɔ’ sɔ enuvwinwawa do lanmɛ nɔ agbetɔviwo keke Bibla nu mɔ: “Xexe keŋkeŋ lɔ le gɔnmɛ nɔ Enuvwinwatɔ lɔ ŋsɛn.”—Ʒan 14:30; 1 Ʒan 5:19.

  •   So exwe sanŋdi nɛniɖe keɔ, enuwo kpekpeɛ agbetɔviwo pleŋ le nyigban lɔ ji. Eyi nubu ci yí gbevakpe ni yɛ yí nyi gaxoxo ciwo mɛ mìle. Ci Bibla xokɔ nuxu so gaxoxo cɛwo nuɔ, emɔ: “Cukaɖa sugbɔ a va le ŋkeke vɔvɔwo mɛ.” (2 Timɔte 3:1) Enu ci yí taɖo enu lɔwo agbesɛnkɔŋ doji yí nyi mɔ, le ŋkeke kpɛtɛkpɛtɛ cɛ lɔwo mɛɔ, ahwawo, jɔjɔmɛfɔkuwo, ŋɖuɖu mali koɖo edɔ̀lele ganganwo yí anyi enu ciwo yí ajɔjɔ koŋ. Eyi enu cɛwo adɔ yí amɛwo ashishiɛ le wowo xwewo mɛ.—Luiki 21:10, 11.

 Nyi yí akpedo bexujitɔwo nu woanya mɔ esɔ mɛ avanyɔɔ?

 Bibla nu mɔ Yehowa, b Gbɛɖotɔ lɔ nyi Mawu ci yí lɔnnɔ amɛ yí bexujitɔwo koɖo mɛ ciwo yí shi gbeɖe wowo xwewo ɖɛ nu kunɔ lanmɛ ni. (2 Ese Wema 10:18) Éɖo gbe mɔ yeato jeŋkwi mɛ cɛkpakpa yetɔ, ci woyɔnɔ mɔ Mawu Fyɔɖuxu ji yí aɖe bexujitɔwo cukaɖawo pleŋ si nɔ wo. Mawu Fyɔɖuxu lɔ avaɖɔli agbetɔwo cɛkpakpawo pleŋ. (Daniɛli 2:44; Matie 6:10) Yehowa ato yi Fyɔɖuxu lɔ ji avɔ Satana Legba swi. (Rɔmatɔwo 16:20) Fyɔɖuxu cɛ yí avakpa acɛ do nyigban lɔ keŋkeŋ ji, awɛ yí eju lixowo agu yí mama dagbele agbetɔviwo mɛ o. Amɛshiamɛ ci yí ale nyigban ta avanyi xomu kuɖeka. Mɛɖekɛ dagbeshi le yi xomɛ o, ɖo Bibla ɖo gbe mɔ: “Amɛ ɖeka ɖeka a le anyi nɔ̀nɔ le gɔnmɛ nɔ yiŋtɔ vɛnci koɖo figici. Amɛ ɖe da do vɔnvɔn nɔ wo o! Nyi [yí] taɖo ɔ? Ðo ɔ, Tɔhonɔ Ŋsɛnwo Pleŋtɔ nu mɔ yi a jɔ do ahan ji!”—Mishe 4:4.

 Mawu Fyɔɖuxu lɔ ɖekɛ kpaŋ yí asun ji avawɛ yí shishi avayi ji bexu nyɔ ci yí li gbɛ agu keŋkeŋ. Yehowa ato yi Fyɔɖuxu lɔ ji agu enu ciwo pleŋ yí dɔ agbetɔwo hunnɔ alo shi vayi jinɔ bexu. Enu ciwo yí dɔnɔ ɖekawo ke:

  •   Ahwa. “[Yehowa] a ɖote ahwawo le afi ɖekpokpwi le nyigban ji.” (Ehajiji Wema 46:9) Nɔ àkpɔ lé Mawu avagu ahwawawawo doɔ, hlɛn enyɔci ci yí nyi “Aleke Woawɔ Ahe Ŋutifafa Ava Anyigba Dzi?

  •   Xomɛveve koɖo danuwawa. “Efyɔ lɔ ahwlɛn wo gan le amɛ kpotu ciwo yí tekpɔ a do vevisese lanmɛ nɔ wo shi.” (Ehajiji Wema 72:14) Nɔ àmɔŋje mɛ mɔ, mɛ ciwo yí le adɛn vwinwo wukɔ so xwe nɛniɖewo ke atɛnŋ atrɔ druɔ, hlɛn enyɔci eɖekplɔɖedo ciwo nyɔta yí nyi “Àte Ŋu Aɖu Fuléle Dzi!

  •   Wamɛnɔnyinyi. “[Yehowa] kpenɔdo wamɛnɔwo koɖo amɛ klekliwo nu.” (Ehajiji Wema 72:12) Nɔ àkpɔ lé Yehowa avagu enu ciwo yí dɔ wamɛnɔnyinyi li swiɔ, hlɛn enyɔci ci yí nyi “Wamɛnɔnyinyi atɛnŋ avavɔ kpɔa?

  •   Ŋɖuɖu mali. ’Jinukuwo aɖɔ nyigban lɔ ji.’ (Ehajiji Wema 72:16) Nɔ àkpɔ lé Mawu avawɛ yí shive aguɔ, hlɛn enyɔci ci yí nyi Plus jamais la faim dans le monde?

 Bibla atɛnŋ akpedo bexujitɔwo nu le egbɛ mɛa?

 Ɛɛ. Bibla na kankandoji bexujitɔwo mɔ esɔ mɛ avanyɔ. Ele ahan gan, akpedo wo nu le cukaɖa lɔwo mɛ kakayɛ dru.

 Bibla gɔnmɛɖose: “Sukunuwatɔ a kando enyɔ ɖekpokpwi ci é se ji. Vɔ, ŋununyatɔ do ʒinxo yi butamɛ so enushanu nu.”—Elododo Wema 14:15.

 Lé àwa do ji do: Bu tamɛ kpɔ doŋkɔ so awobi ciwo yí avaxo eo dru nu koɖo lé àwɛ nɔ ŋgbevajɔ do eo ji o. Míkpɔ nywiɖe le xomɛvetɔ koɖo enukpotuwatɔwo nu. Ðo wokpɔnɔ mɔ ŋɖe deli aglɔn ta nɔ bexujitɔwo o, yí wodejeshi texwe yoyu ci wovabe do nywiɖe hɛnnɛ o. Ecɛ dɔ yí wowanɔ nu koɖo bexujitɔwo alo venɔ xomɛ koɖo wo.

 Bibla gɔnmɛɖose: “Nɔ ŋɖuɖu koɖo avɔnwo le mì shi ɔ, wo a jeŋ nɔ mì.”—1 Timɔte 6:8.

 Lé àwa do ji do: Ŋgbesɔ ao susuwo pleŋ sɔ ɖo enu ciwo yí wudo eo ji o. Nɔ èkpɔ enuvevi ɖewo yí wojeŋ nɔ eoɔ, eji ajɔkɔ eo.

 Bibla gɔnmɛɖose: ’Eyi taɖo enushanu ci yí mí jinɔ mɔ amɛagbetɔwo le wanɔ nɔ míwo ɔ, míwo can míwo le wɛni nɔ wowo hɛnnɛ.”—Matie 7:12.

 Lé àwa doji do: Do ʒinxo yí avo xomɛ. Adɛn nywi cɛwo adɔ yí amɛ yoyu ciwo mɛ èvayi ci alɔn axɔ eo yí agbebunɔ eo.

 Bibla gɔnmɛɖose: “Mí ŋgbe wa evwin do amɛ ci wa evwin do mí o.”—Rɔmatɔwo 12:17.

 Lé àwa do ji do: Nɔ wowa ŋɖe koɖo eo yí denyɔɔ, ŋgbelɔn yí dɔmɛzi adɔ naɖe hlɔn o. Nɔ èɖe hlɔn ɔ, ecɛ agbedahɛn nu lɔwo doji yɔ.

 Bibla gɔnmɛɖose: “Na wa enuwo pleŋ dru toto Yesu Kristo mɛ, ɖo É yí nanɔ ŋsɛn ŋ.”—Filipitɔwo 4:13.

 Lé àwa do ji do: Mawu le nyi amɛ vevi nɔ le ao gbe mɛ yí nadonɔ gbe ɖaɖa ni. Ádo ŋsɛn eo nado ji le enu ciwo yí wakɔ eo mɛ.

 Bibla gɔnmɛɖose: “Ejika ŋgbe so mí do enu ɖekpokpwi nu o; vɔ le enuwo pleŋ mɛ ɔ, mí dasɛ enu ciwo pleŋ yí ʒan mí nɔ Mawu toto kwifanwo, kukuɖeɖewo, koɖo akpedodowo mɛ. Eyi, fafa Mawu tɔ, ci mɛ agbetɔ datɛnŋ mɔnŋje o, a lé míwo jiwo koɖo míwo susuwo dote.”—Filipitɔwo 4:6, 7.

 Lé àwa do ji do: Biɔ Mawu mɔ nɔ ŋɖeŋɖe jɔjɔ do ye ji can ɔ, yɛ le wɛ nɔ ye susu mɛ afa yí ayexa mɛ avo nɔ ye. Kpɔ enyɔci ci yí nyi “Philippiens 4:6, 7: ‘Ne vous inquiétez de rien.’”

a Ci Russie je Ukraine ji yi ŋkegbuɔ, Jukɔnwo xoxoxu sɔjawo dɔwaxu gangantɔ ci yí kpɔnɔ bexujitɔwo nyɔwo gbɔ (UNHCR) nu mɔ, enujɔjɔ ci yí sɛnŋ yí gbeʒan nuwawa kpata sɔwu le nu ciwo pleŋ yí jɔ kpɔ mɛ yí nujɔjɔ lɔ anyi. Le ŋkeke 12 kpoŋ gblamɛɔ, mɛ ciwo yí wu miliɔn amɛve yí shi le Ukraine yí yi ci eju ciwo yí trɔdi mɛ. Eyi amɛ miliɔn ɖeka buwo shi le wowo xwewo mɛ yí gban hlɛn do eju buwo mɛ le Ukraine lɔ ke.

b Mawu ŋkɔ yí nyi Yehowa. (Ehajiji Wema 83:18) Kpɔ enyɔci ci yí nyi “Ame Kae Nye Yehowa?