Ekọn̄ emi Russia ẹketọn̄ọde ye Ukraine ke February 24, 2022 anam ata ediwak owo ẹfen̄e ẹwọrọ ke Ukraine, ndien emi anam uwem ọsọn̄ etieti ye mme owo. a

 Eyen Ukraine emi ekerede Nataliia ọdọhọ ete: “Ẹketop bọm nte owo ebre nsa. Ama enyene ndịk tutu ọbọ owo uyo. Ke ini ikokopde ke tren odu ndimen mme owo mfehe n̄wọrọ ke Ukraine, ima itiene idụk. N̄kukụre se owo kiet kiet ekekemede ndimen ekedi ekpri ekpat emi nditọ ufọkn̄wed ẹsikọn̄ọde ke edem. N̄wed-isan̄, ibọk, mmọn̄, ye ekpri se ididiade kpọt ọkọdọn̄ọ ke ekpat oro. Ima idaha ikpọn̄ kpukpru se ikenyenede ika itie udụk-tren. Itetịn̄ mi, mbonekọn̄ ke ẹtop bọm mi ye ko nte usen ọmọn̄ okụre.”

 Eyen Ukraine en̄wen emi ekerede Nadija ọdọhọ esie ete: “Owo nnyịn ndomokiet ikenịmke ke ekọn̄ emi ayasiaha. Edi itibọp enyịn itat, idikop kpa kpa kpa, window ọtọn̄ọ ndinyek. Mma mmen n̄kpọ ifan̄ kpọt emi ndinen̄erede nyom mfehe n̄wọrọ. N̄kọkpọn̄ ufọk n̄kanika 8 usenubọk ndụk tren nsịm Lviv, ekem ndụk bọs n̄ka Poland.”

Iyọbọrọ mme mbụme emi ke ibuotikọ emi

•  Nso isịn se inade emi?

•  Nso ikeme ndinọ mbon emi ẹfen̄ede ẹwọrọ ke obio mmọ idotenyịn?

•  Ndi Bible ekeme ndin̄wam mbon emi ẹfen̄ede ẹwọrọ ke obio mmọ?

 Nso isịn se inade emi?

 Ekọn̄ emi Russia ẹketọn̄ọde ye Ukraine anam ata ediwak owo ẹfen̄e ẹwọrọ ke Ukraine. Edi Bible etịn̄ ata akpan ntak emi esịnde ofụri afanikọn̄ emi:

•   Ukara owo ikemeke ndinyan̄a owo. Mbon ukara ẹsiwak ndida odudu mmọ mfịk mme owo.​—Ecclesiastes 4:1; 8:9.

•   Satan emi edide “andikara ererimbot emi” anam mme owo ẹbak ibak utọ emi. Bible ọdọhọ “ke ofụri ererimbot esịne ke idak odudu andidiọk.”​—John 14:30; 1 John 5:19.

•   Imọdiọn̄ọ ke afanikọn̄ ererimbot emi itọn̄ọke mfịn. Edi afanikọn̄ idahaemi owụt ke nnyịn idu ke utịt ini emi Bible eketịn̄de aban̄a. Bible ọkọdọhọ ke “ndiọkeyo emi ọsọn̄de ndiyọ oyodu ke mme akpatre usen.” (2 Timothy 3:1) Bible ama ọdọhọ n̄ko ke ekọn̄, akan̄, ndiọi udọn̄ọ, ye mme afanikọn̄ eken ẹyedu ke mme akpatre usen, ndien mme afanikọn̄ emi ẹnam ediwak owo ẹfen̄e ẹwọrọ ke obio mmọ.​—Luke 21:​10, 11.

 Nso ikeme ndinọ mbon emi ẹfen̄ede ẹwọrọ ke obio mmọ idotenyịn?

 Bible ọdọhọ ke mbọm mbon emi ẹfen̄ede ẹwọrọ ke obio mmọ esinam Jehovah b Abasi emi okobotde nnyịn, sia enye ama mmọ. (Deuteronomy 10:18) Ntre, enye ọn̄wọn̄ọ ndinam ukara esie ke heaven, emi Bible okotde Obio Ubọn̄ Abasi, ada itie ukara ubọkowo. Ke ini ukara Abasi edikarade isọn̄ emi, owo ndomokiet idifeheke aba ikpọn̄ ebiet esie. (Daniel 2:44; Matthew 6:10) Jehovah ayanam Obio Ubọn̄ esie osobo Satan efep ke nsinsi. (Rome 16:20) Obio Ubọn̄ emi edikara ofụri ekondo. Ini oro, owo ndomokiet ididọhọke ke imọ ito n̄kan̄ emi m̀mê oko, sia ofụri ererimbot editie nte obio kiet, ofụri ubonowo ẹdinyụn̄ ẹdi ubon kiet, ẹdiana kiet. Owo ndomokiet idifeheke aba iwọrọ ke ufọk esie. Bible ọdọhọ ete: “Mmọ ẹyetie ke idak vine mmọ ye ke idak eto fig mmọ, ndien ididụhe owo eke edinamde mmọ ẹdịghe; koro edi inua Jehovah mme udịm ọdọhọ.”​—Micah 4:4.

 Obio Ubọn̄ Abasi kpọt ekeme nditre afanikọn̄ emi esinamde mme owo ẹfen̄e ẹwọrọ ke obio mmọ. Jehovah ọn̄wọn̄ọ ke Obio Ubọn̄ imọ ayanam emi. Mme itie Bible emi Abasi ọn̄wọn̄ọde emi ẹdi emi:

•   Ekọn̄. Psalm 46:9 ọdọhọ ete: “[Jehovah ayanam] ekọn̄ etre tutu esịm utịt isọn̄.” Edieke oyomde ndikụt nte Abasi edinamde ekọn̄ etre ke ererimbot emi, kot ibuotikọ emi, “Ẹdinam Didie Ẹnyene Emem ke Isọn̄?”

•   Ufịk ye afai. Psalm 72:14 ọdọhọ ete: “[Jehovah] ayafak ukpọn̄ mmọ osio ke ufịk ye afai.” Edieke oyomde ndikụt nte mme owo ẹkemede nditre ata ndiọi ido emi ẹkesịnede mmọ ke iyịp, kot ibuotikọ emi, “Se Idin̄wamde Nnyịn Itre Ndisua Owo.”

•   Ubuene. Psalm 72:12 ọdọhọ ete: “[Jehovah] ayanyan̄a ubuene emi esemede oyom un̄wam.” Edieke oyomde ndikụt nte Abasi editrede ubuene ke ererimbot emi, kot ibuotikọ emi, “Ndi Enyene Ini Emi N̄kpọ Edifọnde ye Kpukpru Owo Ukem Ukem?”

•   Akan̄. Psalm 72:16 ọdọhọ ete: “Uwak n̄kpasịp [m̀mê udia] ẹyedu ke isọn̄.” Edieke oyomde ndidiọn̄ọ se Abasi edinamde man owo ndomokiet okûkpa biọn̄ aba, kot ibuotikọ emi, “A World Without Hunger?”, oro edi, “Ererimbot Emi Owo Mîdikpaha Biọn̄ Aba.”

 Ndi Bible ekeme ndin̄wam mbon emi ẹfen̄ede ẹwọrọ ke obio mmọ?

 Ih. Bible ọnọ mbon oro ẹfen̄ede ẹwọrọ ke obio mmọ idotenyịn nte ke n̄kpọ ọyọfọn. Edi ikụreke ke oro. Bible etịn̄ se mmọ ẹkpenamde man ẹkeme ndiyọ afanikọn̄ emi esịmde mmọ idahaemi. Se uwụtn̄kpọ ifan̄ mi:

 Bible ọdọhọ ete: “Ẹkûtịmede esịt ke baba n̄kpọ kiet, edi ke kpukpru n̄kpọ ẹda akam ye n̄kpeubọk ọkọrọ ye ekọm ẹben̄e Abasi se mbufo ẹyomde; ndien emem Abasi emi akande kpukpru ekikere eyekpeme mbufo esịt ye ekikere.”​—Philippi 4:​6, 7.

 Nso ke ikọ Bible emi ọwọrọ? Ọwọrọ yak esibọn̄ akam ọnọ Abasi, ọdọhọ enye anam esịt ana fi sụn̄ ke se ededi emi ọwọrọde fi. Kot ibuotikọ emi, “Philippians 4:​6, 7​—‘Do Not Be Anxious About Anything’”, oro edi, “Philippi 4:​6, 7​—‘Ẹkûtịmede Esịt ke Baba N̄kpọ Kiet.’”