Ni orun February 24, 2022, Russia gbe ogun wọ Ukraine. Eyi ka nẹ ẹkpikpomẹ kporo ti o lẹghẹ ẹmi irẹye gidijẹ wi ukpẹnkpẹnrẹn, teri aghan winọrọn gba fẹ ewe biri aghan te wa tete sa kuri ẹri we. a

 “A winọrọn ju ikpakpa igbesọ gbẹ una gba jo ubo gidijẹ. O jọlọ dubẹru sin ẹnẹ ni ewe ti o roro wiwewe. Ti ẹnẹ gba gbọ gin treni winọrọn ti o nemi gbe ẹnẹ re ẹri mirẹn, ẹnẹ ka da ero gin ẹnẹ wa re. Ẹnẹ ka ju urun dede ti ẹnẹ nẹ ṣi, teri ẹkpo tie ọkan ti aghan ọma uli-ẹkọ ka gbe kpan owun a jẹ di unọkọkan gbe. Iwe bọbọ ti o ṣe kpatakiri, irawọ, omi, biri ọjẹ ṣiṣi imidaka nọkan owun ẹnẹ nemi gbe ni ẹkpo we. Ẹnẹ ka ju urun dede ti o ṣibọghọ ṣi gba sa re ubo ti treni ka gbo ni, biri ikpakpa igbesọ ghaan winọrọn gba fọ.”—Nataliia, ti o kani Kharkiv, Ukraine.

 “Kẹkẹ ra to idandan ira ti ogun we gba fọ lẹfun, ẹnẹ ee kpe ni ọrọnfọ gin ogun we wa ghele ṣi. Mo gbọ ti ikpakpa igbesọ gba fọ ni ubo bọbọ ni ode-aja we, kẹnrẹn ajijalala ghaan winọrọn jinghinrin. Ti mo gba winọrọn sa, urun ti o yẹle nọkan owun mo gba ba re. Mo kuri inọli ni ṣiṣi ughọjọ 8:00 ni ọwurọwurọ, gba wọ treni re Lviv, kuro mo ka wọ bọs re Poland.”—Nadija, ti o kani Kharkiv, Ukraine.

Ni oriẹkọ we

•  Nikọ kiti re nẹ ẹkpikpomẹ ti o winọrọn ba aghan ti ogun we le kuri aja aghan?

•  Ubo bokọ wun aghan ti o sa kuri aja aghan teri ẹkpikpomẹ kele nemi ri ugbejule?

•  Baibol nemi mu utiẹyin ṣi gbẹ aghan ti ẹkpikpomẹ le kuri aja aghan ni onuwe?

 Nikọ kiti re nẹ ẹkpikpomẹ ti o winọrọn ba aghan ti ogun we le kuri aja aghan?

 Ẹkpikpomẹ ti o winọrọn ba aghan ti o winọrọn sa kuri ẹri Ukraine ṣi teri Russia gbe ogun wọ ẹri rẹn. Dẹreke, Baibol jẹ di ẹnẹ man ẹkoko urun mirẹn mirẹn ti o ka nẹ ẹkpikpomẹ eju eyi:

•   Udẹrini irẹye ee nemi mu urun ti ẹnẹ irẹye ghele fẹ gbẹ ẹnẹ. Ira gidijẹ, aghan ti o wi udẹrini ka lo aṣẹ ti aghan nẹ gba jọn aghan ti o wi abẹ aghan jẹ.—Ẹklisiastis 4:1; 8:9.

•   Eṣu, ti o ṣe “ọlaṣẹ ẹye we,” ka sọ irẹye ni urun burukun ti o to wẹrẹ ti Baibol kele gin: “Ẹye we dede . . . wi abẹ Ọnẹ Ubi rẹn.”—Jọn 14:30; 1 Jọn 5:19

•   O ma se kuri ẹkpikpomẹ ukanrin ukanrin ti o te ba ẹnẹ irẹye ni ọru ọdọn gidijẹ ṣi ẹyin, ira ti ẹnẹ gha we ka ṣe ira ti Baibol fọ ṣi alẹ ṣi gin: “Ira ẹkpikpomẹ wa winọrọn ni ọjọ ti o tin ogun ghaan rẹn.” (2 Timoti 3:1) Gbadatulu, ni ira eyiwe aja ọkan wa biri aja okeeji ja, ibajẹ ti o guo ubo, ebi biri ubodidọn wa winọrọn—ighaan ka ṣe urun ti o ka lẹghẹ irẹye sa kuri ubo ti aghan gha.—Liuk 21:10, 11.

 Ubo bokọ wun aghan ti o sa kuri aja aghan teri ẹkpikpomẹ kele nemi ri ugbejule?

 Baibol mughan ẹnẹ gin Jihova Ọnẹda ẹnẹ, b Oriṣẹ ti o fẹ ọfọ biri gba ka ṣe aninọ aghan ti o sa kuri inọli aghan teri ẹkpikpomẹ ti o wi ubo ti aghan gha rẹn. (Diutaronomi 10:18) O naṣi gin o wa lo udẹrini ro ti o wi ọrọn, ti a kpe wun Oye Oriṣẹ, gba mu ẹkpikpomẹ ti o ka ba aghan ti o sa kuri aja aghan teri ẹkpikpomẹ to ogun. Udẹrini we wa gba ubo udẹrini irẹye. (Daniẹl 2:44; Matiu 6:10) Jihova wa lo Oye we gba gba Eṣu kuri inọrọn. (Rom 16:20) Udẹrini ọkan nọkan we, re wa winọrọn ni alẹ ẹye we dede. Wiwana kuri ara teri ẹri ti oniye kele wa ee wa winọrọn juwẹrẹ. Irẹye ti o wi alẹ ẹye we dede wa kolu gba ṣe ẹbi ọkan. Oniye-ki-oniye ee wa yẹle gba sa kuri inọli ro teri Baibol naṣi gin: “Ikẹnẹkun wa ṣikalẹ ni ugbo fain ro biri ni abẹ egin ifigi, oniye-ki-oniye ee wa dubẹru sin aghan. Ọluwa [Jihova] Ọlinini dede fọ kuro rẹn.”—Maika 4:4.

 Ẹri Oye Oriṣẹ nọkan re nemi mu ẹkpikpomẹ ti o ka ba aghan ti o sa kuri aja aghan teri ẹkpikpomẹ to ogun. Jihova wa lo Oye ro gba gba urun ti o ka lẹghẹ irẹye sa kuri ubo ti aghan gha kuri inọrọn. Di ẹnẹ ko ewe bọbọ ni uro:

•   Ogun. ‘[Jihova] wa le ogun sin ni ẹye dede.’ (Sam 46:9) Wo ma fẹ man biri Oriṣẹ te wa mu uja to ogun, rọ oriẹkọ we “Nikọ Re Wa Mu Aratutun Wa ni Alẹ Ẹye?”

•   Ijọnjẹ biri uṣe gbalogbalo. “[Jihova] gba aghan kuri ẹwọ ijọnjẹ biri urun gbalogbalo.” (Sam 72:14) Wo ma fẹ nẹ oye biri aghan ti uṣe odin man aghan ara te nemi yi uṣe aghan dẹ, ro oriẹkọ ti o lele ara we “Breaking the Cycle of Hatred.”

•   Otokun. “[Jihova] gbe aghan otokun ti o kpe wun.” (Sam 72:12) Wo ma fẹ man biri Oriṣẹ te wa gba urun ti o ka lẹghẹ oniye gba da otokun kuri inọrọn, rọ oriẹkọ we “A Wa Nemi Kpẹn Uwa ti O wi Ẹri Ni Ewe ti O Jọ Gbẹ Irẹye Dede?”

•   Ebi. “Jẹ di alẹ ka mu ọjẹ ti o ye lẹfun.” (Sam 72:16) Wo ma fẹ man urun ti Oriṣẹ wa ṣe gba ri gin ebi ee kpa oniye-ki-oniye, rọ oriẹkọ we “A World Without Hunger?”

 Baibol nemi mu utiẹyin ṣi gbẹ aghan ti ẹkpikpomẹ le kuri aja aghan ni onuwe?

 Inn. O ma se kuri ọrọnrọn ugbejule ni ira ti o wa, ti Baibol mu gbẹ aghan ti ẹkpikpomẹ le kuri aja aghan, Baibol kpe nemi mu utiẹyin gbẹ aghan ni udangho ti o ka ba aghan ni onuwe.

 Ọrọnfọ ti o wi ẹyin ẹsi Baibol: “Aghan maa jẹ di urun-ki-urun kpokpo aghan ẹmi, kẹnikẹn ni inọ ubẹ aghan dede, aghan ka gba ẹmi ọkpẹ birọ urun ti aghan man fẹ ni ẹwọ Oriṣẹ. Di aratutun Oriṣẹ, ti o bọghọ oye dede, kighi ẹdọn biri uro aghan.”—Filipai 4:6, 7.

 Urun ti ẹrẹn jẹ: Ukalẹ-ki-ukalẹ ti wo ma gha, bẹ Oriṣẹ gbẹ aratutun ti o wa lẹghẹ ẹmi rẹ gba to alẹ. Ṣọn oriẹkọ eyiwe “Filipai 4:6, 7—‘Maa Jẹ Di Urun-Ki-Urun Kpokpo Aghan Ẹmi.’”