Russie bandaka kunuanisa buala ya Ukraine na kilumbu ya 24 février 2022. Yamebimisina bamilion ya bantu bampasi mingi mpenza mpe luzingu na bau mekuma na kivonza, mpe bakena kutina buala ya Ukraine na nsualu mpenza. a

 “Bavuandaka loza babombi mpe yavuandaka kubua. Yavuandaka bangisa, yakele kutu mpasi kusasila yau na bampova. Ntangu beto kuwaka ti ba train ya kutinisa bantu kena kuiza, beto bakaka nzengolo ya kutina buala. Yalombaka beto bika bima na beto nionso, samu konso muntu lendaka nata kaka saki mosi ya fioti ya mukongoni. Beto nataka kaka badokima na beto ya mfunu, bilongo, maza mpe mua bima ya kudia. Beto bikaka bima nionso mpe beto kuendaka kisika bakevingilaka train mpe babombi vuandaka kubua.”—Nataliia, ya Kharkiv, na Ukraine.

 “Beto vuandaka kanisa ve ti mvita kesalama. Munu kuwaka babombi kena kubua bisika yankaka ya mbanza, mpe bafenetre vuandaka ningana. Munu bakaka nzengolo ya kutina, munu bakaka bima yina kele mfunu. Munu bikaka yinzo na 8h00 na sunka mpe munu bakaka train samu na kukuenda na mbanza ya Lviv mpe na manima munu bakaka bus yina nataka munu na Pologne.”—Nadija, ya Kharkiv, na Ukraine.

Na disolo yayi

•  Yinki mambu kesalaka mpenza ti bantu tina babuala na bau?

•  Wapi bantu yina ketinaka babuala na bau lenda bakila kivuvu?

•  Biblia lenda sadisa mpenza bantu yina ketinaka babuala na bau bubu yayi?

 Yinki mambu kesalaka mpenza ti bantu tina babuala na bau?

 Bantu bandaka kutina buala ya Ukraine samu Russie bandaka kunuana mvita na bau. Kasi, Biblia kena kumonisa bamfunu yankaka ya mpinda yina kesalaka ti bantu tina buala:

•   Baguvernema ya bantu na yinza ya mvimba kevuandaka ve na dikoki ya kukokisa bansatu ya bantu. Mbala mingi bamfumu ya Leta kesadilaka kimfumu na bau samu na kusala bantu mpasi.—Longi 4:1; 8:9.

•   Satana Diabulu, ‘mfumu ya yinza,’ kevuandaka na bupusi ya yimbi na zulu ya bantu, Biblia metuba samu na yandi ti: ‘yinza ya mvimba kele na yinsi ya kilendo ya muntu ya yimbi.’—Yoane 14:30; 1 Yoane 5:19.

•   Katula mambu ya mpasi yina ketungisaka bantu banda basiekle mingi, bubu yayi, beto kena kuzinga na ntangu yina Biblia samunaka ti: ‘Na bilumbu ya nsuka bantangu ya mpasi mpe ya mikakatano kevuanda.’ (2 Timoteo 3:1) Katula yau, bilumbu yango kemonana na bamvita, bisumbula yina kebimaka yau mosi, kukondua bima ya kudia, bamaladi ya yimbi—mambu yango fueti sala ti bantu tina babuala na bau.—Luka 21:10, 11.

 Wapi bantu yina ketinaka babuala na bau lenda bakila kivuvu?

 Biblia memonisa ti Yehova,  b Mvangi na beto, kele Nzambi yina kezolaka bantu yina ketinaka babuala na bau mpe yandi kemoninaka bau kiadi. (Kulonga 10:18) Yandi melaka ti na nzila ya guvernema na yandi ya dizulu, yandi kemanisa bampasi yina bantu yina ketinaka babuala na bau kekutanaka na yau, bakebokidilaka guvernema yango Kimfumu ya Nzambi, yakekatula baguvernema nionso ya bantu. (Daniele 2:44; Matayo 6:10) Yehova kesadila Kimfumu na yandi samu na kufua Satana Diabulu. (Baroma 16:20) Kimfumu yango keyadila yinza ya mvimba, yakekatula bukabuani yina mesalamaka na nzila ya bandilu ya makanda. Bantu nionso kekuma na dibuta kaka mosi. Muntu mosi ve ketina diaka buala na yandi, samu Biblia melaka: ‘Bakevuanda, konso muntu na yinsi ya yinti na yandi ya vinu mpe na yinsi ya yinti na yandi ya figi, mpe muntu mosi ve kebangisa bau, samu yinua ya Yehova ya makesa metuba.’—Mika 4:4.

 Kaka Kimfumu ya Nzambi lenda pesa solision ya mvimbamvimba na diambu metadila kutina babuala yina beto kena kumona bubu yayi. Yehova kesadila Kimfumu na yandi samu na kukatula mambu yina ketindaka bantu batina babuala na bau. Tala ndambu ya bifuani:

•   Bamvita. ‘[Yehova] kesukisa bamvita.’ (Nkunga 46:9) Samu na kuzaba mutindu Nzambi kemanisa bamvita, tanga disolo “Ndenge nini kimya ekokɔta na mokili?”

•   Kuniokola bantu mpe kinkesi. ‘[Yehova] kevukisa bau na bampasi mpe kinkesi.’ (Nkunga 72:14) Samu na kuzaba mutindu bantu lenda bika bikadulu na bau ya yimbi yina mesiamaka lokola misisa, tanga disolo “Koyinana ekoki kosila?”

•   Kimputu. ‘[Yehova] kevukisa mputu yina kena kudila samu na kulomba lusadusu.’ (Nkunga 72:12) Samu na kumona mutindu Nzambi kemanisa diambu yina kesalaka ti kimputu vuanda, tala disolo “Mikakatano ya nkita ekosila mokolo mosusu?”

•   Kukondua bima ya kudia. ‘Mbuma kevuanda mingi mpenza na ntoto.’ (Nkunga 72:16) Samu na kuzaba mutindu Nzambi kesala ti bantu bika kondua bima ya kudia, tanga disolo “Plus jamais la faim dans le monde?”

 Biblia lenda sadisa mpenza bantu yina ketinaka babuala na bau bubu yayi?

 Ee. Katula kivuvu yina Biblia mepesa samu na bantu yina ketinaka babuala na bau, Biblia lenda sadisa bau diaka samu banunga mambu ya mpasi yina bakena kukutana na yau bubu yayi.

 Nsikudukusu ya Biblia: ‘Beno kukitungisa ata na diambu mosi ve, kasi na konso diambu na nzila ya kisambu mpe lilombo na matondo, beno zabisa Nzambi mambu yina beno kena kulomba; mpe kiyenge ya Nzambi yina meluta mayele nionso ya kubakusa mambu ketanina bantima na beno mpe makanisi na beno.’—Bafilipi 4:6, 7.

 Nsasulu: Lomba Nzambi pesa nge kiyenge ya makanisi mpe ya ntima ata kana nge mekutana na yinki diambu. Tala disolo “Bafilipi 4:6, 7—‘Bómitungisa ata na likambo moko te’”