Keta ifingi

Keta ifi filipo

MUYEGHE MASO

Abandu Mamiliyoni Mingi Bikubopa Ubwite ku Ukraine

Abandu Mamiliyoni Mingi Bikubopa Ubwite ku Ukraine

 Pa 24 Febuluwale, 2022 abasilikali ba kisu kya Russia balingile nkisu kya Ukraine nu kwanda ukulwa ubwite. Isi sipangisye indamyo inywamu fiyo, abandu mamiliyoni mingi bali pangozi kangi bingi bikughelaghela ukuti basokemo nkisu iki. a

 “Kwapundile amabomba ni findu ifingi. Kwabombiwe ifindu fyakutilisya ifi fyakutamya ukufilingania. Bo tupilike ukuti kuli amasitima agha ghikupimba abandu, akabalilo kalakala twalinong’wine isyakubopa. Twalondiwagha ukukileka kilikyosa panongwa yakuti umundu aliwesa alondiwagha ukupimba itolo ikikwama kimokyene ikinandi. Twalondiwagha ukupimba itolo abakalata abakwendela pabulendo, imikota, amisi nu tufyakulya utupepe. Twafilekile fyosa ifi twali nafyo, twabukile ku siteshoni ya sitima bo amabomba ghikupunda.”—Nataliia, wa ku Kharkiv, Ukraine.

 “Tukinong’onagha ukuti kubaghile ukubombiwa ubwite. Napilike ukupunda mfighaba fimo ifya nkaya kitu, kangi amabwindo ghaleghelagha. Nalinong’wine isyakubopa, napimbile ifindu fyene ifi fyali fyakulondiwa. Nasokile pakaya mma 8 okoloko nulubunju, nakwelile isitima iyakubuka ku Lviv kangi nakwelile ibasi iyakubuka ku Poland.”—Nadija, wa ku Kharkiv, Ukraine.

Isi sili mu nkhani iyi

 Ngimba findu fiki fipangisye indamyo iyi?

 Indamyo iyi yalyandile ku Ukraine panongwa ya basilikali ba kisu kya Russia aba balyandile ukulwa ubwite na basilikali ba kisu kya Ukraine. Loli, Ibaibolo likuyoba kangi ififukwa ifingi ifi fipangisye indamyo iyi:

  •   Amaboma gha bandu pa kisu kyosa ghatoliwe ukubapa abandu ifindu ifi bikulondiwa. Abalongosi baboma bikubombela amaka ghabo ukubatamya abandu babo.—Undumbilili 4:1; 8:9.

  •   Setano Umohesi, “undaghili wa kisu,” yo uyu ikwandisya ifindu ifibibi ku bandu kangi Ibaibolo likuyoba ukuti: “Ikisu kyosa kili mmaboko gha mbibi.”—Yohani 14:30; 1 Yohani 5:19.

  •   Mwakongelelapo pandamyo syosa isi abandu baghene nasyo ifyinja fyosa ifi fikindile, lino tukwikala nkabalilo aka Ibaibolo lyayobile ngani ukuti: “Mmasiku ghakubumalikisyo po twisakwisagha utubalilo utupalapala.” (2 Timoti 3:1) Ifimanyikilo ifyakuti tuli mmasiku aghakubumalikisyo bo ubwite, ingozi syakipeliwa, injala ni mbungo imbela filalilali, ifi fyo ifi fikupangisya ukuti abandu babopeleghe ku malo aghangi.—Luka 21:10, 11.

 Ngimba abandu aba bikubopa kumyabo babaghile ukubwagha kughu ubutuli?

 Ibaibolo likuyoba ukuti Umpeli witu, Yehova, b yo Kyala walughano kangi wakisa kubandu aba bikubopa kumyabo nu kutuleka utwaya twabo. (Ukukumbusya Indaghilo 10:18) Umwene afingile ukuti ikuya pakumasya indamyo sya aba bikubopa kumyabo ukwendela muboma lyake ilyakumwanya, ili likukoleliwa ukuti Ubunyafyale bwa Kyala, ubu bukuya pakwingila mmalo mwa maboma gha bandu agha ghalipo lino. (Danieli 2:44; Matai 6:10) Yehova ikuya pakubombela Ubunyafyale bwake ukunsosyapo Setano Umohesi. (Baroma 16:20) Ubunyafyale ubu bwisakulaghilagha pa kisu kyosa, bwisakusosyapo kangi imipaka iyi ifisu fibikile. Abandu bosa bisakuya mbumba yimoyene iyakukolelana pa kisu kyosa. Nayumo uyu isakubopagha nu kukaleka akaya kake, Ibaibolo lifingile ukuti: ‘Umundu wesa isakwitughalagha ndutengano mmipiki yake iya mafilu niya mikuyu, kangi atisakuyako yumo uwa kubapelela ulutende. Namanga Yehova Kyala Umwenemaka ghosa yo ayobile sisisi.’—Mika 4:4.

 Bwene Ubunyafyale bwa Kyala bo ubu bubaghile ukumasya indamyo iyi tukwaghana nayo iya bandu aba bikubopa kumyabo amasiku agha. Yehova ikuya pakubombela Ubunyafyale bwake pakusosyapo indamyo isi sikupangisya abandu ukuti babopeghe kumyabo. Keta ififwanikisyo fimo ifi:

 Ngimba Ibaibolo libaghile ukubatula abandu aba bikubopa kumyabo amasiku agha?

 Ena. Ukongelela pakubapa ulusubilo abandu aba bikubopa kumyabo, Ibaibolo libaghile ukubatula pandamyo isi bikwaghana nasyo lino.

 Ifundo ya mu Baibolo: “Umundu unkonyofu yo ikwitika syosa itolo isi bikumbula, loli umundu wa mahala yo ikwinong’ona tasi ninjila iyi abaghile ukwendamo.”—Isya Mbupingamu 14:15.

 Isi sikusanusya ukuti: Mwinong’oneleghe ifindu ifi fibaghile ukubika ubumi bwinu pangozi kangi na isi mubaghile ukubomba ukuti mwifighilile mwibene. Muyeghe maso na bandu aba bikulwaghilapo ulusako lwa bandu aba bikubopa kumyabo panongwa yakuti bikumanya ukuti abandu aba bakaya bakufighililiwa kangi batikumanya nyingi.

 Ifundo ya mu Baibolo: “Loli linga tuli nafyo ifyakulya nifyakufwala, po tulifwanagha nafyo itolo lelo.”—1 Timoti 6:8.

 Isi sikusanusya ukuti: Komma ukubika aminong’ono ghinu pafindu fya kumbili. Linga mukwikutisiwa ni findu ifyakulondiwa pa bumi, mukuya pakuya balusekelo.

 Ifundo ya mu Baibolo: “Syosa isi mukulonda ukuti abandu bababombeleghe, syo mubabombeleghe sisyo nanumwe.”—Matai 7:12.

 Isi sikusanusya ukuti: Muyeghe bololo kangi bakisa. Linga muli nutuyilo utu, kukuya pakuya kupepe ukuti abandu ba nkaya akapya aka mukwikala babaghindikeghe nu kukolelana nabo.

 Ifundo ya mu Baibolo: “Mungangomokesyagha yumo imbibi pambibi.”—Baroma 12:17.

 Isi sikusanusya ukuti: Mungangomokesyagha yumo linga ababombile ifibibi. Ukungomokesya kubaghile ukupangisya itolo ukuti ifindu fyonangike

 Ifundo ya mu Baibolo: “Mbaghile ukusibomba syosa, muli yuyo ikumba amaka.”—Bafilipi 4:13.

 Isi sikusanusya ukuti: Kyala ayeghe yo wakwanda pa bumi bwinu kangi mwiputeghe kumyake. Umwene abaghile ukubapa amaka agha mukulondiwa ukuti mwifimbilisye ku ndamyo isi mukwaghana nasyo.

 Ifundo ya mu Baibolo: “Mungiyayagha muli simo, loli ntundu tosa isi mufumbilwe muntwalileghe Kyala ndwiputo, ndupyelesyo, pamopene na nkuwa ulupi. Ulutengano lwa Kyala ulu lughakindile ghosa amahala, lo lukusyubatilagha indumbula syinu.”—Bafilipi 4:6, 7.

 Isi sikusanusya ukuti: Munsumeghe Kyala ukuti muyeghe nulutengano lwa mundumbula na mminong’ono mulimosa muno ifindu fibaghile ukuyila. Keta inkhani iyakuti “Ŵafilipi 4:6, 7—‘Mureke Kwenjerwa . . . mu Vyose Ivyo Mukukavuka.’

a Isiku limolyene bo ubwite bwandile, unkulumba wa kabughatila ka United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR) ayobile ukuti ikyakubombiwa iki kyakulondiwa ukubombapo simo mwanakalinga fiyo. Mmasiku 12, abandu abakukinda 2 miliyoni aba bikubopa kumyabo, babopile ukwakwingila mfisu ifyakubupipi ni kisu kya Ukraine, abandu abangi 1 miliyoni babopile mfighaba ifingi ifya mu Ukraine.

b Yehova yo ngamu yeneko iya Kyala. (Salimo 83:18) Keta inkhani iyakuti “Kasi Yehova Ni Njani?