Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

AŴEJE MESOPE

Ŵandu Ŵajinji Akutila M’Chilambo cha Ukraine

Ŵandu Ŵajinji Akutila M’Chilambo cha Ukraine

 Asilikali ŵa chilambo cha Russia ŵajitandite ngondo jakulimbana ni chilambo cha Ukraine pa Febuluwale 24, 2022. Yeleyi yitendekasisye kuti umi wa ŵandu ŵajinji uŵe pangosi mwamti ŵajinji akutyoka m’chilambocho. a

 Jwamkongwe jwine jwatite, “Kwaliji kwana kuwulika kwa mabomba. Yaliji yakogoya mnope, mwamti yikundema kuyilondesya kwakwe. Nambo patwapikene kuti pana masitima gakunyakula ŵandu kwajawusya m’madela gane, twasagwile yakuti tutyoche. Mwagambaga kutila ni kachikwamape basi nikuleka yindu yosope. Mwamti pakutilapo, twagambile kujigala yikalata yakusosekwa mnope, mtela, mesi, soni kakulya. Twalesile chilichose nikwawula kwakwelela sitima, pandaŵiji mabomba galiji chiŵela kuwulika.”—Nataliia, jwa ku Kharkiv, Ukraine.

 Jwamkongwe jwinesoni jwasasile kuti: “Nganitukulupililaga yakuti chijipagwe ngondo. Mpaka patwapikene kuwulika kwa mabomba m’madela gane ga mumsinda, soni mawindo gatenganyikwaga ni mabomba. Naganisisye yakwamba kusama, ni nagambile kujigala yindu yamnono yakusosekwa mnope. Natyosile kunyumba 8:00 ja kundaŵi ni napite kukwela sitima ku Lviv kaneko nakwesile basi kwawulaga ku Poland.”—Nadija, jwa ku Kharkiv, Ukraine.

Munganiji chitulole

 Ana ni chichi chachitendekasisye kuti ŵandu asame?

 Chachitendekasisye chili kwinjila kwa asilikali ŵa Russia m’chilambo cha Ukraine kukuputa ngondo. Nambo Baibulo jikusasala chindu chisyesyene chachikutendekasya yosopeyi.

  •   Maboma ga ŵandu pachilambopa galepele kwapa ŵandu yakusosechela yawo. Soni ŵandu ŵakwete maulamusi m’boma akusakamulichisyaga masengo machili gawo pakwalagasya ŵane.—Jwakulalichila 4:1; 8:9, NWT.

  •   Satana, jwali “jwakulamulila jwa chilambo chapasi,” akwete machili gakwatendekasya ŵandu kuti atendeje yakusakala. Ni ligongo lyakwe Baibulo jikusati: ‘Chilambo chosope chapasi chili m’miyala mwa jwakusakala jula.’—Yohane 14:30; 1 Yohane 5:19.

  •   Konjechesya payipwetesi yayiŵele yili mkwalagasya ŵandu kwa yaka yejinji, tukutama mundaŵi jele Baibulo jajisasile kuti: “Masiku gambesi . . . ndaŵi ja yakusawusya.” (2 Timoteyo 3:1) Sonitu, masiku gelega galiji gakuti gachimanyikwa ligongo lya yindu mpela ngondo, ngosi sya m’chilengedwe, kusoŵa kwa yakulya soni milili. Yindu yeleyi yikusatendekasyagasoni kuti ŵandu atilile ku malo kwine.—Luka 21:10, 11.

 Ana ŵandu ŵakutila kumangwawo akwetesoni chembecheyo chilichose?

 Baibulo jikusasalaga kuti Mlungu jwetu juŵatupanganyisye jwali Yehofa, b akusiŵanonyelaga soni kwatendela chanasa ŵandu ŵatisile kumangwawo. (Detulonomo 10:18) Mwamti jwalakwe asimichisye kuti chamasye yakusawusya yayikusatendekasya kuti ŵandu atileje kumangwawo. Mlungu chachitenda yeleyi pakamulichisya masengo boma jakwe jajili kwinani. Boma jeleji jikusakolanjidwa kuti Uchimwene wa Mlungu, soni ni jajichityosya maboma ga ŵandu. (Daniele 2:44; Mateyu 6:10) Yehofa chachikamulichisya masengo Uchimwenewu pakumjonanga Satana. (Aloma 16:20) Mwamti Uchimwenewu uchilamulilaga pachilambo chosope chapasi soni uchimasya lusagu lwalukusayika ligongo lyakulekangana yilambo. Ŵandu wosope pachilambo chapasi chachiŵa ŵakamulana mpela liŵasa limpepe. Pangalisoni juchachisosekwa kutila m’chilambo chakwe. Pajatu Baibulo jikusati: “Jwalijose tachitama mu mtendele pasikati pa mgunda wakwe wa mipeleya ni nguju, soni pangali jutachajogoya. AMBUJE Ŵamachiligosope aŵechete yeleyi.”—Mika 4:4.

 Uchimwene wa Mlungupe ni wampaka umasye yakusawusya yayikusiŵatendekasyaga ŵandu kutila kumangwawo mpela mwayiŵelele masiku agano. Alole yine mwa yakusawusya yawuchimasya Uchimwenewu:

 Ana Baibulo mpaka jakamuchisye ŵandu ŵakutila kumangwawoŵa?

 Elo mpaka jakamuchisye. Baibulo jikusasala mwakusimichisya kuti yindu yichiŵa chenene kusogoloku. Konjechesya pelepa mpaka jakamuchisyesoni ŵandu ŵakutila kumangwawo apanopano payakusawusya yakusimana nayo.

 Mfundo ja m’Baibulo: “Mundu jwakuloŵela akusakulupilila chilichose, nambo mundu jwakalamuka akusalolechesya mwakwendela.”—Misyungu 14:15.

 Ana yeleyi yikugopolela chichi? Aganichisyeje yakusawusya yampaka asimane nayo ni aganichisyejesoni yampaka atende pakusaka kuliteteya. Aŵeje ŵakusamala ni ŵandu ŵakusaka kupatilapo upile kwa ŵandu ŵatisile kumangwawo. Ŵandu ŵakusakalaŵa mpaka atende yeleyi ligongo lyakuti ŵandu ŵatisile kumangwawo mpaka aŵe ŵawoga soni ŵangamanyilila yejinji ya kumalo kwatilileko.

 Mfundo ja m’Baibulo: “Naga tukwete yakulya ni yakuwala yeleyi yitukwanile.”—1 Timoteyo 6:8.

 Ana yeleyi yikugopolela chichi? Aŵambaleje kuŵika nganisyo syawo pa yipanje. Mpaka aŵe ŵakusangalala naga akuŵa ŵakwikutila ni yindu yakwete.

 Mfundo ja m’Baibulo: “Mwatendeleje ŵandu ŵane mpela mumkusachila kuti ŵane amtendeleje.”—Mateyu 7:12.

 Ana yeleyi yikugopolela chichi? Aŵeje ŵakuwusimana mtima soni ŵatendeleje ŵane chanasa. Ndamo syelesi mpaka sikamuchisye kuti ŵandu ŵane ŵachimbichisyeje soni kwakunda kutenda yindu mwagopoka.

 Mfundo ja m’Baibulo: “Mundu naga akumtendela yakusakala, mkasimumwuchisya chakusakalacho.”—Aloma 12:17.

 Ana yeleyi yikugopolela chichi? Akakunda kuti kutumbila kwatendekasye kuwuchisya naga ŵane ŵalemwechesye. Yeleyi mpaka yigambe kutendekasya yindu kusakala mnope.

 Mfundo ja m’Baibulo: ‘Ngukomboleka kutenda yosope yene ligongo Klistu akusandendekasya kuti mbeje jwakulimbangana pa yiliyose yangusimana nayo.’—Afilipi 4:13.

 Ana yeleyi yikugopolela chichi? Mlungu aŵeje jwakusosekwa mnope paumi wawo soni apopeleje kwa jwalakwe. Jwalakwe mpaka ŵalimbikasye kupilila yakusawusya yakulekanganalekangana.

 Mfundo ja m’Baibulo: “Mkadandawula ni kandu kane kalikose, nambo pa ndaŵi jimkupopela mumŵendeje Mlungu yindu yayikumsoŵa. Nipo ndaŵi syosope myiŵendeje yindu yeleyi ni mitima jakutogolela. Mtendele wa Mlungu, wele wakupunda umanyilisi wosope wa ŵandu, tiwuchisunga chenene mitima jenu ni nganisyo syenu.”—Afilipi 4:6, 7.

 Ana yeleyi yikugopolela chichi? Atamose yindu yisawusye chamtuli, amŵendeje Mlungu kuti ŵakamuchisye kola mtendele wa mumtima. Alole ngani jakuti “Afilipi 4:6, 7—‘Musamade Nkhawa ndi Kanthu Kalikonse.”’

a Asilikali ŵa m’chilambo cha Russia paŵajinjile m’chilambo cha Ukraine, lisiku lyakuyichisya lyakwe chiwanja cha United Nations chakulola ya ŵandu ŵakutila kumangwawo (UNHCR), chasasile kuti yayitendekweyi yili yakusawusya mnope. Mwamti kwa masiku 12 pe asilikaliŵa chijinjile m’chilambo cha Ukraine, ŵandu ŵakupunda 2 miliyoni ŵatisile m’chilambo chawo. Soni ŵandu ŵane ŵakwana 1 miliyoni ŵalesile nyumba syawo ni kutilila m’madela gane m’chilambopecho.

b Yehofa lili lina lisyesyene lya Mlungu. (Ekisodo 3:14 alole maloŵe ga mwiŵanda) Aŵalanje ngani jakuti “Ana Yehofa Ali Ŵani?”