Pa Mande, pa 13 February, 2023, akawungwe ka Centers for Disease Control and Prevention (CDC) aka mu United States kafumizye ilyasi pa ndwala ya mu melenganyo pa wana awa myaka 13 ukufika ku 19 awa mu U.S. Cazanilwe ukuti ukucila pe hafu ya kwa kasukulu wano wali mu gredi 8 ukuya papela wakakwivwa uwulanda nukusakamikwa sana pa mpindi inkulu.

 E Dr. Kathleen Ethier e songo mu kawungwe ka CDC’s Division of Adolescent and School Health (DASH) wavwanzile wati “Tuweni ukuti mumyaka 10 yino yapita indwala ya mu melenganyo yikuya ikuwipilako ku wacitici. Yo-o intazi ikulizile nkaninye ku wana awakazyana awamyaka pakasi ke 13 ukufika pe 19 ukucila na kaali, swinya kuli awakazyana awacitici wano wakwelenganya napakuyikulika.”

 E lipoti yatili:

•   Pawakazyana wa myaka 13 ukufika ku 19, lyo wenga wamucenda. E Dr. Ethier watili “Yo-o intazi ikututinya, iyakuti pa wakazyana 10 wano wamanya lyo wenga nanti awavule wawacenda.”

•   Pawakazyana awamyaka 13 ukufika kwe 19 watatu, lyo wenga pe wa-a akakwelenganya pa kuyikulika.

•   Pawakazyana awaciti 5, lyo watatu wasakamikwapo sana.

 Yo-o impendwa ikutuletela sana uwulanda. Amuno imyaka ya wuciti ayili imyaka yino wumwi afwile ukuwa sana ni nsansa, asayakuwa na masakamika. Acani cino cingavwa awacitici ukuleka ukusamikwa nkani? Acani cino Baibolo ikalanda?

Baibolo ikalanda vino vingavwa awacitici

 E Baibolo ikalondolola impindi zino twisilemo muno mwizwile amasakamika ukuti “impindi zyawuyimvi swinya izitale.” (2 Timoti 3:1-5) Lelo mwe Baibolo mwawa ukupanda amano kuno kukawomba impindi yonsinye, kukwavwa awacitici awavule asa mulandu ni ntazi zino tukupitamo. Lolani amalyasi yano yakonkapo.

•   Ningacita Wuli nga Nkwelenganya pa Kuyikoma?

•   Uzye Baibolo Ingamyavwa nga Muli na Melenganyo Yakulonda Ukuyikoma?

•   Umulandu Wuno Mutazipizile Muwakwelenganizizya pa Kuyikoma?

•   Ningacita Wuli nga ndi ni Ndwala ya Masakamika?

•   Ningacita Wuli pa Kuti Ntakwelenganya pa Viwipe Vino Vingacitika?

•   Ningacita Wuli pa Kuti Ntasakamikwa Sana?

•   Ningacita Wuli pa Kuti Inawa Icili Conganye?

•   Vino Mungacita pa Kuti Muwawa ni Nsansa (twakadoli twakulemba)

•   Ningacita Wuli nga Wakuncuzya?

•   Ningacita Wuli nga Awantu Wakuncuzya pa Intaneti?

•   Vino Ungacimvya Wino Akukucuzya Ukwasowa Ukulwa Nawe (twakadoli twakulemba)

•   Ningacita Wuli ndi Wumwi Akundanjizya Imiwele ya Wuzelele?

•   Acani Cino Nzipizile Ukumanya nga Wumwi Akumpaticizya Ukuti Tucite Nawe Uwuzelele?​—Uluwali 1: Vino Vingakucinjilila

•   Acani Cino Nzipizile Ukumanya nga Wumwi Akumpaticizya Ukuti Tucite Nawe Uwuzelele?​—Uluwali 2: Ukuleka Ukusakamikwa

E Baibolo ikapandako awakwasi amano amazima nkaninye

 E Baibolo ikakwavwa awakwasi ukumanya ivyakwavwa awana wawo awacitici ukumanya ivya kucimvya intazi zino wakusunkanya. Lolani amalyasi yano yakonkapo.

•   Avyani Vino Vikalenga Awacitici Ukulwala Amasakamika Swinya Avyani Vino Vingawavwa?

•   Vino Mungacita ndi Umwana Winu Umukazyana Akusakamikwa Sana

•   Ningacita Wuli nga Cakuti Umwana Wane Wakumucuzya ku Wawuye?

•   Vino Mungavwa Umwana Winu Wino Akayicisa Umufulonye

•   Ukuzumilizya Umwana Ukutalika Ukuwomvya Intaneti—Uluwali 1: Uzye Umwana Wane Ayize Atalike Ukuwomvya Intaneti?

•   Ukuzumilizya Umwana Ukutalika Ukuwomvya Intaneti—Uluwali 2: Ukusambilizya Umwana Winu Ukuyicinjilila pa Intaneti

•   Ukuzumilizya Umwana Winu Ukutalika Ukuwomvya Foni—Uluwali 1: Uzye Umwana Wane Ayize Atalike Ukuwomvya Foni?

•   Ukuzumilizya Umwana Winu Ukutalika Ukuwomvya Foni—Uluwali 2: Sambilizyani Umwana Winu Ivya Kuwomvya Icete Foni

•   Ivyakulanzyanya nu Mwana Winu pa Vyakutumizyanya Amazwi Nanti Ivikope vya Misiku pa Foni