Fanatu ki te fakasologa

Fanatu ki te fakasologa o mataupu

E+/taseffski/via Getty Images (Stock photo. Posed by model.)

TUMAU I TE MATAPULA‵PULA!

Ko Gasolo Aka o Masei te Ola ‵Lei o te Mafaufau i Talavou—Ne a Pati a te Tusi Tapu?

Ko Gasolo Aka o Masei te Ola ‵Lei o te Mafaufau i Talavou—Ne a Pati a te Tusi Tapu?

 I te Aso Gafua, Fepuali 13, 2023, ne ‵tala mai ne te Centers for Disease Control and Prevention (CDC) i Amelika se lipoti e uiga ki te ola ‵lei o te mafaufau i talavou o Amelika. E fai mai me silia atu mo te 40 pasene o tama‵liki i akoga lasaga lua ne maua faeloa ne latou a lagonaga fanoanoa mo te seai o se fakamoemoega.

 “E tiga loa ne lavea atu ne tatou a te gasolo aka o masei te ola ‵lei o te mafaufau i talavou i te 10 tausaga ko ‵teka,” ko pati a Dr. Kathleen Ethier, te pule o te CDC Division of Adolescent and School Health (DASH), “kae ko gasolo aka eiloa o masei atu nei a te ola ‵lei o te mafaufau i talavou fāfine mo te mafaufauga mo te ma‵nako o latou ke faka‵mate.”

 E fai mai penei te lipoti:

  •   E silia atu i te toko 1 mai te toko 10 talavou fāfine (14 pasene) ne faimālō ke fai a amioga fakatauavaga. “Se mea fakapoi ‵ki a te mea tenei” ko pati a Dr. Ethier. “Mai tama‵liki fāfine e toko 10 kolā e iloa ne koe, kāti se tokotasi mai i a latou, io me e tokouke atu, ko oti ne pukemālō ne se tino.”

  •   Kāti se toko 1 mai te toko 3 talavou fāfine (30 pasene) ko oti ne mafau‵fau faka‵lei ke faka‵mate latou.

  •   Kāti se toko 3 mai te toko 5 talavou fāfine (57 pasene) ne maua faeloa ne latou a lagonaga fanoanoa io me seai se fakamoemoega.

 Ko oko loa i te faka‵mae loto a aofaki konei. A te tulaga talavou e ‵tau o fai mo fai te ‵toe taimi gali kae fakafiafia. Ne a mea e mafai o fesoasoani ki talavou ke fakafesagai atu ki tulaga mafatia e fe‵paki mo latou i aso nei? Ne a pati a te Tusi Tapu?

E maua i te Tusi Tapu a manatu fesoasoani aoga mō talavou

 E fakamatala ‵tonu mai i te Tusi Tapu a taimi fakafi‵ta ko ola tatou i ei i aso nei. E taku i ei me ko “toe taimi faiga‵ta.” (2 Timoteo 3:1-5) Kae e maua i te Tusi Tapu a pati fakatonutonu tumau kolā ne fesoasoani atu ki te fia miliona o talavou i te lalolagi kātoa ke mafai o fakafesagai atu mo te manuia faitalia a fakalavelave e fe‵paki mo latou. Ke onoono ki mataupu faka-te-Tusi Tapu konei mai lalo.

 Manatu fesoasoani mō talavou kolā e ma‵nako ke faka‵mate

 Manatu fesoasoani mō talavou kolā e loto mafatia, fanoa‵noa, io me maua a lagonaga sē ‵lei

  •   How Can I Deal With Depression?

  •   How Can I Avoid Negative Thinking?

  •   How Can I Deal With Anxiety?

  •   How Can I Control My Emotions?

  •   From Sad to Glad (vitio o ata ‵lomi)

 Manatu fesoasoani mō talavou kolā e fe‵paki mo amioga fakasaua io me ko amioga fakasaua i te neti

  •   What if I’m Being Bullied?

  •   What if I’m Being Cyberbullied?

  •   Fakatakavale se Tamaliki Amio Fakasaua e Aunoa mo te Fakaaogaga o Ou Lima (vitio o ata ‵lomi)

 Manatu fesoasoani mō talavou kolā e fe‵paki mo amioga fakatauavaga

  •   How Can I Deal With Sexual Harassment?

  •   What Should I Know About Sexual Assault?—Part 1: Precautions

  •   What Should I Know About Sexual Assault?—Part 2: Recovery

E maua i te Tusi Tapu a manatu fesoasoani mō mātua

 E tuku mai foki i te Tusi Tapu a manatu aoga mō mātua ko te mea ke fesoasoani atu ki fakalavelave e fe‵paki mo olotou tama‵liki. Ke onoono ki mataupu faka-te-Tusi Tapu konei.

  •   Teen Depression—Why? What Can Help?

  •   When Your Teenage Daughter Is Stressed Out

  •   What if My Child Is Being Bullied?

  •   When Your Teenager Self-Injures

  •   Children and Social Media—Part 1: Should My Child Use Social Media?

  •   Children and Social Media—Part 2: Teaching Your Teenager Social Media Safety

  •   Children and Smartphones—Part 1: Should My Child Have a Smartphone?

  •   Children and Smartphones—Part 2: Teaching Children Smartphone Sense

  •   How to Talk to Your Teen About Sexting