Ohwo nọ ọ rrọ kọkọ họ ohwo nọ o ri lele ọzae hayo aye wezẹ hẹ.

 Ghele na, orọnikọ nọ ọzae avọ aye a tẹ wezẹ kugbe ọvo họ owezẹ hẹ. Ahwo jọ a re gbe rri oma rai nọ a rrọ kọkọ keme a ri lele ọzae hayo aye wezẹ hẹ dede nọ a duomahọ ọfariẹ-ogbe efa no.

 Ẹme na “owezẹ ọzae-avọ-aye” o sae je dhesẹ iruemu wọhọ onọ a rẹ rọ wọ ẹba ohwo fihọ unu vi, du uvinẹ, hayo abọ nọ a rẹ rọ whrawhra ẹba omọfa.

 Ẹme na họ: Ahwo nọ a bruẹnwae no​—te ẹba nọ a rẹ wọ fihọ unu vi, du uvinẹ, hayo abọ nọ a rẹ rọ whrawhra ẹba omọfa​—a rẹ sae ta nọ a gbẹ rrọ kọkọ họ.

 Ebaibol na ọ ta nọ ọzae avọ aye nọ a rọo no ọvo a rẹ wezẹ kugbe. (Itẹ 5:18) Fikiere ohwo nọ ọ gwọlọ ru Ọghẹnẹ evawere o re si oma no owezẹ ọzae-avọ-aye bẹsenọ ọ rẹ rọo no.​—1 Ahwo Tẹsalonika 4:3-5.

 Ahwo jọ a ta nọ ẹme nọ Ebaibol ọ ta kpahe owezẹ ọzae-avọ-aye na u kiekpo no keme akpọ na o rovie aro vrẹ ere no. Rekọ o thọrọ owhẹ ẹro ho nọ akpọ nọ o rovie aro no na ọ be wha orọo-ofa, udihọ nọ a gwọlọ họ, gbe ẹyao nọ i re no igberẹ-ibro ze. Evaọ uzẹme, akpọ nọ o rovie aro no na o yoma vi oria nọ ohwo ọ rẹ jọ gwọlọ ohrẹ kpahe emamọ uruemu!​—1 Jọn 2:15-17.

 Whọ tẹ romatotọ rri ẹme na, whọ rẹ ruẹ nọ ohrẹ Ebaibol na o rrọ ziezi. Dae rehọ iẹe nọ ohwo jọ ọ kẹ owhẹ ugho nọ u bu te ₦160,000. Kọ who re gbolo ugho na no ehru uwou ze re ohwo kpobi nọ ọ be nyavrẹ ọ tọlọ rehọ?

 Whaọ ere ọvona ẹme owezẹ ọzae-avọ-aye o rrọ re. “Mẹ gwọlọ gbolo okẹ oghaghae ọmọtẹ-kọkọ mẹ kufiẹ hẹ kẹ ohwo jọ nọ ọ te thọrọ omẹ ẹro no odẹnotha,” ere Sierra ọmọtẹ ikpe 14 ọ ta. Tammy, nọ ọ rrọ ikpe 17, ọ rọwo fihọ ẹme na re keme ọ ta nọ: “Owezẹ ọzae-avọ-aye o ghare vi oware nọ a re mu ro ruọghọ.”

 Ẹme na họ: Ebaibol ọ ta nọ re ohwo ọ jọ kọkọ jẹ jọ fuafo evaọ uruemu, yọ uzi nọ ohwo nọ ọ re rọo ho o re riwi jeve jeve he.​—1 Ahwo Kọrint 6:18; 7:8, 9.

•   Kọ who roro nọ areghẹ ọ rrọ ohrẹ Ebaibol na manikọ u keke hrọ?

•   Otẹrọnọ ọmọtẹ avọ ọmọzae a gine you ohwohwo gaga rekọ a re rọo ho, kọ u KIEHỌ re a wezẹ kugbe?

 Nọ izoge buobu a romatotọ rri ẹme na, a tẹ ruẹ nọ re a kru oma rai jẹ jọ fuafo evaọ uruemu oye o mae woma. A be vioja iroro nọ a jẹ na ha hayo roro nọ a bi ru oware jọ gbae. Rri eme nọ ejọ e ta:

•  “Eva e were omẹ kẹhẹ nọ mẹ gbẹ rrọ ọmọtẹ-kọkọ! U woma re ohwo ọ whaha owezẹ ọzae-avọ-aye ababọ orọo viukpenọ me re wo iroro nọ e rẹ kẹ omẹ uye, edada ugboma gbe ọkora nọ i re noi ze.”​—Emily.

•  “Eva e were omẹ nọ mẹ rrọ usu emetẹ nọ emezae i lele wezẹ no a nyase ba ha, yọ udu u re kie omẹ vi ẹsikpobi keme mẹ riẹ nọ mẹ rẹ sai wo ẹyao nọ o re no igberẹ-ibro ze he.”​—Elaine.

•  ““Emetẹ buobu nọ e rrọ ehwa mẹ hayo nọ i viomẹ e rẹ ta nọ a riẹ a hae hẹrẹ bẹsenọ a re wo ọzae no tao, mẹ gwọlọ ru oware nọ mẹ rẹ vioja riẹ odẹnotha ha.”​—Vera.

•  “Mẹ ruẹ ahwo buobu no nọ e be ruẹ uye ọkora fikinọ a hẹrẹ bẹsenọ a re wo ọzae no ho hayo nọ a je lele ọmọzae ọvo ho. Rọkẹ omẹ, uzuazọ utioye o rẹ tha ohwo wa.”​—Deanne.

 Ẹme na họ: U fo nọ who re vuhu oware nọ whọ rọwo mu ziezi taure whọ tẹ rẹriẹ ovao ku odawọ ọfariẹ-ogbe.​—Jemis 1:14, 15.

 Ohwo jọ ọ tẹ nọ owhẹ oware nọ o lẹliẹ owhẹ wo eriwo yena kpahe owezẹ ọzae-avọ-aye, eme whọ rẹ ta? Oghẹrẹ nọ ọ rọ nọ owhẹ u re dhesẹ uyo nọ whọ rẹ kẹe.

 “Otẹrọnọ ọ be nọ re ọ hwẹ omẹ, me wo uvẹ nọ me re ro dikihẹ lele iei ta ẹme he, mẹ rẹ nwane vuẹe vevẹ nọ: ‘Ovẹ u te owhẹ?’ mẹ vẹ nyase iẹe ba.”​—Corinne.

 “U yoma kẹhẹ nọ o rẹ were ahwo jọ re a gwọlọ amọfa ẹme re a ruẹse hwẹ ae. Otẹrọnọ oye o lẹliẹ e rai nọ omẹ, mẹ rẹ kpọ unu hu.”​—David.

 Kọ whọ riẹ? Evaọ ẹsejọ, Jesu ọ jẹ “kpahe” ẹme he nọ a te bi sei ẹkoko.​—Matiu 26:62, 63.

 Kọ otẹrọnọ ohwo na ọ be nọ re ọ ginẹ riẹ? Who te rri nọ ohwo na ọ te vro ẹme Ebaibol ho, whọ sae vuẹe oware nọ obe 1 Ahwo Kọrint 6:18 o ta inọ ohwo nọ o gbe-ọfariẹ ọ be raha uzi wọso oma obọriẹ.

 O gwọlọ nọ whọ rẹ ta ẹme na avọ imuẹro o tẹ make rọnọ Ebaibol ọ rrọ etẹe kugbe owhẹ hẹ. Kareghẹhọ nọ re whọ jọ fuafo evaọ uruemu, oma oware nọ whọ rọwo o rẹ vuọ owhẹ hẹ.​—1 Pita 3:16.

 “Nọ who gbe bi bru ekọkọ ta ẹme na ha u re dhesẹ nọ oware nọ whọ rọwo na u mu owhẹ ẹro, yọ who bi ru ei fikinọ whọ riẹ nọ oye o gba orọnọ fiki epanọ ohwo jọ ọ ta ere kẹ owhẹ hẹ.”​—Jill.

 Ẹme na họ: Oware nọ whọ rọwo kpahe owezẹ ọzae-avọ-aye u te mu owhẹ ẹro, whọ te rọ ududu tae kẹ amọfa. Ẹsejọhọ ẹme nọ a te ta u ti gbe owhẹ unu. “Ahwo nọ ma gbe bi ruiruo a jiri omẹ nọ mẹ rọ gbẹ rrọ ọmọtẹ-kọkọ, yọ a rri rie wọhọ oware aghẹruẹ jọ họ. Ukpoye a rri rie wọhọ ohwo nọ ọ rẹ sae gba oma riẹ je ru oware nọ u kiehọ,” ere Melinda ọmọtẹ ikpe 21 ọ ta.

 Tip! IDawo onana: Otẹrọnọ whọ gwọlọ obufihọ evaọ ẹme nana, rehọ ẹwẹ-obe nọ a re kere ẹme fihọ “Epanọ Whọ Sae rọ Ta Oware nọ Whọ Rọwo Kpahe Owezẹ Ọzae-avọ-Aye,” kẹ omara je rri obe na Questions Young People Ask​—Answers That Work.

•    Uzou avọ 24, Uko 1 nọ uzoẹme riẹ o ta nọ: “Will Sex Improve Our Relationship?”

•    Uzou avọ 5, Uko avọ 2 nọ uzoẹme riẹ o ta nọ: “Why Stay a Virgin?”

 “Ẹme nọ obe ‘Young People Ask’ o ta kpahe ẹme nana ọ were omẹ kẹhẹ. Wọhọ oriruo, ẹwẹ-obe avọ 187 evaọ Uko 1 o dhesẹ owezẹ ọzae-avọ-aye ababọ orọo wọhọ ufiare oghaghae nọ whọ rẹ rọ kẹ ohwo ọvọvẹ. Koyehọ who ru omara kuẹku no. Ẹwẹ-obe avọ 177 o dhesẹ owezẹ ọzae-avọ-aye ababọ orọo wọhọ emamọ ifoto nọ a bi ro ririe awọ evaọ unuwou. Rekọ oriruo nọ ọ mae were omẹ họ ọnọ ọ rrọ ẹwẹ-obe avọ 54 evaọ Uko avọ 2. Eme nọ a kere fihọ akotọ uwoho na o ta nọ: ‘Owezẹ ọzae-avọ-aye ababọ orọo o wọhọ okẹ nọ ohwo o bi rovie taure a tẹ rehọ iẹe kẹe.’ Epaọ ẹsenọ who bi tho oware omọfa​—koyehọ ọzae hayo aye nọ whọ te rehọ.”​—Victoria.