Wi. Magwé Bib-la sé pa an liv asou siyans, lè i palé di sijé siyans, sa i di-a dwèt. Alò, annou ègzanminé déotwa ègzanp ki ka moutwé siyans èk Bib-la ka dakò. Nou kay osi wè, lè Bib-la palé di sèten bagay siyantis ja pouvé, sa Bib-la di vwéman diféwan sa an chay moun té ka kwè lè yo té ékwiʼy.

•   Syèl épi latè té ni an koumansman. (Jennésis 1:1) An tan lontan, silon an chay kont èk listwa, pyèsonn pa té fè invès-la. Anfen, moun té kwè tout bagay an inivès-la té anpagal, èk apwé an tan, inivès-la ògannizé kòʼy byen. Jan Babilonn té kwè la té ni dé lanmè, èk sé dyé-a ki fè syèl épi latè sòti andidan yo. La ni lòt kont èk listwa ki di syèl épi latè sòti andidan an gwo zyé ki éklò.

•   Sé dyé-a pa ka djidé syèl épi latè, mé sé lwa nati ki byen établi ki ka djidé yo. (Jòb 38:33; Jérémaya 33:25) Owon latè, moun ka di lézòm pa ni padon douvan sé dyé-a. Sé dyé-a ka fè sa yo vlé, lè yo vlé, èk délè san konpasyon.

•   Latè-a ka pann san anyen ka tjenbéʼy. (Jòb 26:7) An pil moun an tan lontan té kwè latè-a té plat, èk i té ka pozé asou an zéyan ében asou on zannimo tèl kon yon bèf sovay ében yon tòti.

•   Dlo lanmè èk lòt dlo ka fè vapè, vapè-a ka tounen lapli, lannèj, ében boul laglas. Apwé sa, yo ka tonbé asou latè-a pou plen sé lawivyè-a èk sé sous-la. (Jòb 36:27, 28; Ékléziyastis 1:7; Izaya 55:10; Amòs 9:6) Jan Gwik an tan lontan té kwè sé lanmè ki anba tè ki té ka plen sé lawivyè-a, èk moun té kontiné kwè sa pou jis dizwityenm (18^yenm) syèk-la.

•   Sé montany-lan ka mouté èk yo ka désann. Èk sé montany-lan nou konnèt jòdi jou té anba lanmè-a avan. (Sam 104:​6, 8) Okontwè, dapwé an chay kont èk listwa, sé dyé-a fè sé montany-lan kon yo yé apwézan.

•   Pwòpté ka pwotéjé santé nou. An lwa-a Bondyé té bay nasyon Izwayèl i té di yo pou benyen èk lavé had yo apwé yo touché an kadav. I té osi di yo pou mété moun ki ni maladi ki ka simen apa. Èk, lè yo té fè bizwen yo, yo té ni pou kouvè kaka-a byen. (Livitikòs 11:28; 13:​1-5; Ditonronnonmi 23:13) Okontwè, lè Bondyé té bay jan Izwayèl lwa sala, sété labitid jan Éjip pou pwan kaka moun, méléʼy épi lòt bagay, èk météʼy asou bobo kon wimèd.

 Non. Si ou sé an moun ki wézonnab, èk ou pwan tan pou byen ègzanminé sa Bib-la di, ou kay dakò épi wépons sala. Alò, annou ègzanminé adan sé lèwè-a moun kwè Bib-la ni lèʼy vini pou sijé siyans:

 Sa Adan Moun Kwè: Bib-la di Bondyé fè syèl épi latè an sis jou èk chak sé jou sala té ni vennkat nèditan.

 Mi Sa Ki Vwé: Bib-la pa ka di konmen tan Bondyé pwan pou fè syèl épi latè. (Jennésis 1:1) Osi, konsèné sé jou kwéyasyon-an an Jennésis chapit 1, Bib-la pa ka di konmen tan sé jou sala té diwé nonplis. Anfen, Bib-la ka osi sèvi mo pawòl-la “jou” pou dékwi tout tan-an Bondyé pwan pou fè syèl épi latè.​—Jennésis 2:4.

 Sa Adan Moun Kwè: Bib-la di sé plan-an èk sé pyé bwa-a té fèt avan sòlèy-la.​—Jennésis 1:​11, 16.

 Mi Sa Ki Vwé: Bib-la di sòlèy-la, ki sé yon étwal an “syèl,” té ègzisté avan Bondyé té fè sé plan-an èk sé pyé bwa-a. (Jennésis 1:1) Limyè sòlèy-la wivé latè-a diwan pwèmyé “jou” ében tan kwéyasyon. Tan pou twazyenm “jou” kwéyasyon, lè syèl-la té ka vini pli klè, limyè sòlèy-la té asé fò pou fè sé plan-an, sé flè-a, èk sé pyé bwa-a pousé. (Jennésis 1:​3-5, 12, 13) Anfen, sé apwé sa sèlman, an moun asou latè té sa wè sòlèy-la byen klè.​—Jennésis 1:​16.

 Sa Adan Moun Kwè: Bib-la di sòlèy-la ka alé owon latè-a.

 Mi Sa Ki Vwé: Ékléziyastis 1:5 di: ‘Sòlèy-la ka lévé, èk sòlèy-la ka kouché. Apwé sa, I ka kouwi viwé koté-a i kay lévé ankò.ʼ Ki mannyè nou dwé konpwann sa? Sé pawòl sala ka sèlman dékwi mouvman sòlèy-la silon mannyè an moun asou latè ka wèʼy. Jik an jou kon jòdi, an moun sa di, “sòlèy-la ka lévé” èk “sòlèy-la ka kouché.” Mé moun sala sav, sé latè-a ki ka alé owon sòlèy-la èk pa lòt mannyè-a.

 Sa Adan Moun Kwè: Bib-la di latè-a plat.

 Mi Sa Ki Vwé: Sa vwé Bib-la ka palé di “dènyé bout latè-a,” mé sa vlé di “toupatou an latè-a.” Alò, sa pa vlé di latè-a plat ében i ni an bout. (Twavay 1:8) Menm mannyè-a, “kat kwen latè-a” vlé di tout latè-a. Jòdi, nou pé tann moun di kat pwen kadino-a, kat pwen an konpa, ében an Anglé yo pé di four points of a compass. Sa yo vlé di-a sé, tout pawès an latè-a.​—Izaya 11:12; Louk 13:29.

 Sa Adan Moun Kwè: Bib-la di distans-lan owon yon sèk sé ègzaktiman twa fwa diyamèt li. Mé mizi-a ki dwèt-la sé apipwé 3.1416. Yo ka kwiyé mizi sala pi (π).

 Mi Sa Ki Vwé: Liv 1 Wa 7:​23 èvèk 2 Kwonnikèl 4:2 ka palé di mizi an ‘gwo bésinʼ ki té an tanp-lan. Diyamèt li sété dis (10) kyoubit èk ‘yon moun té bizwen on kòd ki té twant (30) kyoubit an londjè pou miziwé oliwonʼy.ʼ Pitèt mizi sala yo té bay-la té pli pwé mizi-a ki vwé. I osi posib, mizi-a owon bésin-nan sété mizi andidanʼy, èk diyamèt bésin-nan sété mizi-a dèwòʼy.