Keimon lidoun ariñahani

Úarati san le tarufudahabei Bíbülia luma le larufudubei siensia?

Úarati san le tarufudahabei Bíbülia luma le larufudubei siensia?

Óunabagülei le tíchugubei Bíbülia

 Anha. Lau sun mama tan aban líburu to lánina siensia Bíbülia, úaraguati le tariñagubei luma siensia. Guentó, akutiha wamá fiu lídangiñe katei le tarufudahabei Bíbülia. Harihibei úaragua lan le tariñagubei luma le larufudubei siensia uguñe weyu, lau sun amu lan luéi le meha hasaminarubei saragu gürigia ha awinwandubaña lidan lidaani tabürüdǘn Bíbülia.

  •   Gagumesehati sun katei (Agumesehani 1:1). Ánheinti binadu burí úraga, adügati lun hasaminarun saragu gürigia mama lan adügǘwarügüti sun katei le aniheinbei, saliguarügü lan ítaraguarügü ani lídangiñe lan aban chagaguaü. Afiñetiña meha babilóniana lídangiñe lan bián barana wéinamuti hachülaagua búngiugu ha adügübaña lun ñein lan ubóu, sielu luma sun le lídanbei. Ani anihein amu burí úraga le ariñagubei tídangiñe lan aban óunwenbu gañé láfurida sun katei le aniheinbei.

  •   Anihein burí lúrudu masansiraguaditi ani furanguti abugurei sun katei le aniheinbei sagü weyu (Hobu 38:33; Heremíasi 33:25). Ánheinti úraga burí le arufudahóubei lidan ámuñegueinarügü fulasu ubouagu, adügati lun hasaminarun gürigia háhaburuguñadiwa lan búngiugu wuribatiña ani le lan hadüga wau.

  •   Dibiñu liña múa ligibuagu ni kata (Hobu 26:7). Afiñetiña meha binadu gürigia fadá lan Ubóu ani luáguñein lan lanagan aban hígandei o luagu lanagan aban animaalu, kéiburi aban búfalu o aban bugudura.

  •   Adügati lisü Weyu lun lamudeirun duna lídangiñe barana luma lídangiñe amu burí duna éibaaguati, ábati lasaliragun dúerime, le ábürühabei múarugun kei huya, niewe o huya dereguati, ligía anihein lubéi burí lísensen duna luma duna éibaaguati (Hobu 36:27, 28; Apurichihati 1:7; Isaíasi 55:10; Amosu 9:6). Afiñetiña meha binadu güriegu lídangiñe lan lidunari barana le lachawarubei duna éibaaguati guribinigiñe labuincha. Sigitiña gürigia asaminara ítara darí lidan sígulu 18.

  •   Sun wübü le wasubudirubei uguñe weyu darugu liña meha duna lau luagu aban dan (Sálumu 104:​6, 8). Lau sun lira, anihein saragu úraga ariñaguti búngiugu lan adügübei lun ñein lan burí wübü le warihibei uguñe weyu.

  •   Ídehati haruma wamá lun masandirun wamá. Ariñagati meha lilurudun Bungiu houn ísüraelina lunti lan hachibuni háhabu súnwandan lárigiñe haguurun aban hilaali, herederun gürigia ha meha láubaña somu sandi galugurahati dáüwañu luagu átiri dan ani mosu lan meha giñe hachigin huyu lun hawiyedun lidoun, ábameti hámuñachuni (Fádirigu 11:28; 13:​1-5; 2 Lúrudu 23:13). Ánhaña méhati binadu ehiptuna, yusu hamuti meha hádiga gürigia lun hadügün árani lau lun hagaranihan lun somu biti.

Fiu ariñahani mama inarüniti tuagu Bíbülia

 Añahein ariñagutiña arufuda lan siensia luagu anihein lan charati tidan Bíbülia. Lau sun lira, dan le wakutihani le tariñagubei Bíbülia, ariha wamuti mítaran lan. Ariha wamá fiu hénpulu.

 Ariñahani mama inarüniti: Ariñagatu Bíbülia adügǘwa lan sun katei lidan sisi weyu le wein-gádürüti oura.

 Le inarünibei: Arufudahatu Bíbülia adüga lani Bungiu sielu luma Ubóu lidan aban dan le sügühali (Agumesehani 1:1). Mariñagun tumuti átiriñein lan lidura weyu burí le uágubei layanuhóua lidan kapítulu 1 tidan liliburun Agumesehani, le ídanbei ladügei Bungiu sun katei. Le linarün katei, yúsuati dimurei “weyu” lun layanuhóun luagu dan le ídanbei ladügei “Bungiu sielu luma ubóu” (Agumesehani 2:4, Traducción del Nuevo Mundo).

 Ariñahani mama inarüniti: Ariñagatu Bíbülia adügǘwa lan nadü lubaragiñe Weyu (Agumesehani 1:​11, 16).

 Le inarünibei: Ariñagatu Bíbülia lubaragiñe lan ñein lan nadü, aba lan “ladügüni Bungiu sielu” le ñein habéi waruguma, Weyu laganagua (Agumesehani 1:1). Lidan furumiñeti weyu, o dan le ídanbei ladügei Heowá sun katei, ibiha lumuti Ubóu lilanpun Weyu lau sun meha lóuguagili lan larugounga. Eibu lagidarun luburuan sielu lidan lǘrüwan weyu le lánina ladügǘn sun katei, aba meha héretima lan lilanpun Weyu le ebelurubei ubouagun darí lun gayara lan labouchun nadü (Agumesehani 1:​3-5, 12, 13). Murusun dan lárigiñe, aba furangutimahali lan larihín Weyu ubouagugiñe (Agumesehani 1:​16).

 Ariñahani mama inarüniti: Ariñagatu Bíbülia agararaha lan Weyu lau Ubóu le ñein wabéi.

 Le inarünibei: Ariñagati Apurichihati 1:5: “Furiti weyu, dubú ligía, ábaya lagiribudun lidoun lubara lunya láfuridun”. Lau dimurei le, tayanuharügüña Bíbülia luagu le warihibei ubouagugiñe, le ídangiñebei genege lan woun kamá éibugati Weyu. Le linarün katei, sun gürigia írida hamuti dimurei “láfuridun weyu” o “lálüdün weyu”, lau sun subudiwa lan Ubóu lan agararahabei lau Weyu.

 Ariñahani mama inarüniti: Ariñagatu Bíbülia fadá lan Ubóu.

 Le inarünibei: Dan le tayanuhan Bíbülia luagu lagumuhóun larigeirugu Ubóu, tayanuhaña luagu “lidise-agei fulasu ubouagu”; úati mini lan le fadá lan Ubóu o garu lan (Adügaü 1:8). Ítarameme, yusu tumuti Bíbülia dimurei “gádürü larigei ubóu” lun tadimurehan, lidan aban igaburi buídumeraüti, luagu sun múa. Ítara liña kéinaba dan le layanuhóun luagu nórute, suru, labouchagüle Weyu luma lálüdagüle Weyu (Isaíasi 11:12; Lúkasi 13:29).