Jaʼ. Tapeʼ le Biblia ma jun libro de ciencia ta, ye kʼa nukʼüt naʼoj ri kan kikʼwan kiʼ rkʼë le ciencia. Komä keqanukʼuj jojun naʼoj ri yerukʼüt le Biblia. Y tatzʼetaʼ chë ri naʼoj ri kilon ri científicos komä kan junan rkʼë ri nuʼij le Biblia, y ma achiʼel ta wä nkiquʼ ri winäq chpan ri tiempo ri xtzʼibʼäx le Biblia.

•   Jontir ri kʼo chkaj chqä chwäch le Ruwachʼulew kʼo jun xbʼanö pä rchë (Génesis 1:1). Ye kʼa, ye kʼïy winäq nkiʼij wä chë jontir ri yeqatzʼët chaq tzij xkipoʼ qʼanäj kiʼ chrij jun ri ya kʼo chik y majun ta jun xbʼanö kichë. Ri babilonios nkinmaj wä chë ri dioses ri nkiʼij wä ryeʼ chë xebʼanö pä jontir ri yeqatzʼët, xeʼel pa chkipan kaʼiʼ nmaʼq taq mares. Y nkʼaj chik winäq nkiʼij chë jontir ri kʼo chkaj chqä chwäch le Ruwachʼulew xeʼel pa chpan jun mamaʼ saqmoloʼ.

•   Jontir ri kʼo chkaj chqä chwäch le Ruwachʼulew yeslon ronojel qʼij rma jun uchqʼaʼ, rma kan ke riʼ wä bʼanon qa chkë, kan yeslon akuchï yeyaʼon wä qa (Job 38:33; Jeremías 33:25). Ye kʼa jojun winäq nkiʼij wä chë röj ma nqkowin ta nqatoʼ qiʼ chkiwäch xa bʼa achkë kʼayewal yebʼanatäj qkʼë. Chqä chë ri dioses taq ma kiʼ ta kikʼuʼx kan nkiʼän pä itzelal chqë.

•   Le Ruwachʼulew yaʼon qa pa kaqʼiqʼ y majun temeyon rchë (Job 26:7). Ojer taq winäq nkiʼij wä chë le Ruwachʼulew xa achiʼel jun tzʼalän abʼäj bʼanon qa che rä ri xa nbʼekʼis ruwäch. Chqä chë temen rma jun mamaʼ achï o jun chköp jbʼaʼ ma achiʼel jun mamaʼ wakx o jun tortuga.

•   Ri raqän taq yaʼ chqä ri pons ye kʼo rma le jöbʼ, le nieve chqä le saqbʼöch. Ronojel reʼ yeʼok sutzʼ taq yeʼel äl chkipan ri nmaʼq taq mares chqä nkʼaj chik yaʼ. Chrij riʼ ye qa pä chik jmul chwäch le Ruwachʼulew (Job 36:27, 28; Eclesiastés 1:7; Isaías 55:10; Amós 9:6). Ri ojer taq winäq aj Grecia nkiquʼ wä chë ri raqän taq yaʼ ya riʼ wä ri mar ri yeʼel pä chuxeʼ taq juyuʼ. Ri winäq ma xkinmaj ta chik re naʼoj reʼ kʼa chnaqaj ri junaʼ 1800.

•   Ri juyuʼ yejeʼ chqä yekʼis äl. Ri juyuʼ ri yeqatzʼët komä kʼo jun qʼij xejeʼ chuxeʼ nmaʼq taq yaʼ (Salmo 104:​6, 8). Ye kʼa jalajöj winäq nkiʼij chë ri dioses xekiʼän ri juyuʼ kan achiʼel yeqatzʼët komä.

•   Ri naʼoj chë nachʼajchʼobʼej jontir nuʼän chë ma yayawäj ta. Ri rupixaʼ Dios ri xyaʼöx qa che rä Moisés nuʼij wä chkë ri israelitas chë taq nkichäp jun kamnäq kʼo wä chë nkichʼajchʼobʼej kiʼ. Chqä yeyaʼöx pa cuarentena ri winäq ri kʼo wä jun yabʼil chkij ri xa nspan. Y taq yepaman kʼo wä chë nkimüq qa ruwiʼ (Levítico 11:28; 13:​1-5; Deuteronomio 23:13). Ye kʼa ojer taq egipcios nkiksaj wä ri pamaj rchë nkiʼän jun aqʼon ri nkiyaʼ chrij ri sokotajïk.

 Ye kʼo jojun winäq nkiʼij chë le Biblia kʼo jojun tzʼukün tzij chpan, rma kitzʼeton jojun naʼoj ri nkiʼij ri científicos. Ye kʼa taq nqanukʼuj rupan le Biblia nqʼalajin chë ma tzij ta ri nkiʼij. Tqatzʼetaʼ jojun qʼabʼän tzij ri kibʼin chrij le Biblia:

 Ri qʼabʼän tzij: Le Biblia nuʼij chë le Kaj chqä le Ruwachʼulew xbʼan pa 6 qʼij, y jojun qʼij riʼ kʼo 24 horas chpan.

 Ri kantzij: Le Biblia nuʼij chë kan ojer qa riʼ Dios xuʼän jontir ri kʼo chkaj chqä jontir ri kʼo chwäch le Ruwachʼulew (Génesis 1:1). Ye kʼa chpan ri capítulo 1 rchë Génesis le Biblia ma nuʼij ta jaruʼ horas kʼo chpan jun qʼij taq Dios xeruʼän jontir riʼ. Y Génesis 2:4 nuʼij qʼij che rä jontir ri tiempo ri xkʼwaj chwäch Dios rchë xuʼän le Kaj chqä le Ruwachʼulew.

 Ri qʼabʼän tzij: Le Biblia nuʼij chë le qʼayis chqä le tkoʼn xebʼan naʼäy chwäch le Qʼij. Ye kʼa we majun ta Qʼij ma ta xekʼïy pa le qʼayis (Génesis 1:​11, 16).

 Ri kantzij: Le Biblia nuʼij chë Dios naʼäy xuʼän le Kaj, y chpan le Kaj yeʼok jontir ri chʼumilaʼ, yajün ri Qʼij. Chrij riʼ kʼa riʼ xeruʼän le qʼayis chqä le tkoʼn (Génesis 1:1). Chpan ri naʼäy «qʼij» o ri tiempo taq Dios xchap rubʼanik le Kaj chqä le Ruwachʼulew, ya riʼ taq ri Qʼij xbʼeqʼalajin pä, ye kʼa kʼa muqmüj na jbʼaʼ ntzuʼun. Pa rox qʼij le Kaj más xsaqirsan pä ruwäch, y rma xbʼanatäj riʼ más ruchqʼaʼ Qʼij xok pä chwäch le Ruwachʼulew. Y ya riʼ xbʼanö chë xekʼïy pä le qʼayis chqä le tkoʼn (Génesis 1:​3-5, 12, 13). Chrij riʼ kʼa riʼ qäs xbʼeqʼalajin pä le Qʼij chwäch le Ruwachʼulew (Génesis 1:​16).

 Ri qʼabʼän tzij: Le Biblia nuʼij chë le Qʼij nstin chrij le Ruwachʼulew.

 Ri kantzij: Chpan Eclesiastés 1:5 nuʼij: «Le Qʼij ntel pä chqä nqaqa; chrij riʼ kan chanin ntzolin äl ri akuchï nbʼeʼel pä chik jmul». Rkʼë re tzij reʼ, le Biblia xa xuʼ nuʼij ri nqatzʼët röj chwäch le Ruwachʼulew, ri achiʼel ta ye le Qʼij nslon. Tapeʼ jontir winäq nkiʼij chë le Qʼij ntel pä o le Qʼij nqaqa, ye kʼa etaman chë yë le Ruwachʼulew nstij riʼ chrij le Qʼij.

 Ri qʼabʼän tzij: Le Biblia nuʼij chë le Ruwachʼulew xa achiʼel jun tzʼalän abʼäj, ri xa nbʼekʼis ruwäch.

 Ri kantzij: Taq le Biblia ntzjon chrij ruwäch le Ruwachʼulew o ri akuchï nbʼekʼis wä ruwäch le Ruwachʼulew, xa najin ntzjon chrij ri peraj che rä le Ruwachʼulew ri más näj nkanaj wä y ma ntel ta chë tzij chë xa achiʼel tzalan abʼäj ri xa nbʼekʼis ruwäch (Hechos 1:8). Ke riʼ chqä taq le Biblia ntzjon chrij le kajiʼ peraj che rä le Ruwachʼulew o ri nbʼix los cuatro puntos cardinales che rä, ya riʼ jun rubʼanik ri nuksaj rchë nutzjoj rij jontir le Ruwachʼulew (Isaías 11:12; Lucas 13:29).