A ummi cazin ah kal

Science Fimnak cu Baibal he aa Tlak maw?

Science Fimnak cu Baibal he aa Tlak maw?

Baibal chimmi

Aa tlak. Baibal cu science cauk a si lo nain science lei kongkau he aa tlaiin a chimmi cu a hmaan. Science fimnak le Baibal aa tlaknak kong, Baibal ṭial a si lioah a nungmi mi tampi zumhnak cu Baibal ah aa telmi science lei kongkau he aa dang ti a langhtermi tahchunhnak hna kha zohhmanh.

  • Van le vawlei cu hramthawknak an ngei. (Genesis 1:1) Hlanlio tuanbia tampi nih van le vawlei cu sermi an si lo i ningcang loin a rak chuakmi an si tiah an ti. Babilon mi nih rilipi pahnih in a chuakmi pathian hna nih van le vawlei kha an ser tiah an zumh. A dang tuanbia hna nih van le vawlei cu a nganpimi ti (egg) pakhat chungin a chuakmi a si tiah an ti.

  • Van le vawlei cu khuazing pawl nih si loin kokek phunglam nih a ukmi a si. (Job 38:33; Jeremiah 33:25) Vawlei pumpi i tuanbia tampi nih minung cu khuazing pawl sersiam ningin an um i a caan ah zaangfahnak ngei loin pehtlaihnak hna an tong tiah an ti.

  • Vawlei cu zeihmanh lo cungah thlai a si. (Job 26:7) Hlanlio mi tampi nih vawlei cu a per i naa asiloah chungkuh ti bantuk saram asiloah mikei nganpi pakhat nih a phorh tiah an zumh.

  • Rilipi le kaa dangdang in ti cu a khu ah an kai i ruah, dap le rial ti bantukin vawlei ah an tla ṭhan. Cun mah ti hna cu tiva le tidil hna ah an luang. (Job 36:27, 28; Phungchimtu 1:7; Isaiah 55:10; Amos 9:6) Hlanlio Greek mi hna nih vawlei tang i rilipi ti hna cu tiva lei ah an luang tiah an zumh i mah zumhnak kha kumzabu 18 tiang an cohlan.

  • Tuchan i tlang hna cu hlanlio i rilipi tang ah a rak ummi an si. (Salm 104:​6, 8) Khuazing hna nih tlang pawl kha atu pungsan ningin an sermi a si tiah an chim tawn.

  • Thiannak nih ngandamnak kha a huhphenh. Hlanlio Israel mi pek an simi Nawlbia ah mithi ruak tawngh hnuah i kholhnak, chawnh khawhmi zawtnak a ngeimi a dang tein chiahnak le minung ek ningcang tein hlonhnak timi phunglam hna aa tel. (Levitikas 11:28; 13:​1-5; Deuteronomi 23:13) Asinain mah lioah Izipt mi nih an hmanmi, hma ah thuhmi sii phunkhat cu minung ek in sermi a si.

Baibal ah science fimnak he aa tlak lomi a um maw?

Baibal ṭha tein hlathlai tikah a um lo ti kha kan hmuh khawh. Mah kong he aa tlaiin mi tampi nih a hmaan loin an ruahmi a kong cheukhat hi ruathmanh:

A Hmaan Lomi: Baibal nih van le vawlei cu suimilam 24 a ummi, niruk chungah ser a si tiah a ti.

A Hmaanmi: Pathian nih van le vawlei hi zeitik ah dah ser hram a thawk ti kha Baibal nih a chim lo. (Genesis 1:1) Cun Genesis dal 1nak i sernak ni hna cu zei can dah an rauh ti fiang tein langhter lomi caan hna kha an si. A tak ti ahcun van le vawlei ser an si caan kha “ni” tiah a auh.​—Genesis 2:4, NW.

A Hmaan Lomi: Ceunak in rawl a chuahtermi nika ser a si hlanah thingram pawl ser hmasa an si tiah Baibal nih a ti.​—Genesis 1:​11, 16.

A Hmaanmi: Vancung ah a ummi, arfi phunkhat a simi nika cu thingram pawl hlanah ser hmasa a si ti kha Baibal nih a langhter. (Genesis 1:1) Sernak nikhatnak “ni” asiloah caan chungah ni dat cu vawleicung ah a rak phan. Sernak nithumnak “ni” ah vawlei tuamtu thli thenh a si tikah ceunak in rawl chuahternak caah a zami nika ceunak kha vawlei nih a hmuh. (Genesis 1:​3-5, 12, 13) Mah hnu lawngah vawlei in nika kha fiang tein hmuh khawh a si.​—Genesis 1:​16.

A Hmaan Lomi: Nika nih vawlei a hel tiah Baibal nih a ti.

A Hmaanmi: Phungchimtu 1:5 nih hitin a ti: “Ni cu a chuah kel in a chuak ṭhiamṭhiam ko, a tlak ningin a tla ṭhiamṭhiam ko; A chuahnak hmun ah khan a hram in i thawk ṭhan awkah a kir ṭhan lengmang ko.” Asinain mah bia cu vawlei in nika a cawlcangh ning kan hmuhnak lawng kha a langhtermi a si. Tuchan hmanhah vawlei nih nika a hel ti kha mi nih an hngalh ko nain “nichuah” le “nitlak” timi biafang kha an hman ṭhiamṭhiam.

A Hmaan Lomi: Baibal nih vawlei cu a per tiah a ti.

A Hmaanmi: “Vawlei ki li” timi biafang nih vawlei cu ki pali a ngei tiah a ti duhnak a si lo. Mah biafang kan rel tikah vawlei pumpi kha a chim duhmi a si ti kha kan hngalhthiam.​—Isaiah 11:12; Luka 13:29.