Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

¿Muʼ ba i taj i bʌ chuqui miʼ yʌl jiñi Biblia yicʼot jiñi ciencia?

¿Muʼ ba i taj i bʌ chuqui miʼ yʌl jiñi Biblia yicʼot jiñi ciencia?

Muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia

 Mucʼʌch. Anquese jiñi Biblia mach jumpʼejlic libro i chaʼan ciencia i sujmʌch chuqui miʼ yʌl cheʼ bʌ miʼ taj ti tʼan i chaʼan bʌ ciencia. Mi caj laj qʼuel cʌntesa tac am bʌ ti Biblia. Mi caj a qʼuel chaʼan mucʼʌch i taj i bʌ yicʼot jiñi am bʌ i tajayob jiñi científicojob yicʼot chaʼan wen qʼuexelʌch yicʼot bajcheʼ tsaʼ bʌ ñaʼtʌnti ti jimbʌ ora cheʼ bʌ ti tsʼijbunti jiñi Biblia.

  •   Jiñi universo añʌch i tejchibal (Génesis 1:1). Pero cabʌl ñoxiʼ cuento tac miʼ yʌl chaʼan jiñi universo tsiʼ bajñel tojʼesan i bʌ cheʼ bʌ pucujemelto yicʼot chaʼan maʼañic majqui tsiʼ mele. Jiñi babiloniojob tsiʼ ñopoyob chaʼan jiñi diosob tsaʼ bʌ i meleyob jiñi universo tsaʼ loqʼuiyob ti chaʼpʼejl colem jaʼ. I yambʌ cuento tac miʼ yʌl chaʼan jiñi universo tsaʼ tili ti jumpʼejl colem tumut.

  •   Jiñi universo chucul ti ley tac wen waʼchocobil bʌ, mach tiʼ ñaʼtʌbalic dios tac (Job 38:33; Jeremías 33:25). Pero cabʌl cuento tac tiʼ pejtelel pañimil miʼ yʌl chaʼan jiñi wiñicob xʼixicob cabʌl jax chuqui miʼ mejlel i chaʼleñob tiʼ caj an chuqui miʼ waʼ melob jiñi jontol bʌ diosob.

  •   Jiñi Lum maʼañic bajcheʼ chucul yaʼ ti espacio (Job 26:7). Pero ti wajali tsiʼ yʌlʌyob chaʼan ili Lum lajal bajcheʼ pechel bʌ disco i chaʼan cuchul ti juntiquil gigante o ti juncojt búfalo o tortuga.

  •   An río tac yicʼot arroyo tac come jiñi Qʼuin miʼ ticwesan jiñi jaʼ am bʌ ti mar i miʼ yʌcʼ i bʌ jiñi tocal tac i cheʼ jiñi miʼ chaʼlen jaʼal, miʼ yajlel hielo o tuñijaʼ (Job 36:27, 28; Eclesiastés 1:7; Isaías 55:10; Amós 9:6). Jiñi griegojob ti wajali tsiʼ ñopoyob chaʼan jiñi río tac miʼ japob jiñi jaʼ am bʌ ti malil mar. Cheʼʌch tsiʼ bej ñopoyob cʼʌlʌl ti ili 300 jab tsaʼ jaxto bʌ ñumi.

  •   Pejtelel jiñi wits tac am bʌ ili ora tsaʼ ajñiyob ti mal océano tac ti ñaxan (Salmo 104:6, 8). Pero cabʌl cuento tac miʼ yʌlob chaʼan jiñi diosob cheʼʌch tsiʼ meleyob jiñi wits tac cheʼ bajcheʼ yilal mi laj qʼuel ili ora.

  •   Cheʼ sʌc mi la cajñel miʼ coltañonla chaʼan maʼañic mi laj cʼamʼan. Ti jiñi Mandar tsaʼ bʌ i yʌqʼue Dios jiñi israelitajob tiʼ sube chaʼan yom miʼ pocob i cʼʌb cheʼ bʌ miʼ tʌlob jiñi tsaʼ bʌ chʌmi, chaʼan parte yom miʼ yʌcʼob jiñi am bʌ i chaʼan jumpʼejl cʼamʌjel mejl bʌ i yʌqʼuen i toy yambʌlob yicʼot chaʼan yom miʼ picob lum cheʼ bʌ miʼ chaʼleñob taʼ (Levítico 11:28; 13:1-5; Deuteronomio 23:13). Pero jiñi Egipciojob ti jimbʌ ora miʼ cʼʌñob i taʼ chaʼan miʼ bombeñob i lojweñal.

Am bʌ ajli chaʼan jiñi Biblia

 An muʼ bʌ i yʌlob chaʼan jiñi ciencia an i pʌsʌ chaʼan jiñi Biblia mach i sujmic chuqui miʼ yʌl. Pero cheʼ mi lac wen pejcan jiñi Biblia mi laj qʼuel chaʼan i tojelʌch chuqui miʼ yʌl. Laʼ laj qʼuel chaʼpʼej uxpʼejl am bʌ ajli chaʼan jiñi Biblia.

 Am bʌ i yʌlʌyob: Jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan jiñi universo tsaʼ mejli ti seis qʼuin.

 Jiñi i sujmlel: Jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan Dios añʌch baqui ora tsiʼ mele jiñi universo (Génesis 1:1). Pero maʼañic miʼ yʌl bajcheʼ cʼamel tsaʼ jalʼa jiñi 6 qʼuin muʼ bʌ i taj ti tʼan jiñi capítulo 1 i chaʼan Génesis. I Génesis 2:4 yaʼ ti Biblia Traducción del Nuevo Mundo mucʼ jach i suben bajcheʼ «qʼuin» jiñi bajcheʼ cʼamel tsaʼ jalʼa Dios chaʼan miʼ mel jiñi panchan yicʼot Pañimil.

 Am bʌ i yʌlʌyob: Jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan ñaxan tsaʼ mejli jiñi pimel tac i mach jiñic jiñi Qʼuin (Génesis 1:11, 16).

 Jiñi i sujmlel: Jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan cheʼ bʌ Dios maxto i mele jiñi pimel tac, tsiʼ mele «jini panchan yicʼot pañimil» yaʼ bʌ ochem jiñi ecʼ tac, cheʼ bajcheʼ jiñi Qʼuin (Génesis 1:1). Ti jiñi ñaxam bʌ «qʼuin», tsaʼ juli jiñi i cʼʌcʼal Qʼuin wʌʼ ti Pañimil, pero maxto wen tsiquilic chuqui mi lac taj laj qʼuel. Cheʼ tiʼ yuxpʼejlel «qʼuin» jiñi i pʼʌtʌlel jiñi Qʼuin tsaʼ caji ti ñumen julel wʌʼ ti Pañimil i tsaʼ caji ti colel jiñi pimel tac (Génesis 1:3-5, 12, 13). Ti wiʼil, jiñi qʼuin ajpan tsiquilix wʌʼ ti Pañimil (Génesis 1:16).

 Am bʌ i yʌlʌyob: Jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan jiñi Qʼuin miʼ wijlel tiʼ joytʌlel ili Lum.

 Jiñi i sujmlel: Eclesiastés 1:5 miʼ yʌl: «Miʼ pasel qʼuin, miʼ bʌjlel qʼuin. Pʼis miʼ joy ñumel baʼ miʼ chaʼ pasel». Chaʼan iliyi, jiñi Biblia woli jach i yʌl jiñi muʼ bʌ lac taj laj qʼuel wʌʼ ti Lum, cheʼ bʌ mi laj qʼuel chaʼan woli ti xʌmbal yilal jiñi Qʼuin. Ti lac pejtelel mi la cʌl chaʼan «miʼ pasel qʼuin» o chaʼan «miʼ bʌjlel qʼuin», anquese la cujil chaʼan jiñi Lum jiñʌch jiñi muʼ bʌ i wijlel tiʼ joytʌlel jiñi Qʼuin.

 Am bʌ i yʌlʌyob: Jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan ili Lum pamal.

 Jiñi i sujmlel: Jiñi tʼan «tiʼ chʌmpʼejlel i xujc pañimil» mach yomic i yʌl chaʼan jiñi Pañimil añʌch i xujc. Iliyi woliʼ taj ti tʼan tiʼ pejtelel jiñi Pañimil (Apocalipsis 7:1).