Jän. Biblia ye ñaka tärä ja tötikara kukwe científico yebätä, akwa tä kukwe científico mike gare ngwane, tä mike gare metre. Kukwe drieta Bibliabätä ye ruäre ari mike gare jai. Kukwe meden namani gare nitre científico ie ye erere nämänena tikani Bibliabätä, akwa Biblia tikani ngwane, kukwe ye ñan nämäne gare nitre ie.

•   Kena dekä jondron jökrä sribebare (Génesis 1:1). Akwa nitre kirabe nämäne niere, jondron jökrä ye ñan sribebare, ñakare aune jondron ye nämänena abokän ükaninte kwin jatäri. Nitre babilonio nämäne niere ngöbö keta kabre käkwe jondron jökrä nuainbare ye jatani mren ketebu krikri yekri. Nitre mada abokän nämäne niere jondron jökrä ye jatani jondron mrüke kri yekri.

•   Jondron sribebare kä kwinbätä bätä kä tibienbätä ye jökrä kräke kukweta ükaninte kwin (Job 38:33; Jeremías 33:25). Akwa kä keta kabre känti nitre tä niere, jondron keteitire keteitire kräke ngöbö tärä aune ruäre ngwane tä kukwe tare nuainne nibätä aune ni ñan raba ja kriemikabätä.

•   Kä tibien tä nakaninkä deme kwin (Job 26:7). Nitre kirabe nämäne niere, kä tibien ne abokän disco kwatare ye kwrere gigante kri o jondron nire nämäne ketete, ñodre búfalo o sera kri mrente.

•   Ñö mrente aune ñö madate ye ngübüe tä niken kunkwäre tä näkäin ñüre, nieve o granizo erere ye köböire ñö krikri aune ñö okwä nire tärä (Job 36:27, 28; Eclesiastés 1:7; Isaías 55:10; Amós 9:6). Ñö mrente nämäne kite betekä nguseta ta abokän nämäne nenta ñöre ye nitre griego kirabe nämäne nütüre nükebe siklo 18 ye ngwane.

•   Ngutuä mente kwin tuin nie nengwane ye kirabe sete nämäne mrente nguse (Salmo 104:6, 8). Akwa kukwe ngwarbe nie nämäne ye abokän ngöbö keta kabre ye käkwe ngutuä ye sribebare tuin nie nengwane ye erere.

•   Nünandre mrebe ye raba ni kriemike. Nitre israelita meden kise mikadre mrü ngwaka yebätä ye käkwe ja kise bätädrete, nire tädre bren ye mikadre cuarentena aune nire rikadre nainkrö ye käkwe doboi mikadre nie nämäne Kukwe Biani Ngöbökwe yete (Levítico 11:28; 13:1-5; Deuteronomio 23:13). Akwa nakrö nämäne ye nitre egipcio kirabe nämäne sribere ungüentore mikakäre ja träinbiti.

 Nitre ruäre tä niere kukwe nieta Bibliabätä ye ngwarbe, ñobätä ñan aune ye erere nitre científico ñaka tä mike gare. Akwa ja tötikadre nguseta ngwane, kukwe nieta Biblia rüere ye ngwarbe rabadre gare. Ari mike gare ruäre jai.

 Kukwe ngwarbe: Jondron jökrä sribebare köbö ti te aune ye abokän ora 24 näre köböitire köböitire nieta Bibliabätä.

 Kukwe metre: Kena dekä Ngöbökwe jondron jökrä sribebare mikata gare Bibliabätä (Génesis 1:1). Akwa, köböitire köböitire jondron sribebare kwe mikata gare Génesis kapitulo 1 yete, ye kä nuäi te metrere mika ñaka gare. Ñodre, kä nuäi te Ngöbökwe kä kwinta bätä kä tibien ye sribebare ye Génesis 2:4 tä kädeke “köböiti”.

 Kukwe ngwarbe: Kri bätäkä ngwarbe ye sribebare ñänä känenkri nieta Bibliabätä, akwa ñänä ye ñaka sribedre käne akräke kri bätäkä ngwarbe ye ñaka raba murie käme ye kwiteta kwin (Génesis 1:11, 16).

 Kukwe metre: Ngöbökwe kri bätäkä ngwarbe sribe jämi känenkri kä kwinta sribebare kwe nieta Bibliabätä. Jondron kä kwinta sribebare kwe ngwane, muke sribebare kwe aune ye ngätäite ñänä tä arato (Génesis 1:1). Köbö kena yete kä trä nämäne mate bukere kä tibienbätä. Köbömäkäre yete kä namani mrebe kwinta. Kä trä namani bäri ngwen ye köböire kri bätäkä ngwarbe ye jatani murie käme ye kwite kwin (Génesis 1:3-5, 12, 13). Biti mada, ja känenkäre ñänä namani tuin mrebe kwin (Génesis 1:16).

 Kukwe ngwarbe: Ñänä tä näin bolore ta kä tibien bäre.

 Kukwe metre: Eclesiastés 1:5 tä niere: “Ñänä kite betekä aune tä niken nekäta, tä kite medenkri yekänti tä nikenta jötrö ngwarbe”. Kukwe yebiti Biblia ñan tä mike gare ñänä ye tä näin bolore ta kä tibien bäre, ñakare aune nemen bare ño ni okwäbiti ye erere tä tikani yete. Kä tibien ara tä näin bolore ta ñänä bäre ye gare ni jökrä ie, akwa yebiti ta “ñänä kite betekä” o “ñänä tä niken nekä” ye ni jökrä tärä niere bä kabre.

 Kukwe ngwarbe: Kä tibien abokän kiare nieta Bibliakwe.

 Kukwe metre: Kä tibien kräbäre kwärikwäribätä Biblia tä blite ye ñan tä mike gare kä tibien abokän kiare, ñakare aune tä blite kä bäri mente yebätä o kä jökräbiti tibien yebätä (Hechos 1:8). Käkrä ketabokä kä tibienbätä nieta ye abokän kukwe nuäre nieta Bibliabätä blitakäre kä ngöi jökrä yebätä. Kä mötörikri, ngwitärikri, nedrinkri, kädrikri nieta nengwane ye tä kukwe ye erere mike gare (Isaías 11:12; Lucas 13:29).

 Kukwe ngwarbe: Círculo ye nuäi näre bolore ta rabadre gare nie yekäre, círculo ye nuäi näre te ta o ötöbu te ta ye multiplicadre 3 yebe nieta Bibliakwe, akwa metrere multiplicadre número pi yebe (pi [π] ye abokän 3,1416 nieta).

 Kukwe metre: 1 Reyes 7:23 aune 2 Crónicas 4:2 tä niere erere, jondron sribebare ñö ngwäre templote ye abokän 10 codo te ta o ötöbu te ta aune kö 30 codo ribe nämäne mikara bäre ta. Jondron ye nuäi näre bäre ta nie raba ye mikani gare jerekäbe. Ne madakäre, ñäkäbare te ta ngwane, jondron ye ngetobo o nginimo ye ñäkäbare arato aune nuäi bolore ta terikri ye ai mikani gare nie raba arato.