Inde, napo kuti Bibliya ni bukhu lini la siyensiya, koma iro limbalewa bza cadidi likakhala likulewa bza nkhani ya siyensiya. Mbatiwoneni bziratizo bzomwe bzimbalatiza kuti Bibliya ndakubverana na siyensiya na nfundo zinango za siyensiya zomwe zimbasiyana na zomwe akhakhulupira wanthu azinji omwe adakhala na moyo mu nthawe yomwe Bibliyalo linadanembedwa.

•   Cirengedwe cina ciyambi. (Ciyambo 1:1) Mwakusiyana na Bibliya, bzidapi bza kale-kale bzimbalewa kuti cirengedweci cidakonzedwa kucokera ku bzinthu bzakusaya kulinganizika bzomwe bzikhalipo kale. Wanthu wa ku Babulo akhakhulupira kuti mulungu omwe adabala cirengedweci adacokera ku nyanza ziwiri. Ndipo bzidapi bzinango bzimbalewa kuti cirengedweci cidacokera ku cidzai cikulu.

•   Cirengedweci cimbatongedwa na malamulo ya cirengedwe sikuti bzakufuna bza mirungu. (Djobi 38:33; Jeremiya 33:25) Pa dziko lentse la pantsi, wanthu ambapfunzisidwa kuti mirungu imweyi ina mphanvu kwene-kwene ndipo ingacite ciri-centse comwe ingafune kwa wanthufe, cabwino ayai cakuipa.

•   Dziko la pantsi liri papezi. (Djobi 26:7) Wanthu azinji wa kale-kale akhakhulupira kuti dzikoli ndakuthatanyika ndipo lidatsamira cinthu ayai cirombo, ninga nyati ayai kamba.

•   Madzi ya m’nyanza, m’mikulo na m’mathawale yakapsa, yambasanduka mitambo ndipo yambagwa pantsi ninga nvula, pfulere ndipo yambadzaza mikulo na mathawale. (Djobi 36:27, 28; Mpalizi 1:7; Zaiya 55:10; Amosi 9:6) Agerego akhakhulupira kuti mikulo ikhadzala na madzi yakucokera pantsi pa nyanza ndipo nzeru imweyi idaphata basa mpaka m’magole ya 1700.

•   Mapiri yambaphulika kucokera pantsi pa mataka. Ndipo mapiri yomwe yalipoya yakhali pantsi pa nyanza. (Psalymo 104:​6, 8) Koma bzidapi bzimbalewa kuti mapiri yadalengedwa ninga momwe yalirimu na mirungu.

•   Malango yakulewa bza khonkho yomwe yakukhotcerera wanthu. Malamulo yomwe yakhaperekedwa kwa Ajirayeri yakhalewa kuti munthu akaphata mtembo akhafunika kusamba m’manja. Lamulo linango likhalewa kuti munthu akaduwala matenda yakupasirana akhafunika kukhala payekha, ndipo linango likhalewa kuti munthu akayenda kuthengo akhafunika kufucira. (Mwambo 11:28; 13:​1-5; Bzakutonga 23:13) Koma pa nthawe yomwe malamuloya yakhaperekedwa kwa Ajirayeri, Aedjipito akhaphatisa basa ubve bwa wanthu kuti apozere bzironda.

 Tikafufudza bwino-bwino bzomwe bziri m’Bibliya, tingalewe kuti inde. Mbatiwoneni bzinthu bzinango bzomwe bziri m’Bibliya bzomwe bzimbatokonya Siyensiya:

 Bzomwe winango ambakhulupira: Bibliya limbalewa kuti dziko lidalengedwa mu ntsiku zitanthatu m’maora 24.

 Cadidi: Mwakubverana na Bibliya, Mulungu adalenga bzinthu bzentse kale-kale kwene-kwene. (Ciyambo 1:1) Ndipo kutalimpha kwa nthawe yomwe Mulungu adalenga bzinthu bzentse yomwe yalewedwa pa Ciyambo msolo 1, iribe kufotokozedwa. Na tenepo, nthawe yentse yomwe Mulungu adalenga kudzulu na dziko la pantsi imbacemeredwambo ‘Ntsiku.’​—Ciyambo 2:4.

 Bzomwe winango ambakhulupira: Bibliya limbalewa kuti Mulungu adayamba kulenga bzinthu bzentse bzakumera pomwe akhanati kulenga dzuwa kuti limbathandize bzakumerabzo.​—Ciyambo 1:​11, 16

 Cadidi: Bibliya limbalatiza kuti Mulungu adalenga dzuwa, lomwe liri m’thimu la nyenyezi za ‘kudzulu’ pomwe akhanati kulenga bzakumera. (Ciyambo 1:1) Ceza cadzuwa cidayamba kuwonekera padziko la pantsi mkati mwa ‘ntsiku’ yakuyamba, yomwe ikhali nthawe itali kwene-kwene. Ndipo ‘ntsiku’ yacitatu ceza camphanvu cakucokera kudzuwa cidafika pa dziko la pantsi ndipo cingadathandiza bzakumera. (Ciyambo 1:​3-5, 12, 13) Pomwe bzimwebzi bzidacitika, dzuwa lidayamba kuwonekera bwino-bwino pa dziko la pantsi.​—Ciyambo 1:​16.

 Bzomwe winango ambakhulupira: Bibliya limbalewa kuti dzuwa limbazungulira dziko la pantsi.

 Cadidi: Pa Mpalizi 1:5 pambati: ‘Dzuwa limbacoka ndipo dzuwa limbamira; Ndipo patsogolo pace limbabwerera mwakamkulumize liciyenda ku mbuto komwe limbacokera.’ Na tenepo, cinemboci cikufotokoza bzomwe ifepano timbawona pa dziko la pantsi pano pa kulewa bza kufamba kwa dzuwa. Ntsiku zino, wanthu ambalewambo kuti ‘dzuwa lacoka’ nakuti ‘dzuwa lamira,’ napo acidziwa kuti dziko ndiro lomwe limbazungulira dzuwa.

 Bzomwe winango ambakhulupira: Bibliya limbalewa kuti dziko la pantsi ndakuthasama.

 Cadidi: M’Bibliya muna mafala yakuti ‘cimaliziro ca dziko la pantsi.’ Mafala yamweya yakulewa lini kuti dziko la pantsi ndakuthasama ayai kuti lina pakumalira. (Mabasa 1:8) Mpsibodzi-bodzi na mafala yakuti ‘makhona manai ya dziko,’ yomwe yimbaphatisidwa basa mwakuyezerera pakufuna kuthandauza dziko lentse la pantsi. Ntsiku zino, wanthu ambafuna kuphatisa basa mafala yakuti kumabvadzuwa na kumadokero, kumpoto na kummwera mwakuyezezera.​—Zaiya 11:12; Luka 13:29.

 Bzomwe Winango Ambalewa: Bibliya limbalewa kuti, kuti tidziwe mphimo ya cinthu cabololindo tin’funika kupima cinthu cabololindoco kucokera mbali ibodzi mpaka ku mbali inango mwakugwata na pakati. Mphimo yomwe tinigumanayo ikabwerezeredwa katatu ndiyo imbakhala mphimo ya cinthu cabololindoco. Tsono cadidi cace n’cakuti tin’funika kuphatisa basa pi (π) ayai kuti número 3,1416 kuti tikwanise kudziwa mphimo yace caiyo.

 Cadidi: Mphimo za ‘nyanza ya prata’ zomwe zimbafotokozedwa pa 1 Wamambo 7:23 na 2 Nkhani 4:2 zimbalatiza kuti kucokera mbali ibodzi kuyenda mbali inango, mphimo ya nyanzayo ikhali ya mathanya 10 ndipo ‘pakhafunika cingwe ca mathanya 30 kuti cikwanise kuzungulira nyanzayo.’ Mphimo zimwezi n’zacadidiletu lini koma zingandofendere pa mphimo zacadidi. Ndipo pinango pentse mphimo zimwezi zikuimira kuzungulira kwa mkati na kunja kwa nyanzayo.