Сӕйраг ӕрмӕгмӕ рахиз

Библи ӕмӕ наукӕ кӕрӕдзи ныхмӕ сты?

Библи ӕмӕ наукӕ кӕрӕдзи ныхмӕ сты?

Дзуапп Библийӕ

 Не сты. Кӕд Библи наукон чиныг нӕу, уӕддӕр дзы Дун-дунейы тыххӕй цы фыст ис, уый наукӕмӕ гӕсгӕ раст у. Ӕркӕсӕм цалдӕр цӕвиттонмӕ. Уыдонӕй бӕрӕг у, наукӕ ӕмӕ Библи кӕрӕдзи ныхмӕ кӕй не сты. Стӕй ма уыдонӕй бӕрӕг у, Библийы цы наукон хабӕртты кой цӕуы, уыдонӕн иумӕйагӕй кӕй ницы ис, Библи фыст куы ’рцыд, уыцы заман бирӕтӕ цы ахуырӕдтыл хӕст уыдысты, уыдонимӕ.

  •   Дун-дунейӕн уыд райдиан (Райдиан 1:1). Бирӕ рагон таурӕгъты та фыст ис, зӕгъгӕ, дам, Дун-дуне ничи сфӕлдыста, фӕлӕ, дам, райдианы алцыдӕр уыд хӕццӕ, ӕмӕ, дам, афтӕмӕй равзӕрд. Вавилойнӕгты та уырныдта, Дун-дунейӕн рухс чи фенын кодта, уыцы хуыцӕуттӕ кӕй равзӕрдысты дыууӕ океанӕй. Ӕндӕр таурӕгътӕм гӕсгӕ та, Дун-дуне равзӕрд стыр айкӕй.

  •   Дун-дунейы цыдӕриддӕр ис, уыдон сӕ куыст кӕнынц ӕрымысгӕ хуыцӕутты фӕндмӕ гӕсгӕ нӕ, фӕлӕ ӕрдзы закъӕттӕм гӕсгӕ (Иов 38:33; Йереми 33:25). Алыхуызон адӕмыхӕттыты таурӕгътӕм гӕсгӕ, адӕмӕн сӕ бон хуыцӕутты ныхмӕ ницы у – кӕмӕн кӕд цы зиан ракӕндзысты, уый, дам, бӕрӕг нӕу, стӕй, дам, хатт тынг ӕгъатыр митӕ фӕкӕнынц.

  •   Зӕхх ауыгъд у ницӕуыл (Иов 26:7). Раджы заманты адӕмы уырныдта, зӕхх тъӕпӕн кӕй у ӕмӕ кӕй лӕууы уӕйыгыл кӕнӕ та цӕрӕгойыл, зӕгъӕм, къамбецыл йе та уӕртджын хӕфсыл.

  •   Океанты ӕмӕ ӕндӕр дӕтты цы дон байсысы, уый фӕстӕмӕ зӕхмӕ ӕруары къӕвдайы, миты кӕнӕ ихы хуызы, ӕмӕ уый фӕрцы цӕугӕдӕттӕ ӕмӕ суадӕттӕ байдзаг вӕййынц (Иов 36:27, 28; Екклесиаст 1:7; Исай 55:10; Амос 9:6). Рагон грекъӕгтӕ дзырдтой, зӕгъгӕ, дам, цӕугӕдӕттӕ донӕй байдзаг вӕййынц, зӕххы бын океанты цы дӕттӕ ис, уыдонӕй. Ӕмӕ ацы ахуырадыл ӕууӕндыдысты суанг 18 ӕнусы онг.

  •   Хӕхтӕ хӕрдмӕ ссӕуынц ӕмӕ фӕстӕмӕ дӕлӕмӕ ӕрцӕуынц, ӕмӕ абон зӕххыл цы хӕхтӕ ис, уыдон кӕддӕр уыдысты дӕтты бын (Псалом 104:6, 8). Иуӕй-иу таурӕгътӕм гӕсгӕ та хуыцӕуттӕ хӕхтӕ сфӕлдыстой, ныр куыд сты, афтӕмӕй.

  •   Сыгъдӕгдзинад адӕймагӕн йе ’нӕниздзинад хъахъхъӕны. Израилӕгтӕн цы Закъон лӕвӕрд ӕрцыд, уым уыд ахӕм фӕдзӕхстытӕ: мардмӕ чи бавнӕлдтаид, уый-иу хъуамӕ йӕхи ныхсадтаид, хӕцгӕ низӕй рынчын чи уыд, уый-иу хъуамӕ хибар ран цардаид, стӕй-иу, йӕхи хъуыдыйы чи ацыд, уый-иу хъуамӕ йӕ чъизитӕ баныгӕдтаид (Левит 11:28; 13:1–5; Дыккаг закъон 23:13). Египетӕгтӕ та уыцы заман адӕймаджы чъизитӕй сӕхицӕн хос кодтой – цӕимӕдӕр-иу сӕ сызмӕстой ӕмӕ-иу дзы сӕ хъӕдгӕмттӕ байсӕрстой.

Библийы наукон хабӕртты кой кӕм цӕуы, уым исты рӕдыдтытӕ ис?

 Библи лӕмбынӕгдӕр куы раиртасай, уӕд фендзынӕ, уый афтӕ кӕй нӕу. Дӕлдӕр ис, Библийы тыххӕй цы мӕнг ныхӕстӕ фӕкӕнынц, уыдонӕй цалдӕр:

 Мӕнг ныхас. Библи дзуры, Хуыцау Дун-дуне 6 бонмӕ кӕй сфӕлдыста.

 Хабар ӕцӕгӕй куыд у. Хуыцау Дун-дуне кӕд сфӕлдыста, уый тыххӕй Библийы ницы ис фыст (Райдиан 1:1). Стӕй, Райдианы чиныджы фыццаг сӕры цы сфӕлдыстады бонты кой цӕуы, уыдон ахастой дзӕвгар рӕстӕг ӕмӕ, цас уыдысты, уый бӕлвырд ничи зоны. Уымӕй уӕлдай ма, Хуыцау зӕхх ӕмӕ арв куы сфӕлдыста, уыцы рӕстӕг дӕр Библи хоны «бон» (Райдиан 2:4).

 Мӕнг ныхас. Библи дзуры, Хуыцау зайӕгойтӕ Хурӕй раздӕр кӕй сфӕлдыста, ӕмӕ ӕнӕ Хурӕй та фотосинтез нӕ вӕййы (Райдиан 1:11, 16).

 Хабар ӕцӕгӕй куыд у. Библийӕ бӕрӕг у, Хуыцау Хур – «арвы» стъалытӕй иу – зайӕгойтӕй раздӕр кӕй сфӕлдыста (Райдиан 1:1). Фыццаг сфӕлдыстады «бон» хуры рухс Зӕхмӕ сындӕггай хӕццӕ кӕнын райдыдта. Ӕртыккаг сфӕлдыстады «бон», атмосферӕ куы фӕирддӕр, уӕд хуры рухс фӕтынгдӕр, ӕмӕ уый фаг уыд, цӕмӕй фотосинтез райдыдтаид (Райдиан 1:3–5, 12, 13). Ӕмӕ цасдӕры фӕстӕ Хур Зӕххӕй хорз разынди (Райдиан 1:16).

 Мӕнг ныхас. Библи дзуры, Хур Зӕххы алыварс кӕй зилы.

 Хабар ӕцӕгӕй куыд у. Екклесиасты 1:5 фыст ис: «Хур ссӕуы ӕмӕ аныгуылы ӕмӕ та атагъд кӕны йӕ бынатмӕ, цӕмӕй та ногӕй ссӕуа». Фӕлӕ ацы ныхӕстӕ ӕрмӕстдӕр ууыл дзурӕг сты, ӕмӕ адӕймагмӕ Зӕххӕй афтӕ фӕзыны, цыма Хур змӕлгӕ кӕны. Абон мах дӕр фӕдзурӕм, «хур скаст» кӕнӕ «хур ануыгуылд», зӕгъгӕ, афтӕмӕй та йӕ зонӕм, ӕцӕгӕй Зӕхх кӕй зилы Хуры алыварс.

 Мӕнг ныхас. Библи дзуры, Зӕхх тъӕпӕн кӕй у.

 Хабар ӕцӕгӕй куыд у. Библийы ис ахӕм ныхӕстӕ, «суанг зӕххы кӕрӕттӕм дӕр», зӕгъгӕ. Фӕлӕ ацы ныхӕстӕ ууыл дзурӕг не сты, ӕмӕ зӕхх тъӕпӕн у кӕнӕ йын арӕн ис (Хъуыддӕгтӕ 1:8). Стӕй ацы ныхӕстӕ дӕр, «зӕххы цыппар кӕронӕй», зӕгъгӕ, афтӕ ӕмбаргӕ не сты, ӕмӕ зӕххӕн цыппар кӕроны ис, фӕлӕ амонынц ӕнӕхъӕн зӕхмӕ (Исай 11:12; Лукайы 13:29).