Alu i mataupu o loo iai

Pe e Ioe le Faasaienisi i Manatu o le Tusi Paia?

Pe e Ioe le Faasaienisi i Manatu o le Tusi Paia?

Tali a le Tusi Paia

 Ioe, e ui o le Tusi Paia e lē o se tusi faasaienisi ae e saʻo aʻiaʻi mataupu faasaienisi o loo iai. Iloilo nisi o faaaʻoaʻoga e faailoa mai ai e tutusa le faasaienisi ma le Tusi Paia, ma e moni manatu faasaienisi o loo iai lea e matuā eseese ma talitonuga a tagata i le taimi na tusia ai le Tusi Paia.

  •   Na iai le amataga o le vateatea. (Kenese 1:1) I se faaeseesega, o loo faamatalaina i talafatu anamua e leʻi foafoaina le vateatea, ae na faamaopoopo mai i ni mea na fenumiaʻi. Na talitonu Papelonia o le atua lea na fanauina mai le vateatea, na tupuga mai i ni sami se lua. Ua faapea mai nisi tagata taʻutaʻua o le vateatea na tupuga mai i se fuāmoa telē.

  •   Ua pulea le vateatea i tulafono o le natura, ae e lē o ni valovaloga e faia e ni atua. (Iopu 38:33; Ieremia 33:25) O talafatu ua taatele i le lalolagi, ua aʻoaʻoina ai le manatu e leai se mea e mafaia e tagata, pe a oo mai gaoioiga e leʻi faatalitalia ma le lē alofa a atua.

  •   O loo tautau le lalolagi ae e leai se mea o tautau ai. (Iopu 26:7) E toʻatele tagata i aso anamua na talitonu e mafolafola le lalolagi, ma o loo tiʻetiʻe i luga o se manu telē e pei o se pafalō po o se laumei.

  •   O vaitafe ma vaipuna e maua mai i vai ia e mitiia mai i le sami, ona toe oo mai lea i le lalolagi e ala i se timu, timu aisa po o se uatoʻa. (Iopu 36:27, 28; Failauga 1:7; Isaia 55:10; Amosa 9:6) Na manatu tagata Eleni i aso anamua o vaitafe e maua mai i vai i lalo o le palapala, ma na iai pea lena manatu i le pe ā o le tolu selau tausaga ua mavae.

  •   O mauga ia o loo iai i aso nei na manu aʻe mai i le sami. (Salamo 104:​6, 8) I se faaeseesega, o le tele o talafatu o loo faapea mai na foafoaina e atua mauga i o latou foliga na iai muamua.

  •   O le tausia o le tumamā e puipuia ai le soifua mālōlōina. O tulafono na tuuina atu i le nuu o Isaraelu na aofia ai le fufuluina o lima pe a uma ona paʻi i se tino oti, faanofoesea o sē ua aafia i se faamaʻi pipisi, aemaise o le auala saogalemu na lafoaʻi ai otaotavale o tagata. (Levitiko 11:28; 13:​1-5; Teuteronome 23:13) I se faaeseesega, ina ua tuuina mai nei tulafono, na faaaogā e se tagata Aikupito se paluga lea e aofia ai otaotavale o tagata e togafitia ai se manuʻa.

Pe e sesē manatu faasaienisi o loo i le Tusi Paia?

 O le tali i ai e leai. O nisi nei o manatu sesē taatele e faatatau i le saʻo aʻiaʻi o le faasaienisi o loo i le Tusi Paia:

 Talafatu: O loo taʻua i le Tusi Paia na foafoaina le vateatea i aso e 6 e taʻi 24 itula.

 Le mea moni: E lē o taʻua patino i le Tusi Paia se aso na foafoaina ai e le Atua le vateatea. (Kenese 1:1) E lē gata i lea, o aso o le foafoaga lea o loo faamatalaina i le mataupu muamua o le Kenese, e lē o faasino atu i se vaitaimi patino. O le mea moni, o le taimi atoa na foafoaina ai le lalolagi ma le lagi e taʻua foʻi o le “aso.”​—Kenese 2:4.

 Talafatu: O loo taʻua i le Tusi Paia na muamua foafoaina laau, a o leʻi foafoaina le lā lea e fesoasoani i le gaosia o meaʻai a le laau.​—Kenese 1:​11, 16.

 Le mea moni: Ua faailoa mai i le Tusi Paia na muamua foafoaina le lā, o se tasi o fetu na faia aʻe ai “le lagi” a o leʻi foafoaina laau. (Kenese 1:1) Na faatoʻā oo mai le malamalama i le lalolagi a o faagasolo le “aso” muamua po o se vaitaimi o le foafoaga. Ina ua iai le malamalama i le “aso” lona tolu o le foafoaga, ua mafai nei e le lā ona fesoasoani i le gaosia o meaʻai a le laau. (Kenese 1:​3-5, 12, 13) I se taimi mulimuli ane, ona iloa atu ai lea i le lalolagi o le lā.​—Kenese 1:​16.

 Talafatu: O loo taʻua i le Tusi Paia e taamilo le lā i le lalolagi.

 Le mea moni: O loo faapea mai le Failauga 1:5: “Ua oso aʻe foʻi le lā ma toe goto atu, ma faataalise atu i le mea e oso aʻe ai.” E ui i lea, o lenei manatu ua faamatala mai ai le faagasologa o le lā i le auala lea e vaaia ai i le lalolagi. E oo lava i aso nei o loo faaaogā e tagata faaupuga nei o le “oso aʻe o le lā” ma le “toe goto atu”, peitaʻi e latou te iloa o loo taamilomilo le lalolagi i le lā.

 Talafatu: O loo taʻua i le Tusi Paia e mafolafola le lalolagi.

 Le mea moni: I le Tusi Paia o loo faaaogā ai le faaupuga “tuluʻiga uma o le lalolagi,” e lē o uiga atu e mafolafola le lalolagi pe iai se mea e gata ai. (Galuega 1:8) I se tulaga talitutusa, o le faaupuga “pito e fā o le lalolagi” o se faaupuga faafaatusa, lea e faasino atu i itu uma o le lalolagi. I aso nei, e ono faaaogā e se tagata itulagi e fā o le tapasā e fai ma faataʻitaʻiga o lenei manatu.​—Isaia 11:12; Luka 13:29.