Hagnente ty agnate’ao

Mifagnarake amy ty Siansa vao ty Baiboly?

Mifagnarake amy ty Siansa vao ty Baiboly?

Vale’e ara-baiboly

 Eka. Tsy boke fianaragne siansa ty Baiboly faie maregne ty raha rehafe’e mifandrambe amy ty siansa. Faie mifanohetse tanterake amy ze voasoratse ao ty raha ninoa o ndatio tamy ty fotoagne nanoratagne aze. Dineho moa ty ohatse tsy ampeampe retoa:

  •   Finorogne ze kila raha. (Genesisy 1:1) Faie mirehake ty tantara vande maro taloha fa tsy finorogne ze kila raha fa boake amy ty raha mikorontagne, le nalamigne naho fa niavy eo. Nino ohatse ty ndaty taloha ta Babylona tagne fa boake amy ty riake bey roe ty Andrianagnahare niterake ze kila raha. Nirehake ty tantara vande raike fa boake amy ty atoly jabajaba raike ze kila raha.

  •   Lalà ty natiora milamigne soa ro mifehe ze kila raha isan’andro fa tsy tihoe fihetseham-po o andrianagnahare taitaitseo avao. (Joba 38:33; Jeremia 33:25) Aseho o tantara vande maro malaza magneran-taneo fa tsisy hiala’e o ndatio naho fa manao raha tsy ampoizegne o andrianagnahare reo. Kindraike, le tsy mamindra fo zao o raha rehoe.

  •   Tsy misy raha ihantogna’e ty tane toy. (Joba 26:7) Maro ty ndaty taloha nino fa pisake bontolitoly ty tane toy sady ambone ty ndaty jabajaba eo ndra biby hoe agnomben’ala ndra sokake.

  •   Manjare eton-drano boake amy ty riake jabajaba naho loharano hafa, le naho fa avy eo manjare oragne ndra lanezy ndra havandra naho fa poke an-tane eo, le mameno o reneranò naho o loharanò. (Joba 36:27, 28; Mpitoriteny 1:7; Isaia 55:10; Amosa 9:6) Nieretseretse o Grike talohao fa boake amy ty riake jabajaba ambane tagne agne o reneranò. Mbe ninoa o ndatio avao zay ndra tie fa tamy ty taonjato faha-18 aza.

  •   Mionjogne naho mihegne o vohitseo sady tambane riake agne tie taloha o vohitse treantikagne amy izaò. (Salamo 104:6, 8) Mirehake ty tantara vande maro fa andrianagnahare ro namorogne ty pozipozy o vohitse treantikagneo.

  •   Mahasalama o fahaliovagneo. Tafilitse amy ty Lalàna nimeigne o Israelitao tihoe toko’e hisasa iareo naho fa boake nitsapa fate, toko’e hatoka-toeragne ze managne aretegne mifindra, sady toko’e ho lembefagne o taio. (Levitikosy 11:28; 13:1-5; Deoteronomia 23:13) Faie tamy ty fotoagne nagnomeagne o lily rehoe, le nampiasa fangaron-draha misy tay o ndaty o Ejipsianao naho fa nitsabo ndaty naratse.

Misy raha tsy mifagnarake amy ty siansa vao ty amy Baiboly ao?

 Aha’a ty vale’e naho fa dinehegne ze voarehake amy Baiboly ao. Intoagne misy heve-diso o ndaty maro, le mahavy aze mirehake fa tsy mifagnarake amy ty siansa ty Baiboly:

 Heve-diso: Rehafe ty Baiboly fa finorogne tagnate ty enegne andro misy 24 lera ze kila raha.

 Raha misy: Tsy farita ty Baiboly tie mbia ty Andrianagnahare ro namorogne ze kila raha. (Genesisy 1:1) Fe-potoagne tsy voafaritse o andro famorognagne tantarae ty Genesisy toko voaloha’eo. Ty fotoagne namorognagne ty tane toy naho i lagnitsey aza natao tihoe “andro.”—Genesisy 2:4.

 Heve-diso: Mirehake ty Baiboly fa o raha mitirio ro finorogne taloha i masondroy, ie amy izao i masoandroy ty hagnomey hazavagne o raha mitirio.—Genesisy 1:11, 16.

 Raha misy: Atoro ty Baiboly fa i masoandroy ty finorogne taloha o raha mitirio satria agnisa ty vasiagne amy i “lagnitsey” ey. (Genesisy 1:1) Mbe nanjavogne ty hazava i masoandroy tie niavy an-tane etoy tamy ty “andro” voaloha’e, ty dika izay tamy fe-potoagne voaloha’e tamy i famorognagney. Nihanisokake tsikikede i habakabakey naho fa niavy eo. Fa ampe soa ty hazavagne niavy an-tane etoy tamy ty “andro” fahatelo, le nahavita niasa soa hamelogne o raha mitirio. (Genesisy 1:3-5, 12, 13) Tafara izay vaho tena trea fa misarake amy ty tane toy i masoandroy.—Genesisy 1:16.

 Heve-diso: Mirehake ty Baiboly fa mihodigne magnodidigne ty tane toy i masoandroy.

 Raha misy: Hoe ty Mpitoriteny 1:5: “Manjirike i androy, sady tsofotse i androy, le mihiririgne boake amy i nanjiriha’ey mbeo, sady manjirike boake agne indraike reke.” Faie mirehake ty fihetse i masoandroy henteagne boake an-tane etoy io. Mbe fireha o ndatio hatrake amy izao tihoe “manjirike i androy” naho tihoe “tsofotse i androy” ndra tie fanta’e aza fa ty tane toy ro mihodigne magnodidigne i masoandroy.

 Heve-diso: Mirehake ty Baiboly fa pisake o taneo.

 Raha misy: Mampiasa ty rehake tihoe “fara ty tane toy” ty Baiboly mba hirehafagne toeragne tena lavitse an-tane etoy. (Lioka 11:31) Faie tsy midika zay tie pisake ty tane toy ndra misy fara’e. Hoe izay ka tihoe “zoron-tane efatse.” Faie tsy midika zay tie misy zoro’e efatse ty tane toy. Magneran-tane ty tea’e horehafegne amy izay.—Isaia 11:12; Lioka 13:29.

 Heve-diso: Mirehake ty Baiboly fa in-telo ty refe i an-tsogni’e pak’an-tsogni’ey (diametra) ty refe ty faribolagne raike. Faie an-tsogni’e pak’an-tsogni’e ampitomboegne 3, 1416 (pi ndra π) ty tena ie.

 Raha misy: Mey ty 1 Mpanjaka 7:23 naho ty 2 Tantara 4:2 ty refe i “fitoeran-drano lahibeỳ”, sady rehafe’e ao ka fa kiho 10 an-tsogni’e pak’an-tsogni’e. Rehafe’e ao ka tie “taly telopolo kiho ty naha arikatok’aze.” Va’e ho niboriboriegne avao o refe rehoe. Faie va’e ho ty fara’e ivela’e amy i fitoeran-dranoy mba hahazoagne i an-tsogni’e pak’an-tsogni’ey, faie boake agnate’e ao ty nandrefesagne i faribolagney.