Eaha to roto?

Te tuati ra anei te Bibilia e te ihi?

Te tuati ra anei te Bibilia e te ihi?

Te pahonoraa a te Bibilia

E. Noa ˈtu e ere te Bibilia i te buka ihi, mea tano noa iho â te reira i te pae o te ihi. Teie te tahi mau hiˈoraa e haapapu ra e tuati te ihi e te Bibilia e mea tano atoa te Bibilia i te pae ihi noa ˈtu e mea taa ê roa i ta te taata i tiaturi na i te tau a papaihia ˈi te reira.

  • Mea poietehia te ao nui. (Genese 1:1) Area i roto i te mau aai tahito, aita te ao nui i poietehia, e mea faanaho-noa-hia râ no roto i te mau mea i vai na i roto i te aore. I tiaturi na to Babulonia e no roto mai e piti moana te mau atua tei fanau mai i te ao nui. Te faatia ra te tahi atu mau aai e no roto mai te ao nui i te hoê huero rarahi.

  • Te auraro nei te ao nui i te mau ture o te natura i tera e tera mahana, eiaha râ i te hinaaro o te mau atua. (Ioba 38:33; Ieremia 33:25) Te faatia ra te mau aai na te ao nei e aita to te taata e hororaa ia faaoti te mau atua i te tahi ohipa mai tera noa, e ohipa aroha ore i te tahi taime.

  • Mea faautahia te fenua i nia i te aore. (Ioba 26:7) I tiaturi na e rave rahi nunaa i tahito ra e mea parahurahu te fenua e mea amohia e te hoê aito rahi aore ra te hoê animara, e puaatoro oviri anei aore ra e honu.

  • Te pape o te mau anavai e pape pihaa, no roto mai ïa i te miti o te moana tei pee no te âhu a topa faahou mai i nia i te fenua na roto i te ûa, te hiona e te ûa paari. (Ioba 36:27, 28; Koheleta 1:7; Isaia 55:10; Amosa 9:6) I tahito ra, i manaˈo na to Heleni e no ǒ mai te pape o te mau anavai i te hoê moana i raro aˈe i te fenua. Ua tiaturi noa te taata i te reira e tae roa i te senekele 18.

  • E maraa e e mure te mau mouˈa, e te mau mouˈa ta tatou e ite ra i teie mahana, no raro aˈe ïa i te moana i tahito ra. (Salamo 104:6, 8) Area i roto i te mau aai, na te mau atua ïa i poiete i mau mouˈa mai ta tatou e ite ra i teie mahana.

  • Mea maitai no te ea ia vai mâ noa tatou. I roto i te Ture horoahia i te nunaa Iseraela, te vai ra te tahi mau faatureraa no te hopuraa i te pape ia tapea te tahi i te hoê tino pohe, no te faataa ê i te feia tei roohia i te maˈi pee e te faarueraa i te tutae taata. (Levitiko 11:28; 13:1-5; Deuteronomi 23:13) Area to Aiphiti, i te tau a horoahia ˈi teie mau faaueraa, e faaohipa ratou i te hoê raau e tutae taata to roto no te rapaau i te pêpê.

Te vai ra anei te tahi mau hape i te pae ihi i roto i te Bibilia?

Ia hiˈopoa-maite-hia te Bibilia, e pahono tatou e aita. Teie te tahi mau manaˈo hape no nia i te tanoraa o te Bibilia i te pae ihi:

Haapiiraa hape: Te haapii ra te Bibilia e ua poietehia te ao nui i roto e ono mahana e 24 hora.

Tupuraa mau: Ia au i te Bibilia, no tahito roa to te Atua poieteraa i te ao nui, aita râ e haapapu ra e no afea ra. (Genese 1:1) Hau atu â, te mau mahana poieteraa faahitihia i roto i te Genese pene 1, e tau ïa aita i papu te roaraa. Inaha hoi, te tau a poietehia ˈi te fenua e te raˈi, e parau-atoa-hia e “mahana.”—Genese 2:4.

Haapiiraa hape: Te parau ra te Bibilia ua poietehia te mau raau tupu hou te mahana, eita râ te mau raau tupu e nehenehe e ora mai te peu aita te mahana.—Genese 1:11, 16.

Tupuraa mau: Te faaite ra te Bibilia e ua poietehia te mahana, hoê o te mau fetia o “te raˈi,” hou te mau raau tupu. (Genese 1:1) Ua raea te fenua i te hihi mahana i te “mahana” matamua, aore ra tau, o te poieteraa. A ore ai te arehurehu mai nia mai i te fenua, i te area “mahana” toru o te poieteraa, mea puai maitai te mahana ia ora noa te mau raau tupu. (Genese 1:3-5, 12, 13) No muri aˈe noa te mahana i te ite-maitai-hia mai te fenua atu nei.—Genese 1:16.

Haapiiraa hape: Te parau ra te Bibilia e ohu te mahana ati aˈe te fenua.

Tupuraa mau: Te na ô ra te Koheleta 1:5: “Te hiti nei hoi te mahana, e te mairi nei i raro, e te oioi ra i te vahi i hiti mai ai oia ra.” Tera râ, te faataa ra teie irava i te haereraa o te mahana ia hiˈohia ˈtu mai nia mai i te fenua. Tae roa mai i teie mahana, te faahiti noa ra te taata i te parau “hitiraa mahana” e “toparaa mahana,” noa ˈtu ua ite ratou e o te fenua te ohu ra ati aˈe te mahana.

Haapiiraa hape: Te parau ra te Bibilia e mea parahurahu te fenua.

Tupuraa mau: Ia parau te Bibilia “te hopea o te fenua,” e ere ïa te auraa e mea parahurahu te fenua aore ra e hopea to ˈna. (Ohipa 1:8) Oia atoa te parau “na hopea mai o te fenua e maha atoa ra,” e auraa parau ïa no te fenua atoa nei. I teie atoa mahana, hoê â auraa ia parau te hoê taata no na poro e maha.—Isaia 11:12; Luka 13:29.