Pakadto ha sulod

Nauyon ba an Syensya ha Biblia?

Nauyon ba an Syensya ha Biblia?

An baton han Biblia

 Oo, bisan kon an Biblia diri libro parte han syensya, husto ito kon nag-uunabi hin may kalabotan ha syensya. Kitaa an pipira nga ehemplo nga nagpapakita nga nagkakauyon an syensya ngan an Biblia pati na an mga detalye ha Biblia nga napamatud-an han syensya nga tinuod pero iba gud ha gintotoohan han damu nga tawo ha panahon nga iginsurat ito.

  •   An uniberso may tinikangan. (Genesis 1:1) Kabaliktaran ito ha ginsisiring han damu nga kadaan nga mga susmatanon nga an uniberso waray laranga, kondi naporma tikang ha masamok nga kahimtang. An mga taga-Babilonya natoo nga an mga dios nga nagporma han uniberso nagtikang ha duha nga dagat. An iba nga susmatanon nasiring nga an uniberso nagtikang ha daku hinduro nga bonay.

  •   An uniberso adlaw-adlaw nga ginkukontrol han natural nga mga balaud ha palibot, diri han karuyag han mga bathala. (Job 38:33; Jeremias 33:25) An mga susmatanon ha iba-iba nga bahin han kalibotan nagtututdo nga an mga tawo waray nahihimo ha pabag-o-bag-o ngan danay waray kalooy nga mga buhat han mga dios.

  •   An tuna nakabitay ha waray binibitayan. (Job 26:7) Damu nga tawo ha kadaan nga panahon an natoo nga an kalibotan patag ngan ginpapas-an hin higante o hayop, sugad han bupalo o pawikan.

  •   An tubig ha mga salog ngan sapa tikang ha mga alisngaw han dagat ngan iba pa nga surok han tubig nga nabalik ha tuna sugad nga uran, niebe, o uran nga yelo. (Job 36:27, 28; Eclesiastes 1:7; Isaias 55:10; Amos 9:6) An mga Griego ha kadaan nga panahon naghuhunahuna nga an mga tubig ha salog nagtitikang ha katubigan ha ilarom han tuna, ngan ini nga ideya padayon nga gintoohan tubtob ha ika-18 ka siglo.

  •   An mga kabukiran nahitaas ngan nahamubo, ngan an mga kabukiran yana nakadto ha ilarom han dagat hadto. (Salmo 104:6, 8) Ha kabaliktaran, may pipira nga susmatanon nga nasiring nga an kabukiran ginhimo han mga dios ha kon ano an porma hito yana.

  •   An kalimpyo nabulig ha aton nga magin mahimsog. An Balaud nga iginhatag ha nasud han Israel nag-uupod han mga sugo nga paghunaw katapos makakapot hin patay nga lawas, pagkwarentinas han mga may nakakatapon nga sakit, ngan husto nga paglabog han baya han tawo. (Levitico 11:28; 13:1-5; Deuteronomio 23:13) Ha kabaliktaran, han iginhatag ini nga sugo, an mga Ehiptohanon nagamit hin tambal ha samad nga may sakot nga baya hin tawo.

May-ada ba sayop nga ginhisgotan an Biblia may kalabotan ha syensya?

 Waray, kon uusisahon hin maopay an Biblia. Adi an pipira han sayop nga panhunahuna mahitungod ha pagkahusto han Biblia may kalabotan ha syensya:

 Sayop: An Biblia nasiring nga an uniberso ginlarang ha sulod hin unom ka adlaw nga may tag-24 ka oras.

 Tinuod: Sumala ha Biblia, ginlarang han Dios an uniberso pero waray unabiha kon kakan-o. (Genesis 1:1) Ngan an mga adlaw han paglarang nga mababasa ha kapitulo 1 han Genesis mga peryodo han panahon nga waray unabiha an kahilawig. Ngani, an bug-os nga peryodo han paglarang han tuna ngan langit gintatawag liwat nga “adlaw.”—Genesis 2:4.

 Sayop: An Biblia nasiring nga an mga tanom ginlarang antes han adlaw para magkaada photosynthesis.—Genesis 1:11, 16.

 Tinuod: Iginpapakita han Biblia nga an adlaw, usa han mga bitoon nga aada ha “langit,” ginlarang antes an mga tanom. (Genesis 1:1) An lamrag tikang ha adlaw nakaabot ha tuna ha siyahan nga “adlaw,” o peryodo han panahon, han paglarang. Ha ikatulo ka “adlaw” han paglarang, an lamrag nakalapos na ha atmospera, ngan igo na ito para magkaada photosynthesis. (Genesis 1:3-5, 12, 13) Ha urhi, an adlaw klaro na gud nga nakita tikang ha tuna.—Genesis 1:16.

 Sayop: An Biblia nasiring nga an adlaw nalibot ha tuna.

 Tinuod: An Eclesiastes 1:5 nasiring: “An adlaw nasirang, ngan an adlaw natutunod; katapos, nagdadagmit ito pagbalik ha lugar diin masirang ito utro.” Kondi iginsasaysay la hini an pagkiwa han adlaw uyon ha makikita ha tuna. Bisan yana, an usa ka tawo nagamit han mga pulong nga “pagsirang han adlaw” ngan “pagtunod han adlaw,” pero maaram hiya nga an tuna an nalibot ha adlaw.

 Sayop: An Biblia nasiring nga an tuna patag.

 Tinuod: An Biblia nagamit han mga pulong nga “ha mga sidsid han tuna” nga nagtutudlok han “pinakahirayo nga bahin han tuna”; diri ini nagpapasabot nga an tuna patag o may kataposan ito. (Buhat 1:8; footnote) Sugad man, an mga pulong nga “upat nga eskina han tuna” diri nagpapasabot nga an tuna may-ada upat nga eskina. Kon nababasa naton ini nga mga pulong, maaram kita nga nagtutudlok ini ha bug-os nga kalibotan.—Isaias 11:12; Lucas 13:29.