Jaaj, kex le Biblia maʼ junpʼéel libro ku tʼaan tiʼ cienciaeʼ ku yaʼalik u jaajil kéen tʼaanak tiʼ leloʼ. Teʼ xookaʼ yaan k-ilik jujunpʼéel baʼaloʼob ku kaʼansik le Bibliaoʼ. Yaan xan k-ilkeʼ kex úuch tsʼíibtaʼakeʼ tsʼoʼok u yilaʼaleʼ jaaj baʼax ku yaʼalik kéen tʼaanak tiʼ ciencia.

•   Yaan bix káajik tuláakal baʼal (Génesis 1:1). Le baʼaxoʼob ku tsikbaltaʼal desde úuchjeakiloʼ tsʼoʼok u beetik u tuklaʼaleʼ desde úuch anchajak yaʼab baʼaloʼob, chéen baʼaleʼ xaʼakʼaʼan yaniloʼob kaʼachi. Ka máan kʼiineʼ chéen bin ka téek formarnajoʼob. Le babilonioʼoboʼ ku creerkoʼob kaʼacheʼ le diosoʼob beet tuláakal baʼaloʼ jóokʼoʼob tiʼ kaʼapʼéel nukuch kʼáaʼnáaboʼob. Uláakʼoʼobeʼ ku tsikbaltikoʼobeʼ tuláakal baʼaleʼ taal tiʼ junpʼéel nuxiʼ jeʼ.

•   Yaan leyoʼob controlartik le baʼaxoʼob yanoʼob teʼ kaʼanoʼ yéetel teʼ Luʼumaʼ (Job 38:33; Jeremías 33:25). Chéen baʼaleʼ yaan tuʼuxoʼobeʼ ku tuklaʼaleʼ letiʼe diosoʼob beetik u bin kʼaasil tiʼ le máakoʼoboʼ.

•   Le Luʼumaʼ chʼúuykab yanil, mix tuʼux etsʼekbal (Job 26:7). Kaʼacheʼ ku tuklaʼaleʼ le Luʼumaʼ táax yanil yéetel kuchaʼan tumen juntúul gigante wa juntúul baʼalcheʼ jeʼex le búfalooʼ wa le áakoʼ.

•   Le Kʼiinoʼ ku beetik u chokotal le jaʼ yaan teʼ kʼáaʼnáaboʼ, le jaʼ túunoʼ ku suut múuyalil. Bey túunoʼ ku kʼáaxal jaʼ, nieve wa bat. Lelaʼ ku beetik u yantal u jaʼil le ríoʼoboʼ (Job 36:27, 28; Eclesiastés 1:7; Isaías 55:10; Amós 9:6). Chéen baʼaleʼ le úuchben griegoʼoboʼ ku tuklikoʼobeʼ u jaʼil le ríoʼoboʼ ku taal tiʼ le kʼáaʼnáaboʼoboʼ. Lelaʼ bey u tuklaʼal tak walajki 300 añosaʼ.

•   Le montañaʼoboʼ ku bin u yantaloʼob wa táan u bin u saʼatloʼob. Le yanoʼob bejlaʼa tiaʼanoʼob kaʼach yáanal le kʼáaʼnáaboʼoboʼ (Salmo 104:​6, 8). Chéen baʼaleʼ, yaan máaxoʼob aʼalikeʼ letiʼe diosoʼob beet le montañaʼob k-ilik teʼ kʼiinoʼobaʼ.

•   U pʼatik limpio máak tuláakal baʼaleʼ ku yáantaj utiaʼal maʼ u kʼojaʼantal. Le Ley tu tsʼáaj Dios tiʼ le israelitaʼoboʼ ku yaʼalikeʼ kʼaʼabéet u limpiokíinkubaʼob kéen u machoʼob juntúul baʼalcheʼ wa juntúul máax kimen, u tsʼáaikoʼob junpáayil le máaxoʼob yaan junpʼéel pakʼbeʼen kʼojaʼanil tiʼoboʼ yéetel u mukikoʼob u taʼob (Levítico 11:28; 13:​1-5; Deuteronomio 23:13). Chéen baʼaleʼ le egipcioʼob teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ ku meyajtiʼob u taʼ wíinik utiaʼal u beetkoʼob pomadas utiaʼal u jiʼob teʼ tuʼux ku xotikubaʼoboʼ.

 Yaan máaxoʼob aʼalikeʼ maʼ jaaj le baʼax ku yaʼalik le Biblia kéen tʼaanak tiʼ cienciaoʼ. Chéen baʼaleʼ wa k-xakʼaltik le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, yaan k-ilik maʼ jaaj le baʼaxoʼob ku yaʼalaʼaloʼ. Koʼox ilik jujunpʼéeloʼobiʼ:

 Baʼax ku creertaʼal: Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ tuláakal baʼaleʼ beetaʼab ich seis días.

 U jaajil: Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Dios beet le kaʼanoʼoboʼ yéetel le Luʼumaʼ (Génesis 1:1). Chéen baʼaleʼ maʼ tu yaʼalik wa de 24 horas cada junpʼéel tiʼ le kʼiinoʼob ku yaʼalaʼal teʼ Génesis capítulo 1. Tsʼoʼoleʼ tak Génesis 2:4 ku yaʼalik «día» tiʼ tuláakal le tiempo tu bisaj tiʼ Dios u beetik le kaʼan yéetel le Luʼumoʼ.

 Baʼax ku creertaʼal: Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ táanil beetaʼab le xíiwoʼob yéetel le cheʼoboʼ, tsʼoʼoleʼ beetaʼab le kʼiinoʼ. Chéen baʼaleʼ wa minaʼan Kʼiineʼ maʼ tu páajtal u kuxtal le xíiwoʼoboʼ (Génesis 1:​11, 16).

 U jaajil: Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ táanil tiʼ u beetaʼal le xíiwoʼob yéetel le cheʼoboʼ «Dioseʼ tu beetaj le kaʼanoʼoboʼ», ichil lelaʼ táakaʼan le Kʼiinoʼ (Génesis 1:1). Teʼ yáax «kʼiin» wa teʼ jaats tiempo ka beetaʼab jujunpʼéel baʼaloʼoboʼ ku kʼuchul kaʼach u sáasilil le Kʼiin way Luʼumoʼ pero maʼ jach claroiʼ. Tu yóoxpʼéel «kʼiinoʼ» maas chíikaʼan u yilaʼal kaʼachi. Yoʼolal leloʼ béeychaj u kuxtal le xíiwoʼob yéetel le cheʼoboʼ (Génesis 1:​3-5, 12, 13). Ka máan kʼiineʼ páajchaj u yilaʼal le Kʼiin desde way Luʼumeʼ (Génesis 1:​16).

 Baʼax ku creertaʼal: Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ letiʼe Kʼiin ku suut tu paach le yóokʼol kaabaʼ.

 U jaajil: Eclesiastés 1:5, ku yaʼalik: «Le Kʼiinoʼ ku jóokʼol, le Kʼiinoʼ ku tʼúubul, tsʼoʼoleʼ ku bin tu séebaʼanil teʼ tuʼux ku kaʼa jóokʼoloʼ». Teʼelaʼ le Bibliaoʼ chéen táan u yeʼesikeʼ desde way Luʼumeʼ ku yilaʼal bey letiʼe Kʼiin ku péekoʼ. Hasta suuk u yaʼalaʼaleʼ ku tíipʼil Kʼiin yéetel ku chíinil Kʼiin. Chéen baʼaleʼ ojéelaʼaneʼ letiʼe Luʼum ku suut tu paach le Kʼiinoʼ.

 Baʼax ku creertaʼal: Le Bibliaoʼ ku tsʼáaik naʼatbileʼ le Luʼumaʼ táax, maʼ wóolisiʼ.

 U jaajil: Kéen u chʼaʼchiʼitik le Biblia le tʼaan «tak tu xuul» wa u ti’its le Luʼumoʼ chéen u kʼáat u yaʼal «tak tu maas náachil le luʼumaʼ», maʼ táan u yaʼalik wa táax le Luʼumoʼ (Hechos 1:8; nota). Le kéen u yaʼal xan «tu kantiʼitsil» le Luʼumoʼ táan u tʼaan tiʼ u túulisil le Luʼumoʼ. Teʼ kʼiinoʼobaʼ kéen aʼalaʼak lakʼin, chikʼin, xaman yéetel noojoleʼ, maʼ u kʼáat u yaʼal wa kan tiʼits yaan tiʼ le Luʼumaʼ, u kʼáat u yaʼal u túulisil (Isaías 11:12, nota; Lucas 13:29).