LI NEKEʼXPATZʼ EBʼ LI SAAJ
Chanru ninʼilok?
Kʼaʼut weent taabʼaanu rikʼin chanru nakaatiqibʼ aawibʼ? Xbʼaan naq laatʼikr naxkʼut anihat. Joʼkan bʼiʼ, kʼaru nekeʼxkʼoxla li junchʼol naq nekeʼril chanru nakaatiqibʼ aawibʼ?
Oxibʼ li naʼlebʼ li inkʼaʼ taabʼaanu naq taatiqibʼ aawibʼ
Paltil 1: Maakʼe chaawix xbʼaan naq yal xaawil saʼebʼ li esil.
Li xTheresa li wank 19 chihabʼ re naxye: «Xbʼaan naq kokʼaj xsaʼ nakaawil ebʼ li esil chirix li tʼikr, aʼin naxbʼaanu naq twulaq chaawu. Naq yalaq bʼar nakaawilebʼ li kristiʼaan li juntaqʼeet nekeʼxtiqibʼ ribʼ nakaawaj ajwiʼ xbʼaanunkil laaʼat».
Ebʼ li naʼlebʼ aʼin moko kaʼaj tawiʼ naxchʼaʼajki ebʼ li ixqaʼal. Li hu The Everything Guide to Raising Adolescent Boys (Una guía completa para criar chicos adolescentes) naxye: «Ebʼ li chʼajom nekeʼxkʼam ajwiʼ re rikʼin ebʼ li esil chirix ebʼ li tʼikr li tojeʼ xeʼelk [...]. Toj kachʼinebʼ chaq naq ebʼ laj kʼehol esil yookebʼ xchʼikbʼal saʼebʼ li xkʼaʼuxl chanru teʼxtiqibʼ ribʼ».
Yal xbʼaanunkil aʼin. Li Santil Hu naxye: «Li inkʼaʼ nakʼoxlak naxpaabʼ chixjunil li nayeheʼk re; li wank xnaʼlebʼ naxkʼe reetal bʼar yo chi xik» (Proverbios 14:15, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG). Joʼkan bʼiʼ, kʼoxla rix kʼaru yookebʼ xkʼutbʼal chaawu. Jun eetalil, naq taawil ebʼ li esil chirix li tʼikr li naxkʼut laatibʼel, kʼoxla rix aʼin:
«Ani us t-elq wi tinloqʼ aʼin?»
«Kʼaru teʼxkʼoxla ebʼ li junchʼol chirix li tʼikr li ninkʼe chiwix?»
«Ma tixkʼut anihin ut li ninpaabʼ?»
Bʼaanu aʼin. Chiru jun xamaan kʼe reetal ebʼ li esil chirix li tʼikr. Kʼaru li naʼlebʼ yookebʼ xkʼutbʼal? Ma teʼraj naq taapaabʼ naq aʼan li tʼikr li taawoksi? Li xKeren naxye: «Chʼaʼaj xkuybʼal naq yookebʼ aapuʼersinkil re naq chʼinaʼus tat-iloq, chaabʼil taatiqibʼ aawibʼ ut chʼinaʼusaq laajunxaqalil. Li nekeʼxyiibʼ li esil nekeʼxnaw naq ebʼ li saaj yalaq kʼaru nekeʼxpaabʼ».
Paltil 2: Xtiqibʼankil aawibʼ joʼebʼ li junchʼol.
Laj Manuel li wank 14 chihabʼ re naxye: «Wi chixjunilebʼ nekeʼxkʼe chirix li tʼikr aʼan tento naq laaʼat taakʼe chaawix, wi inkʼaʼ taabʼaanu tateʼxseʼe». Li xʼAnna li wank 19 chihabʼ re naxye: «Maawaʼ li tʼikr li tojaʼ xʼelk naqaj, li naqaj bʼan aʼan naq sa tooʼeʼril ebʼ li qamiiw».
Yal xbʼaanunkil aʼin. Li Santil Hu naxye: «Meekʼam eere rikʼin li ruuchichʼochʼ aʼin» (Romanos 12:2, SBG). Tatruuq xbʼaanunkil aʼin wi taakʼe reetal kʼaru wank saʼ xnaʼaj laatʼikr ut kʼoxla aʼin:
«Kʼaʼut naq joʼkaʼin nintiqibʼ wibʼ?»
«Ma junelik nawaj roksinkil li tʼikr li nekeʼxyiibʼ li kristiʼaan li nawbʼilebʼ ru?»
«Ma yal nawaj naq teʼxkʼe reetal chanru nintiqibʼ wibʼ?»
Bʼaanu aʼin. Naabʼalebʼ li saaj nekeʼxkʼoxla naq teʼkʼulubʼaaq wi nekeʼxkʼam re rikʼinebʼ li junchʼol. Abʼanan wi sa nakaawekʼa aawibʼ chirix chanru nakaatiqibʼ aawibʼ moko tatkʼoxlaq ta chirix li teʼxye li junchʼol.
Paltil 3: Mas chʼinaʼus wi taakʼut laatibʼel.
Li xJennifer li wank 18 chihabʼ re naxye: «Wank sut nawaj raj roksinkil li tʼikr li chʼot roq, laatzʼ ru malaj xkʼutbʼal bʼayaq intibʼel».
Li tatruuq xbʼaanunkil. Li Santil Hu naxye: «Moko cherix ta chiwanq li xsahobʼ eeru, […]. Chiwanq bʼan leechʼinaʼusal saʼ xchamal leechʼool» (1 Pedro 3:3, 4, SBG). Joʼ naxye li raqal aʼin kʼaru raj us: ma naq ebʼ li kristiʼaan teʼxkʼe reetal laabʼaanuhom malaj laatʼikr?
Bʼaanu aʼin. Li xchʼinaʼusal junaq li kristiʼaan aʼan naq naxtiqibʼ ribʼ saʼ xyaalal. Usta moko joʼkan ta nekeʼwulak chiru ebʼ li saaj. Kʼoxla aʼin:
Ma ak xat-aatinak rikʼin junaq li kristiʼaan li kaʼajwiʼ chirix naʼaatinak? Ra xyeebʼal, abʼan li kristiʼaan aʼin nakanaak chi maakʼaʼ ramiiw.
Li tʼikr chanchan li seeraqʼik, naq junaq li kristiʼaan naxbʼaanu aʼin re naq t-ileʼq nakanaak xjunes.
Joʼkan ajwiʼ taakʼul wi taawoksi li tʼikr li tixkʼut laatibʼel. Naq laatʼikr naxye «ilomaqin» ebʼ li junchʼol teʼxkʼoxla naq laaʼat inkʼaʼ nakaanaw li nakaawaj malaj junes chaawix nakatkʼoxlak. Ebʼ li kristiʼaan naru nekeʼxkʼoxla naq yal taawaj naq tateʼril ut naru nekeʼok xkʼoxlankil junaq li yibʼ aj naʼlebʼ chaawix.
Wi inkʼaʼ nakaawaj naq joʼkan teʼxkʼoxla chaawix tiqibʼ aawibʼ saʼ xyaalal. Li xMonica li wank 18 chihabʼ re naxye: «Wi nakaatiqibʼ aawibʼ saʼ xyaalal moko naraj ta xyeebʼal naq chanchanat laanaʼchin. Naraj bʼan xyeebʼal naq nakaara aawibʼ ut nakaawoxloqʼi ebʼ li junchʼol».
Maare twulaq ajwiʼ chaawu
LI NEKEʼXYE WIIBʼ OXIBʼ LI SAAJ
K’a’ut na’ok ink’a’uxl chirix chanru nin’ilok?
Tzol k’aru taab’aanu re naq ink’a’ txik aach’ool chirix chanru nakat-ilok
