RI ALABʼOM ALITOMABʼ KKITAʼ
¿Jas kkichomaj ri winaq chrij ri atzʼyaq che kinkojo?
Jasche nim ubʼanik ri atzʼyaq che kakojo? Rumal che ri atzʼyaq kʼo kubʼij chrij ri abʼanik. Y ri at ¿jas kukʼut ri awatzʼyaq?
Oxibʼ jastaq che utz taj chrij ri atzʼyaq y ri kabʼano rech kabʼan ta awe
Nabʼe jastaq: Kabʼan awe junam ri keʼel pa taq wachbʼal.
«Jujun taq mul kawil kʼi taq wachbʼal (anuncios) y kubʼan chawe che utz kawil ri atzʼyaq che kikojom, are chiʼ kawil kʼi taq wachbʼal jawiʼ e kʼo winaq che junam katzʼyaq kikojom kubʼan chawe che kawaj kakoj ri atzʼyaq riʼ», kchaʼ jun ali ubʼiʼ Theresa.
Ri taq wachbʼal xaq xiw ta kʼo kubʼan chke ri alitomabʼ. Junam rukʼ ri kubʼij ri wuj The Everything Guide to Raising Adolescent Boys (Una guía completa para criar chicos adolescentes): «Ri alabʼom xuqujeʼ kkaj kkikoj atzʼyaq ri kʼateʼ xel loq [...]. Chiʼ kʼa e akʼalabʼ na kkaj kkibʼan ke junam rukʼ ri kkil pa ri e wachbʼal».
Ri kojkunik kqabʼano: Ri Biblia kubʼij: «Ri kon kukoj ronojel ri kabʼix che; ri utz kachomanik karil na jawijeʼ ri kabʼin wi» (Proverbios 14:15). Rumal waʼ chachomaj jas kraj kuya ubʼixik ri taq wachbʼal che kawilo. Jun kʼutbʼal, are chiʼ kawil wachbʼal ri keʼel wi winaq che kikojom nitzʼaq taq atzʼyaq, chataʼ wariʼ:
«¿Jachin kuriq utzilal we kinkoj ri atzʼyaq che kʼateʼ xel loq?»
«¿Jas kkibʼij ri winaq chrij ri atzʼyaq che kinkojo?»
«¿La kukʼut ri watzʼyaq ri qas nubʼantajik y ri kinkojon chrij?»
Pixabʼ: Pa jun semana, chawilaʼ ri kkiya ubʼixik ri taq wachbʼal chrij ri atzʼyaq. ¿Jas ubʼanik ri atzʼyaq ri kkaj kkikʼayij? ¿La kubʼan chawe che kawaj kakoj ri atzʼyaq che kʼateʼ xel loq? «Ri winaq che kkibʼan wachbʼal ketaʼm che kʼax ta kbʼan che kisubʼik ri alabʼom alitomabʼ. Kubʼan chawe che kawaj utz katilitajik y che utz ri atzʼyaq kakojo», kchaʼ jun ali ubʼiʼ Keren.
Ukabʼ jastaq: Kachaʼ jun estilo re atzʼyaq che kakojo, xa rumal che kawaj che utz katkil ri e nikʼaj chik.
«Chi’ kʼo jun estilo re atzʼyaq che kʼateʼ xel loq konojel kkaj kkikojo, we kakoj taj ketzeʼn chawij», kchaʼ jun ala ubʼiʼ Manuel. Xuqujeʼ je xubʼij jun ali ubʼiʼ Anna: «Ri más nim ubʼanik are ta ri ubʼanik ri atzʼyaq che kakojo xaneʼ are che katqaj chkiwach ri e awachiʼl».
Ri kojkunik kqabʼano: Ri Biblia kubʼij: «Mitaqej kʼaslemal jas ri ucholajil taq ri e uchomanik taq ri qʼij junabʼ ri uj kʼolik» (Romanos 12:2). Junam rukʼ ri kubʼij ri pixabʼ riʼ, chawilaʼ ri atzʼyaq che kʼo awukʼ y chatchoman chrij wariʼ:
«¿Jas chrij kinchoman wi are chiʼ kinchaʼ ri watzʼyaq?»
«¿La are nim ubʼanik che kinkoj atzʼyaq che paqal rajil?»
«¿La xa kwaj che nim kinkil wi ri winaq rumal ri atzʼyaq che kinkojo?»
Pixabʼ: Xaq ta chrij kebʼ jastaq katchoman wi —kakoj atzʼyaq che kʼateʼ xel loq (y utz katilitajik) o kakoj atzʼyaq che utz taj kilitajik (y katxutuxik)— chatchoman chrij jun urox jastaq: chakojoʼ atzʼyaq che utz kawilo. Are chiʼ más utz kawil ri atzʼyaq che kakojo kubʼano che katchoman ta chrij ri kkichomaj ri nikʼaj chik.
Urox jastaq: Are chiʼ más nitzʼ atzʼyaq kakojo are más utz.
«Jujun taq mul kwaj kinkoj atzʼyaq che kinqʼalajin jubʼiqʼ chupam o atzʼyaq che e nitzʼaq», kchaʼ jun ali ubʼiʼ Jennifer.
Ri kojkunik kqabʼano: Ri Biblia kubʼij: «Ri ijeʼlikal ix ma ta are ri usukʼumaxik ri iwiʼ [...]. Xaneʼ chiwiqaʼ iwibʼ pa ri iwanimaʼ» (1 Pedro 3:3, 4). Chqabʼanaʼ we pixabʼ riʼ, chatchoman chrij ri kuya utzilal chawe: la kwaj che utz katilik xa rumal ri atzʼyaq che kakojo o rumal ri utz taq abʼantajik.
Pixabʼ: Ri más utz are ri atzʼyaq che paqal ta rajil. Kimik e kʼi winaq utz taj kkil wariʼ, chatchoman chrij wariʼ:
¿La kʼo jun mul at tzijonaq rukʼ jun winaq che xaq chrij areʼ ktzijon wiʼ? Ri kʼax che kuriq we winaq riʼ are che ri nikʼaj chik kkaj taj kkachilaj.
Ri atzʼyaq junam rukʼ ri tzijonem, rumal che we xaq xiw chawij kattzijon wi, ri nikʼaj chik kkaj taj kekʼojiʼ awukʼ.
Junam kkʼulmatajik are chiʼ kakoj nitzʼaq taq atzʼyaq. Chiʼ kakoj atzʼyaq che kubʼano che ri nikʼaj chik kekaʼy chawe, weneʼ kchomaxik che awetaʼm taj ri kawaj kabʼano o che xa kabʼan nimal. Xuqujeʼ weneʼ kubʼano che ri winaq kkichomaj nikʼaj chi jastaq chawij che utz taj rumal ri atzʼyaq che kakojo.
Chakojoʼ atzʼyaq che paqal ta rajil y chakʼutuʼ che utz ri abʼantajik, jun ali ubʼiʼ Monica kubʼij: «Are chiʼ kakoj atzʼyaq che paqal ta rajil kraj ta kubʼij che kakoj atzʼyaq junam rukʼ ri awatiʼt, xaneʼ tajin kakʼutu che nim kawil wi ri e nikʼaj chik».
Wene' xuquje' utz kawilo
Ri kkichomaj ri nikʼaj chi alabʼom alitomabʼ
Ri kkichomaj ri nikʼaj chi alabʼom alitomabʼ chrij ubʼanik ri cuerpo
¿Jasche kʼax kkʼojiʼ jun utz chomanik chrij ri ubʼanik ri cuerpo? ¿Jas kkunik katutoʼ?
