MBAMPIN MBA AGUMAIOR A PIN LA
Iyolwuhan Yam Ngi Nena?
Er nan ve i doo u u wa ikyo sha kwagh u iyolwuhan youwe? Sha ci u iyolwuhan yase ka i pase or u se lu jim jim yô. Iyolwuhan you ka i pase ér we u ngu nyi oro?
Mbamhen mba sha kwagh u iyolwuhan utar, mba ve lu shami ga kuaa yô, man igbenda i palegh ve
Mhen u shami ga #1: Ior hen ér gba u vea wuhwan iyol er mbayôôn kasua ve tesen la vough.
Gumkwase ugen mba yer iti na ér Theresa. A kaa ér: “Ashighe agen ikyondo ka i doom sha ci u i zer yôôn kwagh u i kpishi yum. Ka wea nenge a zer yôôn ikyondo sha televishen shin sha Intanet gbem yô, we kpa i gba saren we tsung u yamen i.”
Ka agumaukase tseegh mbayôôn kasua ve urugh ve ga. Takerada ugen mba yer ér The Everything Guide to Raising Adolescent Boys, u kaa ér: “Agumaior kpa nga zendan hwe u a sember duen yô. Ka vea lu a kuma kwagh ga je tsô maa mbakasuav ve gba duen a hwe shin akondo a vea nenge a mi ve a sar ve yô.”
Kwagh u a hembe doon u u er yô: Bibilo kaa ér: “Orlanenkwagh ka nan gba nan jighjigh sha hanma kwaghôron tsô, kpa orfankwagh yô, ka nan ver ishima sha zende u nan.” (Anzaakaa 14:15) Aluer u soo u dondon kwaghwan u Bibilo la yô, tôv sha kwagh u ikyondo i i lu yôôn la tsembelee. U tesen ikyav yô, aluer u nenge mba yôôn akondo a tsulen ken iyol a i yer ér “taati-kpenyi,” shin “loo-we” (“low-waist”) shin amba a akondo la nahan yô, pine iyol you wer:
‘Aluer m nyôr u huan imba ikyondo la nahan, ka an jighilii nana zua a mtsera?’
‘Iyolwuhan la ia tese ér ka nyi uma m erene?’
‘Ka uma u m eren kua kwagh u m tesen ior mer m ngu jim jim laa?’
Kwagh u una wase u yô: Tôô kasua jimin tôv sha kwagh u mbayôôn kasua mba sha televishen man Intanet kua mbagenev ve hemban yôôn akondo a eren hwe la. Ka uma u nyi ka ve samber a mini? Ka ve ôron kwagh sha gbenda u meen we ken myer ér we kpa u nenge wer gba u u huan akondo a ior ve gem huan yôô? Gumkwase ugen mba yer iti na ér Karen, a kaa wener, “Hegen ne, tar hemba soon ér we u tese wer u doo ashe tsung, shi u wuha iyol kuma u tsung, shi u tese wer u wa doo tsung. Mbakasuav mba ve fe iyolwuhan i tar u soo hegen ne la ka ve yôôn i sha ci u agumaior a kwagh a ngôôr saren ve ga la.”
Mhen u shami ga #2: Ior hen ér doo u vea huan akondo a ior kpishi ve huan la sha er vea due kposo ga yô.
Gumor ugen mba yer iti na ér Manuel, a kaa ér, “Ikyondo i he ka ia due ior vea huan yô, i gba u hanma or nana hua i. Aluer u hua i ga yô, ior vea huna kwagh wou.” Anna gumkwase ugen u lun anyom 19 kpa lumun a kwagh ne. A kaa ér: “U huan ikyondo wer u due kposo a mbagenev ga la kaha a u zendan hwe u ikyondo i he la.”
Kwagh u a hembe doon u u er yô: Bibilo kaa ér: “De hingir nen inja i môm a tar ne ga.” (Mbaromanu 12:2) Aluer u soo u dondon kwaghwan u Bibilo la yô, za hen ijiir you i veren akondo la za nenge akondo a u lu a mi la cii, maa pine iyol you wer:
‘Ka atôakyaa a nyi nahan a ne ve m tsough u huan akondo nee?’
‘Kwagh u ikyondo i zan iti shin taver ishe gbam kwagh nan je?’
‘M soo mer ior ve ungwa a mo sha kwagh u iyolwuhana?’
Kwagh u una wase u yô: De henen sha kwagh u ikyondo i i sember duen (shi ior ve hemba soon), shin ikyondo i i hee (shi ior ve kera soo i ga) la tseegh ga. Hen sha kwagh u ikyondo i u hua ve ishima ia nyian we ga shi ior a hen kwagh u bo sha a we ga la kpaa.
Mhen u shami ga #3: Ior hen ér u wuhan iyol sha gbenda u a hemba saren or u yaven a we la hemba doon.
Gumkwase ugen mba yer iti na ér Jennifer, a kaa wener, “Sha kpôô yô, ashighe agen ka i sarem u huan ikyondo i i doo i kum ga yô, er kwagh u gban sha ngeseer shin u tsulen shin u ndahar kpishi nahan.”
Kwagh u a hembe doon u u er yô: Bibilo kaa ér: “Hwe wen a̱ de luun u ken won tsô ga . . . Kpa i̱ lu or u ken myer u ken ishima la.” (1 Peteru 3:3, 4) Aluer u soo u dondon kwaghwan u Bibilo la yô, hen sha kwagh u a hembe lun a inja yô, ka mdoom ma sha iyol shin ka inja you jim jimi?
Kwagh u una wase u yô: Kwagh u una hemba wasen we u eren hwe sha inja yô, ka u eren kwagh akuma akuma. Ka mimi, ior ainge mba fe ôron kwagh u ieren i akuma akuma ga. Kpa hen ase sha vegher ne:
I lu nahan iliam zua u a or u lamen kpishi, u nan hembe ôron kwagh u nan tseegh vee? Kwagh u ka a vihi yô, alaghga or la ka nan fa cuku tsô kpaa ér nan ngu zendan we ape nan lu la ga!
Ka wea wuha iyol akuma akuma ga yô, u hingir er imba or la nahan. Ikyondo i u hee iyol la ka i kaan a ior ér ‘kenger mo,’ man kwagh ne una na yô, ior vea kenger we gohonoo, shin vea nenge ér u we iyol, shin vea kenger we sha igbenda i ihiar ne cii. Shi ior vea nenge ér u ngu keren wer hanma or nana kenger i doo nan, kua ior mba injaa ga je kpaa.
Kwagh u u teen ga yô, de yôôn kasua na ga. Nahan nôngon wuhan iyol akuma akuma. Gumkwase ugen mba yer iti na ér Monika, a kaa ér, “Ka a ôron kwagh u wuhan iyol akuma akuma yô, u ngu wer mba kaan ér we u wuha iyol er ngô kwase nahan ga. Kpa ka u we wuhan iyol sha gbenda u nan iyol you kua mbagenev icivir di tsô.”