Enda bua kuleshe mianda i muanka

Nyema moonga abadi baleshe mu Kibafumbwile shapitre 17 aleesha kinyi?

Nyema moonga abadi baleshe mu Kibafumbwile shapitre 17 aleesha kinyi?

Lwaluulo lwa Bible

 Nyema moonga abadi baleshe mu Kibafumbwilwe shapitre 17, nkileshesho kya ndumbulwilo e kwanka bwa kubunga na kulesha mpala ya maumbo a mu nsenga. Mususa wa kumpala bamwekyele pa nsaa ya Nsangilo a bisamba na binobino abamwitamina bu Nations-Unies.

Bya kutundula nyema moonga

  1.   Kisaka kya myanda ya politike. Nyema moonga e na “mitwe musambobidi” yabadi bapatuule shi: “Mitwe musambobidi” nyi “ba nfumu” sunga bu makome aakunkusha. (Kibafumbwilwe 17:9, 10) Myengye na nyema mbebitemune mu Bible bwa kulesha mbulamatadi.​—Yel 51:24, 25; Nda 2:44, 45; 7:17, 23.

  2.   Kwifwanena kwaye na ndumbulwilo ya myanda ya politike. Nyema moonga mmwifwanene na nyema ena mitwe musambobidi abadi batemune mu Kibafumbwilwe 13, alesha ndumbulwilo a myanda ya politike. Ino nyema yooso i na mitwe musambobidi, nsenga ekumi,na mashina a kasaabu. (Kibafumbwilwe 13:1; 17:3) Kuno kwifwanena akulesha binyibinyi byayidi mumune. Nyema moonga nyi nkifwanyi sunga shi nkipwandikisho kya ndumbulwilo a myanda ya politike.​—Kibafumbwilwe 13:15.

  3.   Mupebwe bukome bwa kukunkusha. Nyema moonga ‘mmupetele’ bukome bwaaye kwi angi mafumu.​—Kibafumbwilwe 17:11, 17.

  4.   Mudye kipwano na bipwilo. Babilone mukata, nsangilo a bipwilo byoso bya madimi mmushaale ku nyema moongo, abilesha shi yawa nyema kwete kukunkushibwa na bisaka bya bipwilo.​—Kibafumbwilwe 17:3-5.

  5.   Asabuula Efile Mukulu. Nyema muwule na “mashina a kasaabu.”​—Kibafumbwilwe 17:3.

  6.   Te na bukome munda mwa kapindji. Nyema moonga edibwa mu “lupoongo lula” a sunga shi tekala na bukome bwa kapindji akupu akeboo dingi.​—Kibafumbwilwe 17:8.

Kulombana kwa butemuki bwa mu Bible

 Tala mushindo wi Nations-Unies na kisaka kya Société des Nations kibekeele kumpala bifikye mu kulombasha butemuki bwa mu Bible pabitale nyema moonga.

  1.   Kisaka kya politike. Nations-Unies kwete kukwatshishena myanda ya politkike mu kukimba kwa “kubunga bukunkushi bwa miilo yooso. b

  2.   Kwipushena na bisaka bya politike. Mu 2011, Nations-Unies mmukumbashe eumbo dya 193. Byabya, akumina kulesha mpala ya maumbo ebungi mu nsenga ishima.

  3.   Mupebwe bukome bwa kumunana. Nations-Unies mbamupe matalwa a kumunana kwi maumbo amukite e na matalwa e mumune na aa maumbo.

  4.   Mudye kipwano na bipwilo. Société des Nations na Nations-Unies mbapete bukwashi bwa bipwilo bya mu nsenga. c

  5.   Asabuula Efile Mukulu. Nations-Unies abaadi bamutuule bwa kutwesha “butaale na kwiyikeela mu nsenga ishima.” d Aku na mu uno mwasu aumweka bu wa kinemo, ONU kwete kusabuula Efile Mukulu pa kwiamba bu kwete kukita bibakwile Efile Mukulu pabitale kulombasha kyakya akikalombasha Bufumu bwaaye.​—Misambo 46:9; Ndanyele 2:44.

  6.   Te na bukome munda mwa kapindji. Société des Nations abaabadi bakite kunyima kwa Ngoshi ya kumpala ya nsenga ishima baadi bwa kutuula kufukama, anka bakutshile mushindo wa kwimika etombo. Baadi mwimane pababangile Ngoshi ya kabidi ya nsenga ishima mu 1939. Mu 1945, kunyima kwa Ngoshi ya kabidi ya nsenga ishima, abakitshine kisaka kya Nations-Unies. Mpàngo yaaye, mayele aaye, na bibaabadi bamukite bi nka mumune na bibaadi Société des Nations.

a Muyiile abilesha Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words, mushindo wabadi baluule mwaku “lupoongo lula” nyi “mbwina bukilekile bula.” Bible a King James Version mmwaluule kino kishima bu “bwina bula.” Mu Bible, akilesha mbalo ya lukano yashii na bukome.

b Tala mwisambo 2 pabitale Kitshibilo kya Nations-Unies.

c Kileshesho, ungi nfumu baadi alesha mbala ya bipwilo ekumi na bibidi bya ba mishonyi mu Amerike bambile bino mu 1918: Société des Nations ekale bu “kileshesho kya bufumu bw’Efile Mukul pa nsenga.” Mu 1965, bantu abaadi ablesha mpala ya kipwilo kya ba Budha, beena katolike, Orthodoxe a kutunduka, ba Indu, ba Mizilma, ba Yuda na beena mishonyi abebungile ku San Francisco bwa kukwatshishena na kwela luteko bwa Nations-Unies. Na mu 1979, Pape Jean Paul II baadi muleshe lukulupilo lubaadi nalo shi ONU “ekala bu kisaka kikile bukata kya butaale na kululama.”

d Tala mwisambowa 1 wa Kitshibilo kya Nations-Unies.