Yehova tie Mungu mandha ma Biblia ukoro pire, en re m’ecwiyo piny ceke. (Lembanyutha 4:11) Jabila Abraham, Musa man Yesu gibed giwore. (Thangambere 24:27; Ai 15:1, 2; Yohana 20:17) Etie ngo Mungu mi thek acel kende, ento mi “ng’om ngung’.”​—Zaburi 47:2.

 Biblia unyutho nia nying’ Mungu ma segi utie Yehova. (Ai 3:15; Zaburi 83:18) Nying’ maeno uai kud i dhok mi Juebrania ma thelembene tie “edoko;” bende dhanu ma pol ma giponjo lembe iwi Biblia giparu nia thelembe mi nyingene utie “Eketho doko.” Thelembe mi nying’ maeno uromo andha ku Yehova pilembe etie Jacwic man epong’o lembe m’eng’olo. (Isaya 55:10, 11) M’uweko maeno, Biblia ubekonyowa bende ning’eyo kite ma tung’ tung’ ma beco ma Yehova Mungu utie ko, kitene ma lee m’usagu zoo utie mer.​—Ai 34:5-7; Luka 6:35; 1 Yohana 4:8.

 Juloko nying’ ma nia Yehova niai kud i nyiguta ang’wen mi dhok mi Juebrania יהוה (YHWH). Jung’eyo ngo ayi ma tap ma jubed julwong’o ko nying’ Mungu i dhok mi Juebrania ma con. Ento “Yehova” utie nying’ne m’ung’eire niai con i dhok ma pol, ewok wang’ ma kwong’a i Biblia ma William Tyndale uloko i dhok mir Anglais i oro 1530. a

Pirang’o jung’eyo ngo ayi ma jubed julwong’o ko nying’ Mungu i dhok mi Juebrania ma con?

 Jubed jukiewo dhok mi Juebrania ma con ku nyiguta kende ento kud arufu ma wodho dwal ungo (voyelle). Dhanu ma gibed giweco dhu Juebrania, giroyo arufu ma wodho dwal yot yot kinde ma gibesome. Ento i ng’ei ma judaru kiewo Lembagora mi Juebrania ma con (“Lembariba ma con”), Juyahudi moko gicaku nwang’u nia etie rac nitio ku nying’ Mungu ma segi. Ka gibesomo ku dwandgi ma tek giragora ma nying’ Mungu nwang’ere i ie, giwile ku nying’ ma calu ve “Rwoth” kunoke “Mungu.” I ng’ei oro moko, paru ma rac maeno ugam umeu, e kite ma jubed julwong’o ko nying’ Mungu con ugam urwinyo. b

 Jumoko ginwang’u nia con jubed julwong’o nying’ Mungu nia “Yahweh,” jumange ke ginwang’u nia utie ngo kumeno. I kitabu m’adola mi Nam m’utho ma tie ku theng’ buku mi Lembe mi Julawi i ie, juloko nying’ Mungu i dhok mi Jugiriki nia Iao. Ju ma gibed gigoro dhok mi Jugiriki con bende giyero nia jusome Iae, Iabe, man Iaoue, ento gin moko acel de mbe m’unyutho nia Juebrania ma con gibed gilwong’o nying’ Mungu kumeno. c

Paru ma cuu ngo ma dhanu tie ko iwi nying’ Mungu

 Paru ma cuu ngo: Jucikiri ngo nitio ku nying’ Mungu pilembe ayi ma tap ma julwong’e ko i dhok mi Juebrania ung’eire ngo.

 Lemandha: Ju ma gimio paru maeno ginwang’u nia Mungu ubemito dhanu ma giweco dhok ma tung’ tung’ gilwong’ nyinge i ayi ma rom. Ento Biblia unyutho nia jutic pa Mungu ma con gibed giweco dhok ma tung’ tung’, re gibed gilwong’o nying’ dhanu i ayi m’ukoc.

 Wakenen lapor pa Yocuwa m’ubino Japoklembe i Israel. Jukristu mi rundi ma kwong’a ma giweco dhok mi Juebrania gibed gilwong’o nying’ maeno nia Yehohshua, ma i saa marom eno, ju ma weco dhu Jugiriki gilwong’o nia Iesous. I Biblia ma jutio ko tin eni, nying’ Yocuwa m’uai kud i dhok mi Juebrania ma juloko udok i dhok mi Jugiriki re m’utie, eno ubenyutho nia Jukristu gibed gitio ku nying’ dhanu ma juloko i dhok ma giweco.​—Tic mi Jukwenda 7:45; Juebrania 4:8.

 Jucopo lubo lembe ma rom eno kinde ma jubeloko nying’ Mungu. Lembe ma pire tek nisagu kite m’ukwayu julwong’ ko nying’ Mungu utie nia edok kaka m’elar ebino i ie i Biblia.