Skip tu di aatikl

Hoo Da Jehoava?

Hoo Da Jehoava?

Weh di Baibl seh?

 Jehoava da di chroo Gaad weh di Baibl taak bowt, di wan weh mek evriting. (Revilayshan 4:​11) Aybraham ahn Moaziz mi wership hihn, ahn Jeezas mi wership ahn tu. (Genesis 24:27; Exodus 15:1, 2; Jan 20:17) Hihn da noh di chroo Gaad tu jos sertn peepl, bot hihn da di chroo Gaad oava “di hoal ert.”​—Psalm 47:2.

 Jehoava da Gaad speshal naym, ahn fi hihn naym deh eena di Baibl. (Exodus 3:​15; Psalm 83:18) Di naym kohn fahn wahn Heebroo verb weh meen “fi bee,” ahn wahn lata peepl weh stodi Baibl hischri bileev dat di naym meen “Hihn Wahn Mek Ih Bee er Hapm.” Ahn di meenin a fi hihn naym soot hihn, bikaaz da hihn mek evriting an ih mek ih perpos dehn kohn chroo. (Isaiah 55:10, 11) Di Baibl aalso help wi fi noa bowt di Persn weh ga da naym, ahn bowt fi hihn moas impoatant kwaliti—lov.—Exodus 34:5-7; Look 6:35; 1 Jan 4:8.

 Di naym Jehoava da di Kriol chranslayshan a di Heebroo naym fi Gaad​—di foa leta יהוה (YHWH), weh wi kaal di Tetragrammaton. Nobadi noa egzakli how fi prononks da naym eena aynshent Heebroo. Bot di naym “Jehoava” ga wahn lang hischri eena di Inglish langwij. Ahn di fers Baibl chranslayshan weh da naym mi deh eena da William Tyndale Baibl chranslayshan fahn 1530. a

Wai nobadi noa how fi prononks Gaad naym eena aynshent Heebroo?

 Eena aynshent Heebroo, dehn mi onli yooz konsonant ahn no vowel. Enibadi weh mi noa how fi taak Heebroo mi wahn noa wich vowel dehn mi need fi put een weneva dehn mi-di reed. Bot afta di Heebroo Skripchaz (“Di Oal Testiment”) mi finish, som a di Jooz mi kom op wid di bileef dat ih rang fi seh Gaad persnal naym. Soh weneva dehn mi reed wahn skripcha owt lowd, insteda seh Gaad persnal naym, dehn mi jos seh “Laad” er “Gaad.” Ahn honjridz a yaaz dong di road, ada peepl mi bileev da saym ting, soh dehn neva noa how fi prononks da naym agen. b

 Tudeh, som peepl feel laik dehn mi prononks Gaad naym az “Yaaweh” bak den. Bot ada peepl feel laik dehn mi ga difrent wayz fi prononks Gaad naym. Wahn Ded See Skroal weh gat een paat a Leviticus eena Greek ga di naym rait dong az Iao. Ahn som a di Greek raitaz fahn way bak mi yooz Iae, I·a·beʹ, ahn I·a·ou·eʹ az difrent wayz fi prononks di naym. Bot nobadi ku proov dat di way how dehn mi prononks di naym da di prapa way fi prononks it eena aynshent Heebroo. c

Sohn rang bileef bowt Gaad naym:

 Rang bileef: Di naym “Jehoava” neva deh eena di Baibl, difrent Baibl chranslaytaz mi mek op da naym an ad it een.

 Chek di faks: Di Heebroo werd fi Gaad naym, weh da di Tetragrammaton, deh eena di Baibl bowt 7,000 taimz. d Moas Baibl chranslayshan tek owt Gaad naym ahn put wahn taitl laik “Laad.”

 Rang bileef: Di Almaiti Gaad noh need wahn speshal naym.

 Chek di faks: Gaad da di wan weh mi gaid Baibl raitaz fi yooz fi hihn naym towznz a taimz, ahn hihn koman fi hihn servants fi yooz ih naym. (Isaiah 42:8; Joel 2:​32; Malachi 3:​16; Roamanz 10:13) In fak, Gaad mi kandem di faals prafit dehn weh mi-di chrai fi mek peepl ferget ih naym.​—Jeremiah 23:27.

 Rang bileef: Wi shuda tek Gaad naym owta di Baibl, jos laik weh di Jooz mi du.

 Chek di faks: Som a di Jooish raitaz mi rifyooz fi prononks Gaad naym fi chroo. Bot dehn neva tek it owta fi dehn kapi a di Baibl. Bot dis da di point, Gaad noh waahn wi liv bai eni hyooman chradishan, bikaaz dehn noh in lain wid fi hihn komanment dehn.​—Machyu 15:​1-3.

 Rang bileef: Gaad naym shudn deh eena di Baibl, bikaaz nobadi noa egzakli how fi prononks ih naym eena Heebroo.

 Chek di faks: Da way a tinkin gi di aidyaa dat Gaad ekspek peepl weh taak difrent langwij fi prononks fi hihn naym di saym way. Bot di Baibl shoa wi dat di peepl weh mi wership Gaad eena di paas ahn weh mi taak difrent langwij neva prononks aal di naym dehn di saym way.

 Fi egzampl, tink bowt di Izrelait joj Jashwa. Bak eena di dayz a di apasl dehn, Kristyanz weh mi taak Heebroo mi wahn prononks Jashwa az Yehoh·shuʹaʽ, bot di wan dehn weh mi taak Greek mi wahn seh I·e·sousʹ. Di Baibl gat een di Greek chranslayshan a di Heebroo naym fi Jashwa. Dis shoa wi dat Kristyanz prononks difrent naym di way how ih mi kaman eena fi dehn langwij.​—Aks 7:​45; Heebrooz 4:8.

 Wi ku yooz da saym prinsipl fi di chranslayshan a Gaad naym. Eevn doa ih impoatant fi noa how fi prononks Gaad naym, di moas impoatant ting da fi mek shoar dat di naym deh eena di Baibl. Dat da weh ih bilangz!

a Eena Tyndale chranslayshan a di fers faiv buk eena di Baibl, hihn mi chranslayt Gaad naym az “Iehouah.” Afta sohn taim mi paas, di Inglish langwij mi chaynj, soh difrent Baibl chranslayta mi mek chaynjiz tu di chranslayshan a Gaad naym. Fi egzampl, eena 1612, Henry Ainsworth mi chranslayt Gaad naym az “Iehovah” aal chroo fi hihn chranslayshan a di buk a Psalms. Wen hihn mi mek chaynjiz tu di chranslayshan eena 1639, hihn mi chranslayt di naym az “Jehoava.” Saym way soh, di wan dehn weh mi chranslayt di American Standard Version a di Baibl, weh mi geh poblish eena 1901, mi yooz di naym “Jehoava” eniway wehpaat di naym mi deh eena di Heebroo teks.

b Di New Catholic Encyclopedia, Second Edition, Volume 14, payj 883-​884, seh: “Lee wail afta di Izrelait dehn mi lef Eejip, peepl mi staat tu gi speshal aana tu di naym Yaaweh, ahn dat da wen peepl staat tu yooz ADONAI er ELOHIM insteda Gaad persnal naym.”

c Fi moa infamayshan, si apendiks A4, The Divine Name in the Hebrew Scriptures,” eena di New World Translation of the Holy Scriptures.

d Si di Theological Lexicon of the Old Testament, Volyum 2, payj 523-​524.