Gadé sa ki adan

Kimoun ki Jéova ?

Kimoun ki Jéova ?

Mi sa Labib ka di

 Jéova sé vré Dyé a Labib, Kréyatè a toutbiten (Révélasyon 4:11). Sé pwofèt-la, Abraam é Moyiz, té ka adoré-y, kon Jézi (Jénèz 24:27 ; Ègzòd 15:1, 2 ; Jan 20:17). A pa Bondyé a onsèl pèp, men sé Bondyé a « tout latè » (Sòm 47:2).

 Jéova, sé non a Bondyé kon Bib-la ka montré nou-y (Ègzòd 3:15 ; Sòm 83:18). Non-lasa ka vin dè on vèwb ébré ki vlé di « divini » é dapré plizyè èspésyalis a Labib, non a Bondyé vlé di « I ka fè divini ». Èsplikasyon-lasa ka korèsponn byen èvè wòl a Jéova antankè Kréyatè. I ka montré-nou osi kè Jéova sé Sila ki ka réyalizé pwojé a-y (Izayi 55:10, 11). Anplisdisa, Labib ka édé-nou konnèt pèwsonalité a moun-la ki dèyè non-lasa é i ka édé-nou konprann kè pli gwo kalité a-y sé lanmou (Ègzòd 34:5-7 ; Lik 6:35 ; 1 Jan 4:8).

 An kréyòl, nou ka sèvi èvè « Jéova » pou tradui sé 4 lèt ébré la יהוה (YHWH) ki ka rèprézanté non a Bondyé. Sé sa yo ka kriyé Tétragramme an fwansé. Nou pa sav kijan yo té ka di non a Bondyé an ébré an tan lontan. Men adan plizyè lang, jan-la nou ka maké-y jòdijou ja ni on bèl istwa dèyè do a-y. Prèmyé fwa non a Bondyé parèt adan on Bib an anglé, sé té an 1530, lè William Tyndale tradui sé 5 prèmyé liv a Bib-la a.

Nou pa konnèt kijan yo té ka di non a Bondyé an ébré odépa : Poukwa sa ?

 An tan lontan, yo té ka maké ébré-la yenki èvè konsòn. On moun ki té ka li té pé ajouté sé bon vwayèl-la fasilman. Men, lèwvwè yo fin maké Lézékriti ébrayik (oben Lansyen Tèstaman), sèwten juif ki té plen sipèwstisyon pa té vlé di non a Bondyé. Lè yo té ka li tou ho on vèwsé ki té ni non a Bondyé adan-y, yo té ka mèt « Ségnè » oben « Bondyé » anplas a-y. Piti-a-piti, sipèwstisyon-lasa fè chimen a-y, é nou fin pa pèd jan-la nou té ka di non a Bondyé odépa b.

 Pou déotwa moun, mi konsa yo té ka di non a Bondyé : « Yavé », alòskè pou dòt nou té pé di-y ondòt jan. Pawmi sé woulo a Lanmè Mò la, yo touvé on mòso a liv a Lévitik maké an grèk. Adan-y, yo maké non a Bondyé : Yao. Anplisdisa, dapré moun ki maké liv adan Lagrès an tan lontan, nou té’é pé pwononsé-y : Yaé, Yabé oben Yawé. Men ayen pa’a pwouvé kè sé konsa yo té ka di non a Bondyé an ébré odépa c.

Sa déotwa moun ka pansé asi non a Bondyé adan Labib

 Sa onlo moun ka kwè : Sé tradiktè-la ki sèvi èvè « Jéova » ajouté non-lasa.

 Mi vérité-la : Sé 4 lèt ébré la ki ka rèprézanté non a Bondyé ka parèt apépré 7 000 fwa adan Labib d. Lamajorité a sé tradiktè-la enn woté non a Bondyé é yo ranplasé-y pa dé tit kon « Ségnè ».

 Sa onlo moun ka kwè : Bondyé Toupuisan la pa bizwen on non ki ta-y.

 Mi vérité-la : Bondyé fè sé nonm-la ki maké Labib mèt non a-y adan-y plizyè milyé fwa. É i vlé kè moun ki ka adoré-y sèvi èvè non-lasa (Izayi 42:8 ; Joèl 2:32 ; Malaki 3:16 ; Women 10:13). I jou kondanné sé fo pwofèt-la ki té vlé fè sèwvitè a-y oubliyé non a-y (Jérémi 23:27).

 Sa onlo moun ka kwè : Dapré tradisyon a sé juif-la, fò-yo té woté non a Bondyé adan Labib.

 Mi vérité-la : Menmsi sé iskrib juif la pa té vlé di non a Bondyé, apapousa yo woté-y lèwvwè yo té ka kopyé Labib. Antouka, Bondyé vé pa nou suiv tradisyon a nonm ki té’é pé fè-nou pèd komandman a-y (Matyé 15:1-3).

 Sa onlo moun ka kwè : Konm nou pa sav ègzaktèman kijan yo té ka di non a Bondyé odépa an ébré, fò pa nou sèvi èvè-y.

 Mi vérité-la : Dapré rézònman-lasa, Bondyé té’é vlé kè toutmoun pwononsé non a-y menmjan-la, menmsi yo pa ka palé menm lang-la. Men dapré Labib, sèwvitè a Bondyé ki viv an tan lontan é ki pa té ka palé menm lang-la, pa té ka di sé non-la menmjan-la nonplis.

 An-nou pran ègzanp a Joziyé, on jij an Izrayèl. O prèmyé syèk, i ka sanm sa sé krétyen ébré la té ka pwononsé non a-y Yéochoua, alòskè séla ki té ka palé grèk dwèt té ka di-y Yésous. Jan-la yo té ka di non ébré lasa an grèk maké adan Labib. Sa ka montré kè sé krétyen-la té ka sèvi natirèlman èvè non-la yo té ni labitid tann adan lang a yo (Akt 7:45 ; Ébré 4:8).

 Sé menm biten pou non a Bondyé. Pli enpòwtan la, a pa jan-la nou ka chwazi pwononsé-y, men fò-nou ba-y lonnè-la i mérité la é pousa fò-nou woumété-y tout sé koté-la i té ka parèt adan Labib odépa.

a Lè i tradui sé 5 prèmyé liv a Labib, Tyndale sèvi èvè « Yéoua ». An 1535, Pierre Robert Olivétan fè menm biten ki Tyndale. I sèvi plizyè fwa èvè « Yéoua » adan tradiksyon a-y an fwansé. Piti-a-piti, yo chanjé jan-la yo té ka maké non a Bondyé parapòt a jan-la sé lang-la té ka chanjé osi. Kifè, lè yo pibliyé Bib a Genoude ki parèt an 1824, yo sèvi èvè « Jéova » plizyè koté pou tradui sé 4 lèt ébré la ki ka rèprézanté non a Bondyé. Adan Bib a Crampon ki parèt é pibliyé ant 1894 é 1904, yo sèvi èvè non a Bondyé « Jéova » adan tout Lézékriti ébrayik.

b Adan New Catholic Encyclopedia, Dézyèm édisyon-la, volim 14, paj 883-​884, nou ka li : « Kèktan apré yo rètouné an péyi a yo, yo té ni on rèspé èspésyal pou non a Yavé. Kifè, yo pran labitid ranplasé-y èvè dé mo kon ADONAY oben ÉLOYIM. »

c Si ou vlé ni plis enfòwmasyon asi sa, gadé Apendis A4 la, « Le nom divin dans les Écritures hébraïques », ki adan Tradiksyon a nouvo mond-la an fwansé.

d Gadé the Theological Lexicon of the Old Testament, volim 2, paj 523-​524.