Jihova họ Ọghẹnẹ nọ o wo Ebaibol na, ọye họ Ọnọ Ọ Ma eware kpobi. (Eviavia 4:11) Ọye Mosis gbe Abraham eruẹaro na a gọ, yọ Jesu ọ gọ riẹ re. (Emuhọ 24:27; Ọnyano 15:1, 2; Jọn 20:17) Ọye họ Ọghẹnẹ “akpọ na kpobi,” orọnikọ Ọghẹnẹ ahwo jọ ọvo ho.​—Olezi 47:2.

 Jihova họ odẹ Ọghẹnẹ, wọhọ epanọ Ebaibol na ọ ta. (Ọnyano 3:15; Olezi 83:18) Odẹ na u no ẹme Hibru ze nọ otọ riẹ o rrọ “re o zihe ro,” yọ egba-eriariẹ Ebaibol buobu a ta nọ otọ odẹ na họ “O re Ru Zihe Ro.” Otọ odẹ nana o nwani kiehọ kẹhẹ keme ọye họ Ọnọ Ọ Ma eware kpobi gbe Ọnọ o re Ru eyaa riẹ kpobi gba. (Aizaya 55:10, 11) Ebaibol na o te je fiobọhọ kẹ omai riẹ oghẹrẹ ohwo nọ o wo odẹ na, gbe epanọ uyoyou riẹ o ga te.—Ọnyano 34:5-7; Luk 6:35; 1 Jọn 4:8.

 Evaọ Oyibo, a re se odẹ na Jihova onọ a fa no Hibru ze yọ a jọ Ebaibol Isoko fae YAWE​—ibiẹme ene nana i ru odẹ na evaọ Hibru יהוה (YHWH), onọ a re se Tetragrammaton. (Ọnyano 6:3) Rekọ ohwo ọvo ọ nwane riẹ oghẹrẹ nọ a je se odẹ Ọghẹnẹ gbiae he evaọ Hibru. O make rrọ ere ghele na, nẹnẹ akpọ họ nọ a bi ro sei “Jihova” evaọ Oyibo, yọ William Tyndale ọ kaki kere ei fihọ efafa Ebaibol riẹ evaọ ukpe 1530. a

Fikieme ohwo ọvo ọ gbẹ rọ riẹ oghẹrẹ nọ a je se odẹ Ọghẹnẹ evaọ Hibru hu?

 A jẹ hai kere eme Hibru anwae evaọ oghẹrẹ nọ a re ro ku ibieme efa kugbe ai se. Ohwo nọ ọ riẹ Hibru ziezi, ọ rẹ riẹ eme nọ a re kugbe eme na nọ a re ro se ai. Rekọ nọ a kere Ikereakere Hibru (“Ọvọ Anwae”) na re no, ahwo Ju jọ a te wo uruemu nọ o ta nọ o thọ re a se odẹ oma Ọghẹnẹ. Fikiere nọ a te bi se oria Ebaibol dovia nọ odẹ Ọghẹnẹ o rrọ, a vẹ rọ edẹ wọhọ “Olori” hayo “Ọghẹnẹ” nwene ei. Nọ oke o be nyaharo na, uruemu nọ a rọwo na o tẹ vaha ruọ oria kpobi, oghẹrẹ nọ a je se odẹ na evaọ oke anwae o tẹ thọrọ ẹro no. b

 Ahwo jọ a ta nọ oghẹrẹ nọ a je se odẹ na họ “Yawe,” rekọ amọfa a dhesẹ oghẹrẹ ofa nọ a roro nọ a je sei. A jọ eva Uko-Obe Abade Owhowhu ruẹ abọjọ obe Iruo-Izerẹ nọ a rehọ Griki kere onọ a jọ se odẹ na Iao. Ahwo nọ a jẹ rọ Griki anwae kere eme a ta nọ a re sei Iae, I·a·be′, gbe I·a·ou·e′, rekọ a sae ta gbiae he inọ ere a je se odẹ na evaọ Hibru anwae. c

Ugbẹrọwọ kpahe odẹ Ọghẹnẹ eva Ebaibol na

 Ugbẹrọwọ: U fo nọ a re kere odẹ Ọghẹnẹ fihọ Ebaibol na ha nọ orọnọ ohwo ọvo ọ riẹ oghẹrẹ nọ a je se odẹ na dẹẹ evaọ Hibru hu na.

 Uzẹme: Oware nọ a be ta na họ, Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ oghẹrẹ ovona ohwo kpobi evaọ akpọ na o re se odẹ na dede nọ ọvuọ ẹvẹrẹ riẹ a be ta. Ghele na, Ebaibol na o ru rie vẹ nọ idibo Ọghẹnẹ oke anwae a jẹ rehọ epanọ a re se odẹ ahwo evaọ ẹvẹrẹ rai ro se ai dede nọ epọvo na i je do ho.

 Wọhọ oriruo, ma rehọ Joshua nọ ọ jọ oguẹdhọ Izrẹl. O wọhọ nọ Yehoh·shu′aʽ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ nọ e jẹ jẹ Hibru a je sei, rekiyọ enọ e be jẹ Griki a bi sei I·e·sous′. Ma jọ Ebaibol na ruẹ epanọ a jọ Griki fa Joshua nọ o rrọ odẹ Hibru na, onọ u dhesẹ nọ Ileleikristi oke yena a je kere odẹ ohwo wọhọ epanọ a re sei evaọ ẹvẹrẹ rai.​—Iruẹru Ikọ 7:45; Ahwo Hibru 4:8.

 Ma sai lele oriruo nana re evaọ ẹme odẹ Ọghẹnẹ na. Oware nọ o mai wuzou họ re a kere odẹ na fihọ eria kpobi nọ o jọ romavia evaọ Ebaibol na orọnikọ epanọ a re sei dẹẹ ọ mae roja ha.