Agllashca temata ricungapaj

¿Pita can Jehová?

¿Pita can Jehová?

Bibliapica caitami yachachin

 Bibliapica, Jehová a Dios shujlla Dios cashcatami ricuchin. Paimi cai alpapi tucui ima tiashcacunata rurarca (Apocalipsis 4:11). Paitami Abrahán, Moisés, Jesuspash adorarca (Génesis 24:27; Éxodo 15:1, 2; Juan 20:17). Paica na huaquingunapalla Dioschu can. Paica mundo enteropi tucui gentecunapa Taita Diosmi can (Salmo 47:2).

 Bibliapica Taita Diosca pai cashca charina shutita charishcatami ricuchin. Chai shutica Jehovami can (Éxodo 3:15; Salmo 83:18). Cai Jehová shutica hebreo shimipica “ima tucuna cashpapash tucunlla” ningapami munan. Huaquin estudiashcacunaca, Jehová shutica “pai imata rurangapaj munashpapash ruranllami” nishcatami ricuchin ninmi. Cai shimicunaca Jehová Dios tucuita rurashcatami ricuchin. Y shinallata pai imata munashcata o pai imata rurasha nishcataca pactachijpacha cashcatami ricuchin (Isaías 55:10, 11). Bibliapica Jehová Dios imashina Dios cashcatami ricuchin. Ashtahuanbachaca juyaj Dios cashcatami ricuchin (Éxodo 34:5-7; Lucas 6:35; 1 Juan 4:8).

 Jehová shutica hebreo shimimandami español shimiman tigrachishca can. Cai shutitaca Tetragrámaton (יהוה) nishcapa 4 letracunahuanmi escribishca tiajun. Caicunaca YHWH letracunami can. Hebreo shimipi Diospa shutita imashinapacha nina cashcata na yachashpapash, Jehová shutitaca español shimipica pundamandapachami utilizan cashca. Español shimipi Bibliata traducishpaca Diospa shutica primera vezca 1.537 b huatapimi ricurirca. Caica Salmos de Juan de Valdés nishcapimi ricurirca.

Punda tiempopi hebreo shimipi Taita Diospa shutita imashina ninataca ¿imamandata na yachai ushapanchi?

 Punda tiempopi parlaj hebreo shimita escribishpaca vocalcunataca na churanllu carca. Pipash hebreo shimipi liijushpaca paicunallatami vocalcunata churashpa liin carca. Shinapash Antiguo Testamentota escribishpa tucuchishca jipaca, huaquin judiocunaca Taita Diospa shutita ninaca nalichu can nishpami crin carca. Chaimandami Diospa shutita charij textocunata liinajushpaca Diospa Shutitaca “Señor” o “Dios” nishpa liin carca. Tiempo yalishca jipaca, cai panda crishcami ashtahuan mirashpa catirca. Shinami Taita Diospa shutita imashina ninataca cungashpa rirca. c

 Huaquin gentecunaca Taita Diospa shutitaca “Yahweh” (“Yahvé”) nishpami nina canchi ninmi. Shinapash shujcunaca Diospa shutitaca shuj formapimi nina canchi nishcami. Rollos del mar Muertopica griego shimipi Levítico libropa shuj pedazoguta escribishcatami tarishca. Chai escribishcapica Diospa shutitaca “Iao” nishpami churashca. Punda tiempopi griego shimita escribijcunaca Taita Diospa shutitaca “Iaé”, “Iabé” o “Iaoué” nishpami nina canchi nircami. Pero imashinapacha nina cashcataca na yachaita usharinllu. d

Diospa shutimanda panda crishcacuna

 Huaquingunaca nishcami: Bibliapi “Jehová” shuti ricurijpica, gentecuna mirachimandami chai shutica chaipi tiajun nishpa.

 Bibliapica ninmi: Hebreo shimipica Diospa shutica casi 7 mil viajetami ricurin. e Diospa shutica Tetragrámaton chuscu letracunapimi ricurin. Tauca Bibliacunamandami Taita Diospa shutitaca yangamanda anchuchishca. Taita Diospa shutita churanapa randica “Señor”, “Mandaj Dios” nishpami churashca.

 Huaquingunaca nishcami: Tucui Ushaita charij Diosca shutitaca na minishtinllu nishpa.

 Bibliapica ninmi: Bibliata escribijcunataca Taita Diosllatami paipa shutita ashtaca viajecunata escribichun mandarca y paipa shutita utilizachunmi munan (Isaías 42:8; Joel 2:32; Malaquías 3:16; Romanos 10:13). Shinallata punda tiempopica, Diospa shutita gentecuna cungachun falso profetacuna imatapash ruranajujpica, Jehová Diosca paicunata llaquichircami (Jeremías 23:27).

 Huaquingunaca nishcami: Judiocunapa nishcacunata catishpami, Taita Diospa shutitaca Bibliamanda anchuchinami canchi nishca.

 Bibliapica ninmi: Cabalta parlashpaca escriba judiocunaca Diospa shutitaca na pronuncianllu o na ninllu carca. Shinapash Bibliata copianajushpaca Diospa shuti maipi rina pushtupillatami escribishpa churarca. Y Taita Diosca gentecunapa costumbrecunata catichunga na munanllu. Chaipa randica paipa munaita rurachunmi munan (Mateo 15:1-3).

 Huaquingunaca nishcami: Hebreo shimipi Taita Diospa shutita imashinapacha ninata na yachaimandami, Taita Diospa shutitaca Bibliapica na escribinachu capanchi nishca.

 Bibliapica ninmi: Imashinami ricupashcanchi Taita Diosca tucui gentecuna ima idiomapi parlashpapash, paipa shutita igual nichunmi munan. Shinapash Bibliapica punda tiempopi Diosta sirvij gentecunamanda parlashpaca, paicunapa shuticunataca paicunapa idiomapi imashinami nin carca, chashnallatami parlan carca ninmi.

 Israelitacunapa tiempopi causashca Josué shuti juezmanda parlapashunchi. Apostolcunapa punllacunapica, hebreo shimita parlajcunaca Josuetaca “Yeshúa” nishpami rijsin carca. Cutin griego shimita parlajcunaca “Iesous” nishpami rijsin carca. Bibliapica hebreo shimimanda griego shimiman cai shutita tigrachishcatami ricupanchi. Caita ricushpami, punda tiempopi Taita Diosta sirvijcuna imashina parlan cashcashnallata paicunapa shuticunata nin cashcatami cuenta japipanchi (Hechos 7:45; Hebreos 4:8).

 Chashnallatami Taita Diospa shutihuanbash pasaita ushan. Taita Diospa shutita imashinapacha nina cashcata yachanaca na yapa importantechu can. Chaipa randica Bibliapi Taita Diospa shuti tiajunami ashtahuanbachaca importante can.

a Bibliata escribishca punda manuscritocunapica, Taita Diospa shuti Jehová cajtami ricuchijun. Shinapash Quichua Bibliacunapica Taita Diospa shuti tiajushca pushtucunapica “Taita Dios”, “Tucui Ushaita Charij Dios”, “Mandaj Dios” nishpallami churashca.

b Juan de Valdés runaguca “Iehova” nishpami churashca. Pero shinapash tiempohuanga idiomacunaca cambiashpami rishca. Chaimi Taita Diospa shimita imashina escribinapash cambiashca. Por ejemplo, Salmos de Bernardino de Rebolledo Bibliapica “Jehova” nishpami Diospa shutitaca churashca. Cai Bibliaca 1.661​pimi llujshishca. Scío de San Miguel, de 1.791 Bibliapa notapica, Diospa shutitaca “Iehováh” nishpami churashca. Y shinallata Torres Amat de 1824​pipash “Jehovah” nishpami churashca. Y Reina-Valera de 1862 Bibliapipash “Jehová” nishpallatami churashca.

c New Catholic Encyclopedia, volumen 14, página 883, 884​pica caitami nijun: “Israelitacuna ña Babiloniamanda llujshishca shuj tiempo jipaca, Diospa shuti Yahwehta ninata manllaimandami, Diospa shutipi parlanapa randica cashna ni callarirca ADONAI o ELOHIM nishpa”.

d Ashtahuan yachangapaca Guía para el estudio de la Palabra de Dios folletopi, “El nombre de Dios en las Escrituras Hebreoarameas” nishcata ricupangui”.

e Diccionario Teológico Manual del Antiguo Testamento, tomo I, columnas 970 y 971​ta ricupangui.