“Ũndũ ũmwe wanthĩnasya mũno nĩendeee kwĩana nĩ kwendeewʼa nĩ aũme takwa. Noonaa ta ũndũ ũvĩtĩte ĩndĩ no nĩwʼaa ũu o na ũmũnthĩ.”​—David, 23.

 David nĩ Mũklĩsto wendaa kũmwendeesya Ngai. Ĩndĩ no eke ũu o ayendeewʼa nĩ aũme take? We Ngai ethĩawa na woni mwaũ ĩũlũ wa aũme kũkoma na aũme kana aka kũkoma na aka?

•  Ũndũ Mbivilia yaasya

•  Ũu nĩ kwasya . . . ?

•  Nao nata ethĩwa . . . ?

 Mawoni ĩũlũ wa aũme kũkoma na aũme kana aka kũkoma na aka no methĩwe me kĩvathũkanganyʼo kwosana na syĩthĩo sya andũ kana kwosana na ĩvinda. Ĩndĩ Aklĩsto mayĩatĩĩaa woni nĩkwĩthĩwa wĩ na andũ aingĩ kana “kũkuwa nĩ kĩla kĩseve kya ũmanyĩsyo.” (Aeveso 4:​14) Vandũ va ũu, nĩmaatĩĩaa woni wa Mbivilia ĩũlũ wa aũme kũkoma na aũme kana aka kũkoma na aka (na ũu nowʼo mekaa maũndũnĩ onthe makonetye mwĩkalĩle).

 Mbivilia nĩwetete ũtheinĩ woni ũla waĩle ĩũlũ wa aũme kũkoma na aũme kana aka kũkoma na aka. Ndeto ya Ngai yaĩtye:

•  “Ndũkakome na mbaa aũme, o ta mbaa aka.”​—Alivai 18:22.

•  “Ngai amalekya mĩmeonĩ mĩthũku ĩla yĩ nthoni: nĩkwĩthĩwa o na aka moo makũanisye mũtuo wa mũsyawa na mũtuo ũngĩ ũtosana na ũsu.”​—Alomi 1:​24, 26.

•  “Mũikakengeke: eki ma naĩ na eĩtu, o na athaithi ma mĩvwʼanano, o na ilaalai, o na ala metusaa ta aka, o na ala meyĩkaa naĩ na aũme, o na ingʼei, o na ala me na ĩtomo, o na anywi, o na aumani, o na avutani, maikatiĩwa Ũsumbĩ wa Ngai.”​—1 Akolintho 6:​9, 10.

 Ũwʼo nĩ kana, ũtao ũla Ngai ũnenganĩte nĩ kwa andũ onthe, methĩwe nĩ aũme ala mendeeawʼa nĩ aũme, ala mendeeawʼa nĩ aka, aka ala mendeeawʼa nĩ aka, kana aka ala mendeeawʼa nĩ aũme. Kĩla twaĩle kũmanya nĩ kana kĩla ũmwe no nginya esiĩĩe ndakethĩwe na mĩmeo mĩthũku ĩla ĩtonya kũtuma eka maũndũ ala matamwendeeasya Ngai.​—Akolosai 3:5.

 Ũu nĩkwasya kana kwosana na Mbivilia aũme ala makomaa na aũme na aka ala makomaa na aka nĩmaĩlĩte kũmenwa?

 Aiee. Mbivilia ndyonanĩtye kana ve mũndũ o na ũmwe waĩle kũmenwa ethĩwe nĩ mũndũũme wendeeawʼa nĩ aũme kana mũndũ mũka wendeeawʼa nĩ aka, kana mũndũũme wendeeawʼa nĩ aka kana mũndũ mũka wendeeawʼa nĩ aũme. Vandũ va ũu, Mbivilia ĩtwĩĩte ‘tũmanthe kwĩthĩwa na mũuo na andũ onthe,’ o na ethĩwa me na mwĩkalĩle ũilyĩ ata. (Aevelania 12:14) Kwoou tũyaĩlĩte kũmena aũme ala makomaa na aũme na aka ala makomaa na aka, kana kũmathĩnyʼa, kana kũmeka ũndũ o na wĩ va ũtaĩlĩte.

 Ũu nĩ kwasya kana Aklĩsto maĩlĩte kũvĩnga mĩao ĩla yĩtĩkĩlĩtye aũme kũtwaa aũme kana aka kũtwaa aka?

 Kwosana na Mbivilia, mũvango wa Ngai nĩ kana mũndũũme ũmwe aĩlĩte kũtwaana na mũndũ mũka ũmwe. (Mathayo 19:​4-6) Ĩndĩ andũ kũtinda maineenea mĩao ĩla yumĩtwʼe ĩũlũ wa aũme kũtwaa aũme na aka kũtwaa aka nĩ maũndũ ma siasa. Mbivilia yaĩtye kana Aklĩsto mayaĩle kwĩlikya siasanĩ. (Yoana 18:36) Kwoou, maikwataa mbau kana kũvĩnga mĩao ya silikalĩ ĩla ĩkonetye aũme kũtwaa aũme kana aka kũtwaa aka kana kũkoma ĩmwe.

 Nao nata ethĩwa mũndũ nĩwĩlikĩtye mwĩkalĩlenĩ ũsu? Mũndũ ũsu no aalyũke?

 Ĩĩ. O na ve amwe meelikĩtye mwĩkalĩlenĩ ũsu ĩvindanĩ ya atũmwa na maalyũka. Mbivilia yamina kwonanyʼa kana aũme ala makomaa na aũme na aka ala makomaa na aka maikalika Ũsumbĩnĩ wa Ngai, ĩsyokete ĩkasya atĩĩ: “Na amwe menyu mwailyĩ ũu.”​—1 Akolintho 6:​11.

 Ũu nĩ kwasya kana aũme ala maĩ na kĩmanyĩo kya kũkoma na aũme na aka ala maĩ na kĩmanyĩo kya kũkoma na aka mayĩsa kũkwatwa nĩ mĩmeo ya kwĩlikya mwĩkalĩle ũsu ĩngĩ? Aiee. Mbivilia yaĩtye ‘twĩvwʼĩke mũndũ mweũ, ũla ũtũngawa mweũ’ kwĩsĩla ũmanyi wa wʼo. (Akolosai 3:​10) Kwoou kũalyũka ti ũndũ wa mũthenya ũmwe.

 Nao nata ethĩwa mũndũ waĩ na kĩmanyĩo kĩu nũkwatawa nĩ mĩmeo ĩsu mĩthũku ĩndĩ nũkwenda kũmwendeesya Ngai?

 O tondũ vethĩawa ĩla mũndũ wakwatwa nĩ mũmeo mũthũku, mũndũ nũtonya kũlea kwĩka kwosana na mũmeo ũsu kana akeka kwosana nawʼo. Atonya kwĩka ũu ata? Mbivilia yaasya: “Kinyaai mũtongoewʼe nĩ Veva, na mũikeanĩsya mĩmeo ya mwĩĩ.”​—Akalatia 5:​16.

 Wasisya mũsoa ũsu ndũnasya kana mũndũ ndakethĩawa na mĩmeo ya mwĩĩ. Vandũ va ũu, ethĩwa e na kĩmanyĩo kĩseo kya kwĩmanyĩasya Mbivilia na kũvoyaa kĩla ĩvinda, akeethĩwa e mũlũmu ndakakuswʼe nĩ mĩmeo ĩsu.

 David, ũla ũwetiwe mwambĩĩonĩ, nĩwoonie ũndũ ũsu nĩ wa wʼo na mũno mũno ĩtina wa kũelesya asyai make thĩna ũla waĩ nawʼo. Aĩtye: “Neewie naũa mũio mũito nakuĩte.” Asyokete akasya, “keka naneenie na asyai makwa ĩla thĩna ũsu wangwatie oou, nĩvatonyeka ngethĩwa natanĩie mũnango ĩvinda yĩla naĩ wa mũika.”

 Twekala kwosana na ũndũ Yeova ũtwĩaĩe, ĩtina twĩsaa kwĩthĩwa twĩ atanu. Tũi na nzika kana mawĩaĩo ma Yeova “nĩ ma wʼo, matanasya ngoo,” na kana “kwĩ ĩtuvi ĩnene kwondũ wa kũmasũvĩaa.”​—Savuli 19:​8, 11.