“Ḽiṱo Nga Ḽiṱo” Zwi Amba Mini?
Phindulo i bvaho Bivhilini
Mulayo wa “ḽiṱo nga ḽiṱo” wo vha u tshipiḓa tsha Mulayo wa Mudzimu we Mushe a vhudza Vhaisiraele vha kale nga hawo nahone wo bulwa nga Yesu kha Pfunzo yawe ya Thavhani. (Mateo 5:38; Ekisodo 21:24, 25; Doiteronomio 19:21) Zwe zwa vha zwi tshi amba uri musi hu tshi kaidzwa muitazwivhi, o vha a tshi tea u kaidzwa nga nḓila yo eḓanaho vhukhakhi hawe. a
Wonoyo mulayo wo vha u tshi shuma arali wo vhaisa muṅwe muthu nga khole. Malugana na muthu we a tshinya nga khole, Mulayo wa Mushe wo ri: “Fuvhalo ḽi lifhedzwe nga fuvhalo, iṱo nga iṱo, iṋo nga iṋo. Zwe muthu a vhaisa muthu ngazwo’, u lifhedzwa ngazwo’.”—Levitiko 24:20.
Tshiitisi tsha “ḽiṱo nga ḽiṱo” tsho vha tshi tshifhio?
Mulayo wa “ḽiṱo nga ḽiṱo” a wo ngo ṋea muthu thendelo ya uri a ḓilifhedzele. Nṱhani hazwo, wo thusa vhahaṱuli vho nangwaho uri vha kaidze nga nḓila yo teaho, vha sa vhaise kana u pfela vhuṱungu nga nḓila yo kalulaho.
Mulayo wo dovha wa shuma na kha u thivhela muthu we a vha a tshi ṱoḓa u vhaisa muṅwe. Mulayo wo ṱalutshedza uri: “Vhathu vhaṅwe vha zwi pfe vha ofhe; uri hu sa tsha ḓo dovha ha itwa zwithu zwivhi zwa u ralo.”—Doiteronomio 19:20.
Naa mulayo wa “ḽiṱo nga ḽiṱo” u shuma na kha Vhakriste?
Hai, wonoyu mulayo a u shumi kha Vhakriste. Wo vha u tshipiḓa tsha Mulayo wa Mushe we wa fheliswa nga tshiṱhavhelo tsha lufu lwa Yesu.—Vharoma 10:4.
Naho zwo ralo, mulayo u ri sumbedza nḓila ine Mudzimu a humbula ngayo. Sa tsumbo, u sumbedza uri Mudzimu u dzhiela nṱha khaṱulokwayo. (Psalme ya 89:14) U dovha wa dzumbulula zwilinganyo zwawe zwa khaṱulokwayo—zwa uri muthu o khakhaho a kaidzwe zwo mu “eḓanaho.”—Yeremia 30:11.
Mahumbulele a si one nga ha mulayo wa “ḽiṱo nga ḽiṱo”
Mahumbulele a si one: Mulayo wa “ḽiṱo nga ḽiṱo” wo vha u tshiṱuhu.
Mbuno: Mulayo wo vha u songo fanela u vha u vhavhaho na wa tshiṱuhu u itela khaṱulokwayo. Nṱhani hazwo, musi u tshi shumiswa zwavhuḓi, wo vha u tshi amba uri vhahaṱuli vho teaho vha tea u dzhia tsheo ya u lifhedza muthu o khakhaho nga murahu ha u thoma vha sedzulusa mafhungo nahone arali o zwi ita nga khole. (Ekisodo 21:28-30; Numeri 35:22-25) Mulayo wa “ḽiṱo nga ḽiṱo” wo vha u tshi dovha wa thusa uri hu si ṱarafiwe nga nḓila yo kalulaho.
Mahumbulele a si one: Mulayo wa “ḽiṱo nga ḽiṱo” wo ṋea ndaela ya u lifhedza lunzhi-lunzhi lu sa fheli.
Mbuno: Mulayo wa Mushe wo ri: “U songo lifhedza. U songo dzula wo sunyutshela wa lushaka lwa haṋu.” (Levitiko 19:18) Nṱhani ha u ṱuṱuwedzela u ḓilifhedzela, mulayo wo ṱuṱuwedza vhathu uri vha fulufhedzee kha Mudzimu na kha maitele a mulayo e a ṋea ndaela ya uri a khakhulule zwo khakheaho.—Doiteronomio 32:35.
a Enea maitele a mulayo, ane nga zwiṅwe zwifhinga a vhidzwa lex talionis nga Lulatin, o vha a tshi itwa na nga vhathu vha dziṅwe tshaka.