MAVESI GHA MU BAIBOLO GHALONGOSOREKA

Genizesi 1:1—“Pakwamba, Chiuta Wakalenga Kuchanya na Charu Chapasi”

JULANI

“Pakwamba, Chiuta wakalenga kuchanya na charu chapasi.”—Genizesi 1:1, Mang’anamuliro gha Charu Chiphya.

“Pa kudanga Chiuta wakata mtambo na charu.”—Genizesi 1:1, Tumbuka Bible.

Ivyo Lemba la Genizesi 1:1 Likung’anamura

Mazgu ghakwamba gha mu Baibolo agha ghali na fundo ziŵiri zaunenesko izo ni zakuzirwa. Yakwamba, “kuchanya na charu chapasi,” panji kuti vinthu vyose ivyo viliko, vili na pakwambira. Fundo yachiŵiri, vikalengeka na Chiuta.—Chivumbuzi 4:11.

Baibolo likuyowoya yayi apo Chiuta wakalengera vinthu vyose, kweniso likulongosora yayi umo wakalengera vinthu ivi. Kweni likulongosora kuti Chiuta wakalenga vinthu vyose panji kuti chilengiwa chose na “nkhongono zake zakuluska na nkhongono zake zakuzizwiska.”—Yesaya 40:26.

Lizgu lakuti “wakalenga” lili kung’anamulika kufuma ku verebu Lachihebere ilo likugwiliskirika ntchito pakulongosora mulimo wakupangika na Chiuta pera. a Mu Baibolo, ni Yehova b Chiuta pera, uyo wakumanyikwa kuti Mlengi.—Yesaya 42:5; 45:18.

Fundo za pa Genizesi 1:1

Vesi lakwamba la buku la Genizesi likulongosora vya nkhani ya chilengiwa iyo yikusangika mu Genizesi chaputara 1 na 2. Kwambira mu Genizesi 1:1 kufika mu Genizesi 2:4, Baibolo likulongosora mwakudumura ivyo Chiuta wakachita pakulenga charu chapasi na vyamoyo vyose ivyo vilimo, kusazgapo mwanalume na mwanakazi wakwamba. Pamanyuma pa mavesi agha, Baibolo likulongosora chomene nkhani ya kulengeka kwa mwanalume na mwanakazi.—Genizesi 2:7-25.

Buku la Genizesi likulongosora kuti mulimo wa Chiuta wakulenga ukatora “mazuŵa” 6. Agha ghakaŵa mazuŵa gha maora 24 yayi, kweni yikaŵa nyengo yitali yambura kumanyikwa. Nadi, lizgu lakuti “zuŵa” lingang’anamura nyengo yitali m’malo mwa maora 24 pera. Ivi ndivyo vili pa Genizesi 2:4, apo pakulongosora mwakudumura mulimo wose wa Chiuta wakulenga uwo ukachitika kwa mazuŵa 6 nga kuti vikachitika mu “zuŵa” limoza.

Fundo ya Utesi Yakukhwaskana na Genizesi 1:1

Utesi: Chiuta wakalenga vinthu vyose ivyo viliko vyaka masauzandi ghachoko waka ivyo vyajumpha.

Unenesko: Baibolo likuyowoya yayi nyengo iyo chilengiwa chose panji kuti vinthu vyose ivyo viliko vikalengekera. Mazgu agho ghali pa Genizesi 1:1 ghakususkana yayi na ivyo ŵasayansi ŵakuyowoya kuti chilengiwa chose chakhala vyaka mabiliyoni ghanandi. c

Utesi: Lemba la Genizesi 1:1 likulongora kuti pali ŵachiuta ŵatatu mwa Chiuta yumoza chifukwa lizgu la Chihebere lakuyowoya za “Chiuta” mu vesi ili, likuyowoya za Chiuta yumoza yayi.

Unenesko: Zina la chithokozo lakuti “Chiuta” ilo mu Chihebere lili kung’anamulika kuti ’Elo·himʹ, likuyowoya za ukuru panji kuzirwa, unandi wa ŵanthu yayi. Buku la New Catholic Encyclopedia likuzomerezga kuti mazgu ghakuti ’Elo·himʹ agho ghali kugwiliskirika ntchito pa Genizesi 1:1 “nyengo zose ghakulondezgana na verebu la chinthu chimoza, nga ni umo munthu wangayowoyera kuti ise kung’anamura iyomwene, kulongora kuti ngwakuchindikika. So ivi vikulongora kuti mazgu agha ghakulongora unandi wa ŵanthu yayi.”—Second Edition, Volume 6, peji 272.

Ŵerengani Genizesi chaputara 1 pamoza na mazgu ghamusi kweniso maliferensi.

a Pakuyowoya za lizgu ili, HCSB Study Bible likuti: “Verebu Lachihebere lakuti bara’, ilo likung’anamura ‘kulenga,’ likuyowoyapo yayi za chinthu icho munthu wangapanga. Ntheura lizgu lakuti bara’ likuyowoya za mulimo uwo ni Chiuta pera wangachita.—Peji 7.

b Yehova ni zina lenecho la Chiuta.—Salimo 83:18.

c Pakuyowoya za nyengo, lizgu la Chihebere ilo lili kung’anamulika kuti “pakwamba,” buku la The Expositor’s Bible Commentary likuti: “Mazgu agho ghali kung’anamulika kuti “pakwamba,” ghakulongora yayi utali wa nyengo.”—Revised Edition, Volume I, peji 51.